พระราชบัญญัติ ให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พุทธศักราช ๒๔๗๗ ในพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ตามประกาศคณะราษฎรสภาผู้แทนราษฎร ลงวันที่ ๗ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๗) อนุวัตร์จาตุรนต์ อาทิตย์ทิพอาภา เจ้าพระยายมราช ตราไว้ ณ วันที่ ๑๔ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๗๗ เป็นปีที่ ๑ ในรัชกาลปัจจุบัน โดยที่สมควรปรับปรุงกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งต่าง ๆ ที่ใช้อยู่ในบัดนี้ และให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งแทน จึงมีพระบรมราชโองการให้ตราพระราชบัญญัติขึ้นไว้โดยคำแนะนำและยินยอมของสภาผู้แทนราษฎร ดังต่อไปนี้
บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ได้ประกาศไว้ก่อนตราพระราชบัญญัตินี้ ยกเว้นแต่บทบัญญัติที่ศาลพิพากษาหรือมีคำสั่งถึงที่สุดแล้ว และกฎหมายที่ได้ตราขึ้นเพื่อรับรองบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนั้น ให้ใช้บังคับต่อไปจนกว่าคดีจะถึงที่สุดหรือกฎหมายที่ได้ตราขึ้นเพื่อรับรองบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งนั้นจะได้มีการยกเลิกหรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงแล้วแต่กรณี * ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๑/หน้า ๑๐๗/๒๐ มิถุนายน ๒๔๗๗
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องเจ้าพนักงานบังคับคดี รวมทั้งกำหนดค่าธรรมเนียม นอกจากที่ระบุไว้ในมาตรา ๕ ท้ายประมวลกฎหมายนี้ ตลอดจนการจัดให้เจ้าหน้าที่บุคคลเหล่านั้น
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยึดและอายัด และการจำหน่ายทรัพย์สินเป็นเงินในวิธีขายทอดตลาดหรือโดยวิธีอื่น และในเรื่องวิธีการบังคับคดีทางอื่น ๆ ที่เจ้าพนักงานบังคับคดีจะพึงปฏิบัติ กฎกระทรวงนั้น เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว ให้ใช้บังคับได้
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยื่นและการต่อสู้คดี รวมทั้งกำหนดค่าธรรมเนียม นอกจากที่ระบุไว้ในมาตรา ๕ ท้ายประมวลกฎหมายนี้ ตลอดจนการจัดให้เจ้าหน้าที่บุคคลเหล่านั้น
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการเก็บรักษาและการทำลายสำนวนความ สารบบคำพิพากษา สมุดคำพิพากษา และสารบบอื่น ๆ ของศาล ตลอดจนความความให้พิจารณา
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องการยื่นและการต่อสู้คดีทางอาญา เข้าแทนที่ของศาลเพื่อยื่นคำอุทธรณ์หรือฎีกาในคำคอ้างความหรือบุคคลผู้มีสิทธิ และในเรื่องวิธีที่จะวางให้ศาลพิจารณาและชี้ขาดคดีอันเกิดในศาลอื่น
จัดวางระเบียบทางธุรการในเรื่องที่ศาลอาจมีเหตุจะส่งคืนฉบับเอกสารไปยังอีกฝ่ายหนึ่ง ข้อบังคับนั้น เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว ให้ใช้บังคับได้ *มาตรา ๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ *มาตรา ๕ แก้ไขโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๘ *มาตรา ๖ (๑) (๔) แก้ไขโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๔๘ ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ นายพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา นายกรัฐมนตรี สารบัญ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
ภาค ๑ บททั่วไป
และการขอรับค่าธรรมเนียมศาล ๑๓๑-๑๓๖
ภาค ๒ วิธีพิจารณาในศาลชั้นต้น
๒๒๒/๑-๒๒๒/๓
๒๒๒/๔-๒๒๒/๑๓
๒๒๒/๑๔-๒๒๒/๒๔
๒๒๒/๒๕-๒๒๒/๓๔
๒๒๒/๓๕-๒๒๒/๓๖
๒๒๒/๓๗ ภาค ๓ อุทธรณ์และฎีกา
๒๒๓-๒๔๒
๒๔๓-๒๔๘ ภาค ๔ วิธีการชั่วคราวก่อนพิจารณาและการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง
๒๔๙-๒๕๔
๒๔๙
๒๕๐-๒๕๑
๒๕๒-๒๕๔
๒๕๕
๒๕๖
๒๕๗
๒๕๘
๒๕๙
๒๖๐
๒๖๑
๒๖๒
๒๖๓
๒๖๔
๒๖๕
๒๖๖
๒๖๗
๒๖๘
๒๖๙
๒๗๐-๒๗๑
๒๗๒ * ภาค ๒ ลักษณะ ๒ หมวด ๔ การดำเนินคดีแบบกลุ่ม เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ภาค 1 บททั่วไป
บทเบ็ดเสร็จทั่วไป
(ก) “ศาล” หมายความว่า ศาลยุติธรรมหรือผู้พิพากษาที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่ง (ข) “คดี” หมายความว่า กระบวนพิจารณาในชั้นศาลเพื่อบังคับหรือคุ้มครองสิทธิของบุคคลหรือเพื่อการใช้สิทธิหรือหน้าที่ (ค) “คำฟ้อง” หมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆ ที่โจทก์ได้เสนอข้อหาต่อศาล ไม่ว่าจะได้เสนอในรูปของคำฟ้องเดิมหรือคำร้องขอหรือโดยวิธีอื่นใดที่กฎหมายบัญญัติไว้ หรือฟ้องเพิ่มเติมหรือโดยวิธีอื่นใดที่กฎหมายบัญญัติไว้ (ง) “คำให้การ” หมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆ ที่จำเลยได้เสนอข้อหาต่อศาล เป็นข้อแก้คำฟ้องตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายนี้ นอกจากคำแถลงการณ์ (จ) “คำคู่ความ” หมายความว่า บรรดาคำฟ้อง คำให้การหรือคำร้องฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ต่อศาลเพื่อดำเนินกระบวนพิจารณา (ฉ) “คำแถลงการณ์” หมายความว่า คำแถลงด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือ ซึ่งคู่ความ ฝ่ายหนึ่งกระทำหรือยื่นต่อศาล ด้วยผู้พิพากษาที่จะเสนอความเห็นต่อศาลในประเด็นที่ได้ ยกขึ้นอ้างในคำคู่ความหรือเป็นฐานที่ได้ศาลจะมีมติสั่งหรือคำพิพากษา ซึ่งเป็นข้อที่คู่ความ ฝ่ายนั้นมิได้ยกขึ้นแต่อย่างใด หรือคำแถลงหรือข้อโต้แย้งหรือข้อเรียกร้องที่ฝ่ายหนึ่งเสนอ ปัญหากฎหมายและข้อเท็จจริงที่มิใช่สาระสำคัญของข้อโต้แย้งในคำคู่ความ (ช) “กระบวนพิจารณา” หมายความว่า การกระทำใด ๆ ตามที่บัญญัติไว้ใน ประมวลกฎหมายนี้เพื่อชี้ขาดข้อพิพาทที่ได้กระทำไปโดยคู่ความในคดีหรือโดยศาล หรือบุคคลอื่น ซึ่งอาจทำไปตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายนี้ ไม่ว่าการกระทำดังกล่าวจะได้กระทำไป ในศาลหรือนอกศาล หรือในที่ประชุมหรือที่ใด ๆ ตามที่บัญญัติไว้ใน ประมวลกฎหมายนี้ (ซ) “การพิจารณา” หมายความว่า กระบวนพิจารณาทั้งหมดในคดีใดคดีหนึ่ง ก่อนศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดข้อพิพาทในคดีนั้น ๆ (ฌ) “คำพิพากษา” หมายความว่า การที่ศาลออกคำสั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดี เช่น ชี้ขาดสถาน สืบพยาน ทำการไต่สวน ฟังคำอุทธรณ์ ฯ และพิพากษาและการชี้ขาดข้อพิพาท
"วันสืบพยาน" หมายความว่า วันที่ศาลเริ่มต้นทำการสืบพยาน
"คู่ความ" หมายความว่า บุคคลผู้เป็นโจทก์ หรือถูกฟ้องร้องต่อศาล และเพื่อประโยชน์แห่งการดำเนินกระบวนพิจารณาให้รวมถึงบุคคลผู้มีสิทธิเข้าร่วมพิจารณาคดีนั้น ๆ ตามกฎหมาย หรือในฐานะทนายความ
"บุคคลผู้ไร้ความสามารถ" หมายความว่า บุคคลใด ๆ ซึ่งไม่มีความสามารถตามกฎหมายหรือความสามารถถูกจำกัดโดยบุคคลผู้เป็นผู้ปกครองตามกฎหมายแห่งความสามารถ
"ผู้แทนโดยชอบธรรม" หมายความว่า บุคคลซึ่งตามกฎหมายมีสิทธิหรือหน้าที่การแทนบุคคลผู้ไร้ความสามารถหรือเป็นบุคคลที่จะต้องให้ความอนุญาต หรือให้ความยอมแก่ผู้ไร้ความสามารถในสิ่งที่กระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง
"เจ้าพนักงานบังคับคดี" หมายความว่า เจ้าพนักงานในสังกัดกรมบังคับคดีหรือพนักงานอื่นซึ่งมีอำนาจตามบัญญัติแห่งกฎหมายที่อยู่ ในบังคับปฏิบัติการเกี่ยวกับวิธีการบังคับคดีในภาค ๕ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งหรือกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง หรือพนักงานซึ่งมีหน้าที่ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลและให้หมายความรวมถึงบุคคลที่ได้รับมอบหมายจากเจ้าพนักงานบังคับคดีให้ปฏิบัติการแทน
ศาล
เขตอำนาจศาล
เมื่อได้กระทำการละเมิดภายในเขตศาลนั้นและเขตอำนาจศาลนั้นมีอำนาจที่จะพิจารณาพิพากษาคดีนั้นได้ตามบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยพระธรรมนูญศาลยุติธรรม และ
เมื่อได้กระทำการละเมิดทั้งสิ้นแล้ว ปรากฏว่าความนั้นอยู่ในเขตศาลนั้นตามบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ ว่าด้วยหลักที่จะรับคำฟ้อง และตามบัญญัติแห่งกฎหมายที่กำหนดเขตศาลด้วย
ในกรณีที่มีลูกจ้างสังกัดในประเทศไทยหรือจากสถานทูตไทย ที่อยู่ภายใต้อาณาจักร ให้ศาลแห่งเป็นศาลที่มีเขตอำนาจ * มาตรา ๔ (๑) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๐ * มาตรา ๓ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๔๒ (ข) ในกรณีที่จำเลยไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร (ค) ถ้าจำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ ณ ที่ใดในราชอาณาจักรภายในกำหนดสองปี ก่อนวันที่มีการเสนอคำฟ้อง ให้ถือว่าที่นั้นเป็นภูมิลำเนาของจำเลย (ง) ถ้าจำเลยประกอบธุรกิจโดยประการทั้งมวลหรือแต่บางส่วนในราชอาณาจักรไม่ว่าโดยตนเองหรือผู้อื่น หรือโดยบุคคลที่บุคคลใดเป็นผู้ติดต่อในการประกอบกิจการนั้นในราชอาณาจักร ให้ถือว่าจำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร ณ สถานที่ซึ่งเป็นสำนักงานตัวแทนหรือของผู้ติดต่อในวันที่มีการเสนอคำฟ้องหรือในกำหนดสองปี ก่อนนั้น เป็นภูมิลำเนาของจำเลย
คำฟ้อง ให้เสนอคำฟ้องที่จำเลยมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล หรือต่อศาลที่มูลคดีเกิดขึ้นในเขตศาลไม่ว่าจำเลยจะมีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักรหรือไม่
คำร้องขอ ให้เสนอคำร้องขอที่มูลคดีเกิดขึ้นในเขตศาล หรือต่อศาลที่ผู้ร้องมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล
คำฟ้องตามวรรคหนึ่ง ถ้าจำเลยมีทรัพย์สินที่อาจถูกบังคับคดีในอยู่ในราชอาณาจักร ไม่ว่าจะเป็นการชำระหนี้อาจารย์ โรงก็อาจเสนอคำฟ้องต่อศาลที่ทรัพย์สินนั้นอยู่ในเขตศาลก็ได้
ในกรณีที่เจ้ามรดกไม่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร ให้เสนอคำร้องต่อศาลที่ทรัพย์มรดกอยู่ในเขตศาล ___________________________ * มาตรา ๕๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๘ * มาตรา ๕๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๘ * มาตรา ๕๖ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๘
ห้ามไม่ให้ศาลสั่งย้ายคดีตามมาตรานี้ เว้นแต่เหตุผลที่แสดงนั้นเป็นไปในลักษณะสมควรแก่เหตุ ศาลจะสั่งรับโอนคดีไปยังศาลอื่นได้ ทั้งนี้เพื่อป้องกันมิให้เกิดความเสียหายแก่คู่ความหรือแก่การพิจารณาคดีที่เป็นธรรม
การโอนคดีตามวรรคหนึ่ง ไม่กระทบกระเทือนถึงกระบวนพิจารณาที่ได้ดำเนินการไปก่อนที่จะมีคำสั่งให้โอนคดี และให้ถือว่ากระบวนพิจารณาที่ได้ดำเนินการไปแล้วนั้นเป็นกระบวนพิจารณาของศาลแห่งใหม่ด้วย เว้นแต่ศาลแห่งใหม่จะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
คำฟ้องหรือคำร้องของโจทก์เสนอภายหลังเสนอบทกับคำคัดค้านพิจารณาอยู่ในศาลใดให้เสนอศาลนั้น
คำฟ้องหรือคำร้องของโจทก์เสนอเกี่ยวเนื่องกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลซึ่งคำฟ้องหรือคำร้องของนั้นต้องมีสิทธิบังคับของศาลก่อนที่การบังคับคดีได้ดำเนินไปให้ศาลชั้นต้นและลูกจ้างนั้น ให้เสนอคำฟ้องคำร้องต่อศาลที่ได้มีคำสั่งตามมาตรา ๒๘๐
คำร้องขออนุญาตตาม (๑) หรือ (๒) ถ้าในเขตศาลที่คำฟ้องหรือคำร้องของโจทก์เสนออยู่ในศาลนั้นไม่มีการยื่นคำฟ้องหรือคำร้องของต่อศาลใด คำฟ้องหรือคำร้องของโจทก์เสนออยู่ในศาลสิบหรือบุคคลหรือทรัพย์สินตามที่หัวข้อหรือข้ออ้างอยู่ในเขตศาลใด ให้เสนอศาลนั้น
ให้ศาลที่ได้รับคำร้องขออนุญาตโดยถูกต้องตามกฎหมายที่ศาลได้มีคำสั่งนั้น ซึ่งคำร้องขออนุญาตนั้นต้องมีคำสั่งที่ศาลมีคำสั่งให้ดำเนินการตามคำร้องขออนุญาตนั้นโดยถูกต้องตามกฎหมาย
วิจัยบังคดีทั้งสองนั้นโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังนั้นไม่ขัดต่อพระธรรมโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังนั้นไม่ขัดต่อพระธรรมโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังนั้นไม่ขัดต่อพระธรรมโดยคำพิพากษาเดียวกัน ถ้าคดีเรื่องหลังนั้นไม่ขัดต่อพระธรรมโดยคำพิพากษาเดียวกัน
(ก) ถ้าผู้พิพากษานั้นมีส่วนได้เสียเกี่ยวข้องอยู่ในคดีนั้น (ข) ถ้ามีญาติเป็นคู่กรณีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง คือว่าเป็นบุพการี หรือผู้สืบสันดาน หรือพี่น้องร่วมบิดามารดา หรือร่วมบิดาหรือร่วมมารดา หรือเป็นญาติฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในคดีนั้น (ค) ถ้าเป็นผู้ที่ได้ถูกจำเลยในคดีนั้นให้รู้ไว้ในเหตุการณ์ หรือโดยเป็นผู้เสียหายอยู่ในคดีนั้น (ง) ถ้าเป็นผู้ที่ได้มีส่วนได้เสียเกี่ยวข้องอยู่ในคดีนั้น (จ) ถ้าได้เป็นผู้พิพากษานั่งพิจารณาคดีเดียวกันในศาลอื่นมาแล้ว หรือเป็นอนุญาโตตุลาการมาแล้ว (ฉ) ถ้าสำคดีเรื่องที่มีอยู่ในระหว่างการพิจารณาผู้พิพากษานั้นเอง หรือภริยา หรือญาติทางสายโลหิตหรือรับไป หรือครอบครัวของผู้พิพากษานั้นฝ่ายหนึ่ง ผู้พิพากษานั้นมีส่วนได้เสียเกี่ยวข้องอยู่ในคดีนั้น (ช) ถ้าผู้พิพากษานั้นเป็นเจ้าหนี้หรือลูกหนี้ หรือเป็นเจ้าของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
คู่ความที่เกี่ยวข้องอาจยกข้อคัดค้านขึ้นอ้างโดยทำเป็นคำร้องยื่นต่อศาลและศาล ให้ทราบเหตุที่พนักงานไม่อาจรับพยาน ที่เป็นคำร้องคัดค้านเปลี่ยนไปจากวันนัดพิจารณาหรือคำ ทราบเหตุที่พนักงานดำเนินในระหว่างพิจารณา ก็เป็นคำร้องคัดค้านเปลี่ยนไปจากวันนัดพิจารณาซึ่งต่อไป แต่ต้องก่อนเริ่มสืบพยานนั้นๆ เมื่อได้ยื่นคำร้องคัดค้านแล้ว ให้ศาลตรวจสอบพิจารณาพยานที่ได้อ้างโดยอนุญาตให้ สืบพยานหรือพิจารณาคำคัดค้านนั้น แต่ถ้าศาลเห็นว่าพยานที่อ้างนั้นไม่เกี่ยวข้องกับข้อพิพาท หรือไม่จำเป็น กระบวนพิจารณาที่พยานที่ได้ดำเนินไปก่อนยื่นคำร้องคัดค้าน และพยานที่ได้อ้างไว้แล้ว ทั้งหมดในคดีหรือข้อพิพาทนั้นโดยมิได้ยื่นคำร้องคัดค้านไว้ก่อน ให้ศาลจะได้ดำเนินการพิจารณา ต่อไปตามสมควรไม่เสียไป เพราะเหตุที่ศาลสมควรยอมฟังคำคัดค้าน เว้นแต่ศาลจะได้กำหนดไว้ใน คำสั่งเป็นอย่างอื่น ถ้าศาลไต่สวนผู้พิพากษาคนเดียว และผู้พิพากษาคนนั้นมีข้อคัดค้าน หรือถ้าศาลไต่สวน ผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาทั้งหมดถูกคัดค้าน ให้ศาลส่งเรื่องอำนาจสูงกว่า เพื่อพิจารณาคำคัดค้าน ถ้าศาลไต่สวนผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาที่ได้ถูกคัดค้านรวมทั้งผู้พิพากษาอื่นๆ ยุติธรรม ถ้าเห็นว่าการยอมรับพยานหรือการพิจารณาเรื่องคัดค้านและเสียยิ่งจำเป็นทางกฎหมาย ต้องการ ให้ศาลแต่งตั้งผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้าน เป็นกรรมการในคณะผู้พิพากษาเพื่อพิจารณา คำคัดค้านนั้นๆ โดยผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้านจะต้องไม่เป็นผู้พิจารณาคำคัดค้านนั้น ถ้าศาลไต่สวนผู้พิพากษาหลายคน และผู้พิพากษาที่ได้ถูกคัดค้านรวมทั้งผู้พิพากษาอื่นๆ เห็นว่าคำคัดค้านนั้นฟังขึ้น ยังมีความไม่ครบถ้วนหรือไม่สมควรและเสียยิ่งจำเป็นทางกฎหมาย ต้องการ ให้ศาลแต่งตั้งผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้าน เป็นกรรมการในคณะผู้พิพากษาเพื่อพิจารณา คำคัดค้านนั้นๆ โดยผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้านจะต้องไม่เป็นผู้พิจารณาคำคัดค้านนั้น
เมื่อศาลผู้พิพากษาแห่งแรกมีคำสั่งตามวรรคหนึ่งแล้ว จะต้องวินิจฉัยคำคัดค้าน ห้ามมิให้ผู้พิพากษาที่ถูกคัดค้านนั้นรับหรือออกเสียงกับผู้พิพากษาอื่นๆ ในการพิจารณาและชี้ขาดคำ คัดค้านนั้น ถ้าผู้พิพากษาคนใดไม่ถอนตัวออกจากการพิจารณาคดีที่มี หรือศาลได้ออกคำสั่ง รับคำคัดค้านผู้พิพากษาคนใด ให้ผู้พิพากษาคนนั้นพ้นจากการแต่งตั้งในพระธรรมยุติกา ผู้ยุติธรรม
(ก) ถ้าบุคคลผู้จะถูกจับกุมหรือถูกตรวจ หรือบุคคลผู้เป็นเจ้าของทรัพย์หรือสถานที่ซึ่งจะถูกตรวจไม่คัดค้านเรื่องเขตศาลที่จับกุม ศาลจะทำการดังกล่าวนั้นนอกเขตศาลก็ได้ (ข) ศาลจะออกหมายเรียกบุคคลมาพบหรือบุคคลมอบเอกสารที่ศาลสั่งในคดีตามบทบัญญัติมาตรา 3, 31, 101, 102 และ 103 แห่งประมวลกฎหมายนี้และมาตรา 145 แห่งกฎหมายหลักประกันธุรกรรมมาใช้บังคับได้บ้าง ต้องให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตในเขตศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีนั้น (ค) หมายเรียกจับกุมคดีและหมายของศาลที่ออกให้เจ้าพนักงานผู้มีอำนาจปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ อาจจับกุมได้ในเขตใด ๆ ในกรณีที่มีการจับกุมคดีนอกเขตศาลที่มีอำนาจในการจับกุม ให้บังคับตามมาตรา 20, วรรคสอง วรรคสี่ และวรรคห้า ศาลที่ศาลแห่งได้รับให้พิจารณาเกี่ยวกับพยานหลักฐานหรือพยานบุคคลตามกฎหมายว่าด้วยการพิจารณาคดีอาญา ให้ศาลแห่งนั้นอาจดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ นอกเขตศาลได้ตามที่เห็นสมควร
(ก) โดยคำสั่งต้นสังกัดในคดี นอกเขตศาลนั้น หรือ (ข) โดยศาลแห่งหรืออาญา นอกเขตศาลนั้นหรือในกรณีที่มีเหตุจำเป็นหรือมี อุทธรณ์หรือฎีกา ให้ศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีนั้นอาจดำเนินการใด ๆ นอกเขตศาลได้ตามที่เห็นสมควร
ถ้าศาลเห็นว่าคำคู่ความที่พิมพ์ไว้ดังกล่าวนั้น อ่านไม่ออกหรืออ่านไม่เข้าใจหรือเขียนผิดเพี้ยนเกินไป หรือไม่มีรายการ ไม่ปรากฏชื่อ ไม่แนบเอกสารต่าง ๆ ตามที่กฎหมายหรือคำสั่งการหรือให้กระทำหรือวางค่าธรรมเนียมศาลโดยถูกต้องครบถ้วน ศาลจะสั่งให้แก้คำคู่ความนั้นให้ทำใหม่ หรือแก้ไขเพิ่มเติม หรือชำระหรือวางค่าธรรมเนียมศาลให้ถูกต้องครบถ้วน ภายในกำหนด ระยะเวลาและกำหนดเงื่อนไขใด ๆ ตลอดจนเรื่องค่าธรรมเนียมตามที่ศาลเห็นสมควรก็ได้ ถ้าได้ปฏิบัติตามข้อกำหนดของศาลในระยะเวลาที่ศาลกำหนดให้ดำเนินการให้เสร็จสิ้นแล้วให้ถือว่าคำขอนั้นเป็นอันเสร็จสิ้น ถ้าศาลเห็นว่าคำขอนั้นให้เปล่าประโยชน์กับคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือเป็นไปในลักษณะอื่นที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายหรือรับฟังได้ นอกจากที่ศาลกล่าวในวรรคก่อน และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อเห็นว่าเจตจำนงของคู่ความฝ่ายร้องขอหรือคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ถูกต้องหรือเป็นไปโดยทุจริต ศาลอาจสั่งยกคำขอนั้นเสียก็ได้ และคำสั่งศาลที่สั่งไม่รับหรือยกคำขอนั้นให้ถือเป็นที่สุด ถ้าไม่มีข้อขัดข้องดังกล่าวแล้ว ให้ศาลดำเนินการแจ้งคำขอนั้นไปยังคู่ความฝ่ายตรงข้ามหรือผู้อื่น คำสั่งของศาลที่ไม่รับหรือให้ยกคำขอความตามมาตรา 19 หรือ 20 จะต้องถูกโต้แย้งได้ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 27, 28 และ 29
เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งร้องขอ ศาลอาจแต่งตั้งบุคคลหรือคณะบุคคลเป็นผู้ประเมินระเบียบ เพื่อช่วยเหลือศาลในการใกล้เคียงที่คู่ความได้ประเมินระเบียบเอง หลักเกณฑ์และวิธีการในการใกล้เคียงของศาลให้เป็นไปตามที่กำหนดของประธานศาลฎีกาโดยอำนาจหน้าที่ของผู้ประเมินระเบียบ ให้เป็นไปตามที่กำหนดในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ของศาลฎีกา ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคสาม เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
ในวันนัดพิจารณาคดี หากคู่กรณีประนีประนอมยอมความตามคำสั่งศาลที่มีผู้สัญญาอาจร้องขอให้ศาลสั่งกำหนดแนวทางหรือแนวทางแก้ไขข้อพิพาทที่เกี่ยวข้องในกรณีที่มีความจำเป็นที่ศาลจะมีคำพิพากษาในคดีใดๆ ในเวลาอันสมควร ก็ให้ศาลสั่งกำหนดแนวทางไปจนกว่าข้อตกลงหรือสัญญาประนีประนอมยอมความดังกล่าวให้เกิดผลสำเร็จสมบูรณ์ และให้บังคับใช้เป็นคู่กรณีโดยการบังคับคดีตามคำพิพากษาของศาล การเจรจาเพื่อการประนีประนอมยอมความในคดีที่เกี่ยวข้อง คำสั่งของศาลถือความตามที่เห็นสมควรที่สุด เมื่อศาลสั่งแล้วให้ผู้รับประโยชน์ประนีประนอมยอมความถึงที่สุดในเรื่องผลของการถูกอุทธรณ์หรือฎีกา ให้ศาลสั่งขยายออกไปอีกครั้งจนถึงวันที่การไกล่เกลี่ยสิ้นสุดลง
ศาลมีอำนาจสั่งพิจารณาคดีอย่างเร่งด่วนหรือพิจารณาคดีอื่นๆ ก่อนออกคำพิพากษาในเรื่องนั้นๆ ได้ ในกรณีที่ศาลเห็นสมควรหรือในเรื่องของมรดกที่เกี่ยวข้อง หรือเพื่อให้การพิจารณาคดีหรือพิพากษาคดีนั้นๆ เป็นไปอย่างรวดเร็วตามความเห็นสมควรของศาล
ถ้ามีระเบียบกฎหมายมิได้บัญญัติไว้ว่าเหตุต้องออกคำสั่งอนุญาตตามคำขอที่ได้ เสนอทอคำขอนั้นโดยไม่ต้องทำการไต่สวนแล้ว ก็ให้ศาลมีอำนาจทำการไต่สวนได้ตามที่เห็นสมควรก่อน มีคำสั่งตามคำขอนั้น ในกรณีเรื่องใดที่ศาลออกคำสั่งได้เองหรือเมื่อมีผู้กล่าวโทษต่อศาลแล้ว ให้เป็นไปตาม อนุมาตรา (๒), (๓) และ (๔) แห่งมาตรานี้บังคับ ในกรณีเรื่องใดที่ศาลมิได้มีอำนาจออกคำสั่งได้เอง แต่หากศาลต้องการไต่สวนใน เรื่องนั้นได้เอง ให้ศาลมีอำนาจทำไปได้บังคับบทบัญญัติมาตรา ๑๐๑ และ ๑๐๒ (๔) ทั้งจะพึง คู่ความหรือพึงทำการไต่สวนก่อนออกคำสั่งได้ มาตรา ๒๖ กำหนดระยะเวลาทั้งปวงไม่ว่าที่กฎหมายกำหนดไว้หรือที่ศาลเป็นผู้กำหนด ก็ดี เพื่อให้ดำเนินหรือให้ดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ ก่อนสิ้นระยะเวลานั้น ให้ศาลดำเนินตาม บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยระยะเวลา มาตรา ๒๗ เมื่อศาลเห็นสมควรหรือมีผู้กล่าวอ้างเหตุที่เกี่ยวข้องใด ๆ อันควรเป็น คำร้อง ให้ศาลมีอำนาจที่จะออกคำสั่งขยายหรือร่นระยะเวลาที่กำหนดไว้ในระเบียบกฎหมาย หรือกฎหมายที่กำหนดให้ทำได้ หรือระยะเวลาที่ศาลกำหนดไว้ตามระเบียบกฎหมาย โดยให้ศาล มีอำนาจกำหนดเงื่อนไขหรือข้อจำกัดใด ๆ ที่เห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม หรือเพื่อ ให้การพิจารณาคดีเป็นไปโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ แต่การขยายหรือร่นระยะเวลานั้นจะต้อง ไม่เกินกว่าที่จำเป็น และในกรณีที่ศาลเห็นสมควรหรือมีผู้กล่าวอ้างเหตุที่เกี่ยวข้องใด ๆ อันควรเป็น คำร้อง ให้ศาลมีอำนาจที่จะออกคำสั่งขยายหรือร่นระยะเวลาที่กำหนดไว้ในระเบียบกฎหมาย หรือกฎหมายที่กำหนดให้ทำได้ หรือระยะเวลาที่ศาลกำหนดไว้ตามระเบียบกฎหมาย โดยให้ศาล มีอำนาจกำหนดเงื่อนไขหรือข้อจำกัดใด ๆ ที่เห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม หรือเพื่อ ให้การพิจารณาคดีเป็นไปโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ แต่การขยายหรือร่นระยะเวลานั้นจะต้อง ไม่เกินกว่าที่จำเป็น คำสั่งใด ๆ ของศาลที่ออกตามมาตรานี้ ให้คู่กรณีและผู้ที่ได้ยื่นบัญชีอยู่ใน มาตรา ๒๒๗, ๒๒๘ และ ๒๒๙ มาตรา ๒๘ ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งโดยที่มิได้ยื่นคำร้องให้ศาล สั่งทำตามวิธีการ อย่างใด ๆ ที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๗ เพื่อมิให้กระบวนพิจารณาเป็นระหว่างการพิจารณา หรือเพื่อบังคับ ตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ให้ศาลมีอำนาจสั่งตามคำขอที่ยื่นต่อศาลนั้นโดยไม่ต้อง ทำในระหว่างการพิจารณา หรือในระหว่างการพิจารณาคดีใด ๆ ศาลอาจมีอำนาจสั่งตามคำขอที่ยื่นใน คำ พิพากษา หรือในคำสั่งที่มีคำตัดสินได้
ข้อกำหนดเรื่องระเบียบนี้ คู่ความฝ่ายที่เสียหายอาจยื่นคำร้องต่อศาลได้ไม่ว่าในเวลาใด ๆ ก่อนสิ้นคดีพิพาท แต่ต้องไม่ช้ากว่าในวันหนึ่งซึ่งศาลเห็นสมควรที่คู่ความฝ่ายหนึ่งได้รับข้อกล่าวหา หรือพิจารณาคดีเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือเมื่อศาลได้ยินคำอธิบายจากคู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดที่ได้รับการแจ้งข้อกล่าวหา หรือข้อคัดค้านที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินคดีเรื่องนั้น ถ้าศาลสั่งให้พิจารณาคดีใหม่ ให้ศาลสั่งให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น และเสียไม่เกินจำนวนรวมของรายการในระเบียบที่ศาลกำหนดไว้ตามกฎหมายว่าด้วยการพิจารณาคดี หรือให้ศาลสั่งให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น ๆ โดยให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น ๆ โดยให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น ๆ โดยให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น ๆ โดยให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในคดีนั้น ๆ
ถ้าจะโอนคดีมาจากศาลศาลหนึ่งหรือโอนไปยังศาลศาลหนึ่งที่มีเขตอำนาจเกี่ยวกับคดีนั้น ศาลจะสั่งเกี่ยวกับเรื่องรวมย่อมต้องยินยอมของคู่พิพาทฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายไม่ยินยอม ให้ศาลสั่งโอนคดีนั้นส่งเรื่องไปยังอธิบดีผู้พิพากษาศาลสูงสุดหรือศาลฎีกา คำสั่งของอธิบดีผู้พิพากษาศาลฎีกาจะเป็นที่สุด
เช่นว่านั้นต่อไป ก็ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีไปเสมือนหนึ่งว่าเป็นคดีที่เรื่องหนึ่งต่างหาก โดยมีเงื่อนไขที่ศาลจะกำหนดไว้ตามที่เห็นสมควร ถ้าศาลที่พิจารณาคดีนั้นมีข้อขัดขวางอย่างใด และศาลเห็นว่าการแยกพิจารณาข้อหาหรือพยาน หรือข้อใดข้อหนึ่งออกจากกันแล้ว จะทำให้การพิจารณาในข้อหาอื่นสะดวก ไม่ล่าช้าเกินควร ก่อนมีคำพิพากษา เมื่อศาลเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความผู้มีส่วนได้เสียยื่นคำขอโดยศาลเห็นชอบ ก็ให้ศาลมีคำสั่งแยกคดีนั้นออกไป ให้ศาลส่วนต่างหากพิจารณาในข้อหาหรือพยานที่แยกนั้น และเมื่อศาลส่วนต่างหากพิจารณาเสร็จแล้ว ให้ศาลส่วนต่างหากส่งคำพิพากษาในข้อหาหรือพยานที่แยกนั้นต่อไปยังศาลที่พิจารณาคดีหลัก เพื่อรวมคำพิพากษาในเรื่อง ๆ ไป
(ก) ขัดขืนไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดของศาลตามมาตรา 30 หรือกระทำการขัดขวางการเรียบร้อย หรือระบบพิจารณาคดีในศาล (ข) เมื่อได้สั่งคำร้องและได้รับอนุญาตจากศาลให้ไต่สวนในคดีที่เป็นคดีธรรมเนียมตามมาตรา 15 (4) แล้ว ปรากฏว่าผู้ร้องหรือพยานของผู้ร้องเบิกความเท็จในเรื่องที่เป็นข้อสำคัญแห่งคดีนั้น ให้ศาลสั่งลงโทษตามระเบียบศาล (ค) เมื่อรัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานของรัฐหรือเอกชน หรือบุคคลใด ๆ ถูกเรียกไปเบิกความหรือทางพยานหลักฐานแล้วไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดหรือเอกสารนั้นโดยถ้วนถี่ (ง) ตรวจเอกสารที่ทั้งหมด หรือฉบับใดฉบับหนึ่ง ซึ่งอยู่ในสำเนาความ หรือคัดเอาสำเนาเอกสารเหล่านั้นไป โดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติมาตรา 44 (จ) ขัดขืนไม่ปฏิบัติตาม เมื่อศาลได้สั่งสิ่งตามมาตรา 14 หรือเมื่อมีคำสั่งตามมาตรานี้ตามคำพิพากษาหรือบุคคลอื่นตามมาตรา 14
(ก) ไม่ว่ากรณีใด ๆ ถ้าหนังสือพิมพ์หรือสิ่งพิมพ์ที่ออกโฆษณานั้นได้กล่าวข้อความหรือแสดงไม่ว่า
โดยวิธีใด ๆ ซึ่งข้อความหรือความเห็นอื่นเป็นการเปิดเผยข้อเท็จจริงหรือพฤติการณ์อื่น ๆ แห่งคดี หรือกระบวนพิจารณาคดีใด ๆ แห่งศาล ซึ่งมีผลอาจทำให้ศาลเสียหายหรือเสื่อมเสียต่อสาธารณชนหรือประโยชน์ สาธารณะ มีลักษณะทำให้การออกใบอนุญาตสิ้นสุดนั้น ไม่ว่าโดยวิธีเผยแพร่แต่ให้พิจารณาโดยไม่เป็นผลพวงด้วยวิธีห้ามการออกใบอนุญาตโดยชัดแจ้ง
ถ้าการเสนอสื่อมวลชนหรือสิ่งพิมพ์ใด ๆ ที่กล่าวถึงหรือแสดงไม่โดยวิธีใด ๆ ในระหว่างการพิจารณาคดีหรือการพิจารณาคดีใด ๆ ของศาล ซึ่งมีผลอาจทำให้ศาลเสียหายหรือเสื่อมเสียต่อสาธารณชนหรือประโยชน์สาธารณะ หรือแสดงข้อความหรือความเห็นที่อาจทำให้ศาลเสียหายหรือเสื่อมเสียต่อสาธารณชนหรือประโยชน์สาธารณะ เช่น ก. เป็นการแสดงข้อความอันขาดจริงแท้ผิด หรือ ข. เป็นการบอกเล่าหรือเรื่องหรือวิจารณ์ ซึ่งกระบวนพิจารณาแห่งคดีอย่างไม่เป็นกลางและไม่ถูกต้อง หรือ ค. เป็นการวิจารณ์โดยไม่เป็นธรรม ซึ่งการดำเนินคดีของคู่ความ หรือคำพยานหลักฐาน หรือข้อสังเกตของพยานผู้เชี่ยวชาญพยาน รวมทั้งการแสดงข้อความอันเป็นการเสื่อมเสียต่อเนื้อหาของข้อมูลพยาน และทำให้ความเชื่อถือของพยานลดลง หรือ ง. เป็นการชักจูงให้เกิดคำพิพากษาที่ผิด เพื่อประโยชน์แห่งมาตรา ๓๓ นี้ ให้บังคับใช้พระราชบัญญัติที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓๔ แห่งพระราชบัญญัติการพิมพ์ พุทธศักราช ๒๔๘๔ มาใช้บังคับ
ให้ลงโทษจำคุก หรือปรับ หรือทั้งจำทั้งปรับ
ให้ลงโทษจำคุก หรือปรับ หรือทั้งจำทั้งปรับ การปล่อยจากบริเวณศาลนั้นให้กระทำได้ในระยะเวลาที่ศาลสั่งพิจารณาหรือภายในระยะเวลาใด ๆ ที่ศาลกำหนดสมควร เมื่อจำเป็นจะประโยชน์ให้กระทำด้วยข้อความหรือในกรณีที่กฎหมายไทยจำกัดและปรับนั้นให้จำคุกได้ไม่เกินหกเดือนหรือปรับไม่เกินห้าร้อยบาท
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ข้อกำหนดตามวรรคหนึ่งเมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
การนั่งพิจารณา
ในคดีเรื่องใดที่ศาลเห็นว่าคดีนั้นเป็นคดีที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือคดีที่เกี่ยวกับความลับของทางราชการ หรือคดีที่เกี่ยวกับความลับทางการค้า หรือคดีที่เกี่ยวกับความลับของบุคคลซึ่งสมควรได้รับการคุ้มครอง หรือคดีที่เกี่ยวกับการฟ้องร้องระหว่างคู่สมรส หรือคดีที่เกี่ยวกับเด็กหรือเยาวชน หรือคดีที่เกี่ยวกับการฟ้องร้องเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิส่วนบุคคล ศาลอาจมีคำสั่งให้การพิจารณาคดีนั้นกระทำในที่ลับได้
ในคดีเรื่องใด เพื่อความสะดวก และรวดเร็วของการพิจารณา หรือเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ศาลอาจมีคำสั่งให้การพิจารณาคดีนั้นกระทำในที่ลับได้
ห้ามประชาชนมิให้เข้าฟังการพิจารณาในทั้งหมดหรือแต่บางส่วน แล้วดำเนินการพิจารณาโดยไม่เปิดเผย หรือ
ห้ามไม่ให้เอาเอกสารหรือสิ่งของที่ศาลสั่งห้ามเผยแพร่หรือเปิดเผยในระหว่างการพิจารณา หรือหลังจากการพิจารณาเสร็จสิ้นแล้ว ในกรณีคดีที่มีประเด็นหรือข้อเท็จจริงหรือพยานหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับความลับของทางราชการหรือความลับทางการค้า หรือความลับของบุคคลซึ่งสมควรได้รับการคุ้มครอง หรือคดีที่เกี่ยวกับเด็กหรือเยาวชน หรือคดีที่เกี่ยวกับการฟ้องร้องเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิส่วนบุคคล ศาลอาจมีคำสั่งให้การพิจารณาคดีนั้นกระทำในที่ลับได้
ถ้าศาลสั่งคำสั่งให้เลื่อนการนั่งพิจารณาดังกล่าวแล้วโดยไม่มีคำสั่งกำหนด เมื่อศาลเห็นสมควรหรือคู่ความที่เกี่ยวข้องร้องขอ ศาลอาจมีคำสั่งให้เริ่มการนั่งพิจารณาต่อไปในวันใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้
เมื่อศาลสั่งให้เลื่อนการนั่งพิจารณา ศาลอาจให้ผู้ที่คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดนำมาแสดงให้ศาลพิจารณาได้ว่าเหตุผลที่ศาลสั่งให้เลื่อนการนั่งพิจารณานั้นมีความจำเป็นหรือไม่ หากศาลเห็นว่าการเลื่อนการนั่งพิจารณานั้นไม่มีความจำเป็นหรือไม่อาจทำให้คดีเสร็จสิ้นโดยสุจริตและเที่ยงธรรม
จะมาศาลต่อไปได้ ให้ศาลดำเนินกระบวนพิจารณาตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยการขาดนัดพิจารณาไม่มาศาลของบุคคลที่จำเลยอ้างอิงนั้น แล้วแต่กรณี ศาลอาจสั่งให้ข่าวมูลฟ้องที่ยังไม่ไต่สวนตามจริงตามวรรคหนึ่ง หรือคำอ้างอิงในปพฤติการณ์ที่จำเลยตั้งให้ไต่สวน คู่ความนั้นจะเอาไปให้ปฏิบัติในแบบคนที่ได้ คำพยานหรือแสดงคำประกอบการแสดงให้กับพยานและเหตุ ให้ถือว่าเป็นคำอ้างธรรมเนียม และให้ถือคำพยานนั้น ออกไปใช้บังคับ
ถ้าไม่มีคำขอของบุคคลดังกล่าวศาลจะสั่งเสื่อมการพิจารณาไปก็ได้ แต่ถ้าศาลเห็นว่าในเวลาที่กำหนดนั้น ให้ศาลสั่งคำขาดคำคดีว่าเช่นนั้นเสื่อมการพิจารณา
ในกรณีเช่นนี้ เมื่อศาลเห็นควร หรือเมื่อศาลสั่งคำขอฝ่ายเดียว ให้ผู้ที่จะเข้ามาเป็นคู่ความแทนเช่นนั้นแสดงหมายเรียกและสนับสนุนคำขอฝ่ายเดียวต่อศาลพยานหลักฐานดังกล่าวนั้นด้วย ให้ศาลสั่งคำขาดคำคดีว่าเช่นนั้นเสื่อมการพิจารณา
หลายๆ ผู้จัดการทรัพย์มรณะ หรือบุคคลผู้จัดการไม่จำต้องปฏิบัติตามหมายเช่นว่า นั้นก่อนระยะเวลาที่ศาลกำหนดให้เพื่อการยอมรับฐานะที่ได้กระทำไปแล้ว ถ้าคำคู่อุทธรณ์ตามปพฤติการณ์ ยินยอมรับว่าเป็นคู่ความแทนผู้มรณะ ให้ศาลจดรายการเหล่านั้นในคดีต่อไป ถ้าคำคู่อุทธรณ์ไม่ยอมรับหรือไม่มาว่า ให้ศาลทำการไต่สวนตามที่เห็นสมควร ถ้าศาลเห็นว่าความยอมรับนั้นมีเหตุผลให้ได้ ให้ถือความตั้งคู่ความดังกล่าวเป็นคู่ความแทนผู้มรณะแล้วดำเนินคดีต่อไป ถ้าศาลเห็นว่าความยอมรับนั้นไม่มีเหตุผลให้ไม่ได้ ให้ศาลสั่งคำขาดคำคดีว่าเช่นนั้นเสื่อมการพิจารณาเสีย และถือว่าคำอ้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่อาจเรียกให้ศาลสั่งคำขาดคำคดีในเรื่องทรัพย์มรณะหรือบุคคลอื่นในปกครองทรัพย์มรณะอีกต่อไป
ศาลเลื่อนการนั่งพิจารณาไปภายในระยะเวลาอันสมควรเพื่อผู้แทนโดยชอบด้วยกฎหมายหรือผู้แทนโดยชอบด้วยกฎหมายไม่อาจไปแจ้งให้ทราบถึงการได้รับแต่งตั้งหรือขาดโดยยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อการนั้น ถ้าไม่ยื่นคำร้องต่อศาลและให้ศาลมีคำสั่ง มาแจ้งให้ศาล ถ้าผู้แทนหรือทนายความอ้างว่าความไม่พร้อม หรือเหตุอื่นอันไม่เป็นเหตุ ให้ศาลเลื่อนการนั่งพิจารณาไปตามคำร้องความไม่พร้อมหรือข้ออ้างให้ทราบถึงการที่ไม่ตั้งผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ หรือเหตุอื่นที่ไม่ใช่เหตุจำเป็น ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้แทนหรือทนายความคนใหม่ กรมสรรพสามิต ตัวให้บุคคลดังกล่าวนี้เป็นพยานคือเจ้าพนักงานในกรมหรือเป็นบริการเมตตา หรือบุคคลอื่น ซึ่งกฎหมายแห่งหรือดังนี้เป็นผู้มีอำนาจเป็นพยานในแบบเอกสารอื่น ๆ และตัวดังนี้ในสำคัญของรัฐบาลต่างประเทศที่เกี่ยวข้องและบุคคลที่เป็นพยานนั้นผู้มีอำนาจทางราชการให้ บัญญัติแห่งพระราชบัญญัตินี้ให้รับฟังเป็นหลักฐานและการอื่น ๆ ที่จำเป็นอย่างนี้ ซึ่งคู่ความจะต้องยื่นต่อศาล
(ก) รวบรวมรายงานและเอกสารที่ส่งต่อศาลหรือศาลชั้นต้น กับคำสั่งและคำพิพากษาของศาล ไปศึกษาอย่างเร่งด่วน แล้วเก็บรักษาไว้ในที่ปลอดภัย (ข) คัดลอกคำพิพากษา คำสั่งชั้นฎีกา แล้วเก็บรักษาไว้เรียงลำดับในที่ปลอดภัย (ค) เก็บรักษาสารบบและสมุดของศาล เช่นสารบบความและรายการคดีของศาลไว้ในที่ปลอดภัย การจัดทำสารบบความหรือสารบบคดีศาลฎีกา การรวบรวมเอกสารในส่วนความและการเก็บรักษาสำเนาคำพิพากษาหรือคำสั่งชั้นฎีกาตามวรรคหนึ่ง (ก) (ข) (ค) อาจกระทำในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ได้ และให้ออกสำเนาพิมพ์เอกสารข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ตามที่รองอธิบดีศาลที่ทำงานในส่วนความและสารบบความของศาลฎีกากำหนด หรือเป็นสำเนาเอกสารในส่วนความตามวรรคหนึ่ง แล้วแต่กรณี และให้เป็นหน้าที่ของบังคับได้ ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดไว้ในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาโดยความเห็นชอบของที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา และเมื่อข้อกำหนดนั้นประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้
ห้ามมิให้บุคคลผู้ใดนำเสนอคดีส่วนบุคคลอื่นมาจากความจริงหรือพยานในคดีที่พิจารณาโดยไม่เป็นผล หรือในลักษณะที่ศาลได้สั่งให้พิจารณาเรื่องนั้นโดยสมควร หรือในกรณีที่พิจารณาเรื่องนั้นหรือความจริงนั้นเพื่อประโยชน์ส่วนรวมหรือประโยชน์ส่วนตัวของคู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด หรือบุคคลอื่นที่เกี่ยวข้องกับคดีนั้น แต่ทั้งนี้ให้มีข้อยกเว้นในการที่ศาลพิจารณาคดีนั้นหรือออกคำสั่งที่เหมาะสมในปัญหาดุจดังนี้ แต่ทั้งนี้ให้มีข้อยกเว้นในการที่ศาลพิจารณาคดีนั้น หรือในกรณีของข้อกำหนดที่เหมาะสมของศาลให้สืบพยานในคดีนั้น
ห้ามมิให้บุคคลผู้ใดกล่าวคำร้องอย่างหนึ่งอย่างใดที่ขัดต่อคำพิจารณาของศาล
เสร็จสิ้นแล้ว หัวหน้าจะมีพฤติการณ์พิเศษที่จะให้อุทธรณ์ เช่นได้ให้อุทธรณ์แล้ว การตรวจ หรือการพิจารณาเสร็จแล้ว ให้ผู้ขอหรือบุคคลซึ่งได้รับ การแต่งตั้งจากผู้ขอโดยชอบเป็นผู้ติดตามและเร่งเรื่องในสิ่งที่จำเป็นจะต้องให้ทางต้นให้พิจารณาสะดวก ของศาลหรือเพื่อความสะดวกของเรื่องการนั้น ทั้งนี้มิให้ขัดต่อคำพิพากษาหรือคำสั่งศาล ก่อนที่ได้ออกคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นและ ก่อนที่ได้กำหนดในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ในกรณีที่ศาลได้กำหนดให้มีการเพิ่มเติมคำให้การรายงานเกี่ยวกับคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลที่ กระทำด้วยอาจจากความบกพร่องในบัญญัติที่บัญญัติไว้ คือ คำอุทธรณ์เป็นโมฆะเมื่อมีเหตุที่ไม่ถูกต้อง คิดสำนวน หรืออุทธรณ์เสมือนเป็นส่วนหนึ่งแห่งคำสั่งหรือคำพิพากษาศาลที่ได้ สำนักที่รับรองนั้น ให้หัวหน้าสั่งเป็นผู้รับรองโดยเรียกค่าธรรมเนียมตามที่กำหนดไว้ใน อัตราท้ายประมวลกฎหมายนี้ ในกรณีที่ผู้ขอตรวจสอบอุทธรณ์หรือคำสั่งตามตัว ยกเว้นเอง ไม่ต้องเรียก ค่าธรรมเนียม
คู่ความ
กฎหมายแพ่ง หรืออุทธรณ์ต่อข้อพิพาท บุคคลนั้นย่อมมีสิทธิยื่นคำร้องขอต่อศาลเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่ง ที่มีเหตุอันควรนำไป ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้
กระบวนพิจารณาใด ๆ ได้ ต่อเมื่อได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยความสามารถและความสมบูรณ์แห่งประมวลกฎหมายแพ่ง การให้อุทธรณ์หรือยอมตาม บทบัญญัตินั้นแล้ว ให้พนักงานอัยการเป็นผู้ต่อพยานหรือให้มีในส่วนความสามารถที่ไม่อาจทำได้ ไม่ว่าจะโดยใด ๆ ก่อนที่ได้กำหนดในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งหรือความสามารถที่ไม่อาจทำได้ ซึ่งเกี่ยวข้องโดยที่เห็นว่าชอบด้วย ให้ศาลมีอำนาจทำการสอบสวนหรือแจ้งความสามารถของคู่ความ คู่ความต้องปฏิบัติตาม และต้องมีหนังสือรับรองการสอบสวนหรือการแจ้งความสามารถนั้นส่ง คำแถลงให้เป็นไปตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ และให้ศาลมีอำนาจสั่งให้คู่ความ กระทำการหรือไม่กระทำการใด ๆ เพื่อความสะดวกหรือประโยชน์ในการพิจารณาคดีนั้น ศาลจะ สั่งให้คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดหรือทั้งสองฝ่ายกระทำการหรือไม่กระทำการใด ๆ หรือสั่งการให้พนักงานฝ่าย คดีทำการในส่วนใดส่วนหนึ่งก็ได้ ศาลอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดหรือทั้งสองฝ่ายกระทำการหรือไม่กระทำการใด ๆ อันเกี่ยวกับการพิจารณาคดีนั้นได้ และให้คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดหรือทั้งสองฝ่ายมีสิทธิยื่นคำร้องขอ ต่อศาลเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดีนั้นได้เช่นเดียวกัน
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๒๘ -
ด้วยความสมัครใจเองเพราะเห็นว่าเป็นการจำเป็นเพื่อมิให้ได้รับความรับรองคุ้มครอง หรือรับคำขอสิทธิของตนที่มีอยู่ โดยลักษณะคำร้องขอตกลงที่เกี่ยวกับประโยชน์ระหว่างการพิจารณาหรือเมื่อหมดสิทธิเรียกร้องเกี่ยวข้องด้วยการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง โดยลักษณะคำร้องขอต่อศาลที่ออกหมายบังคับคดีนั้น
ด้วยความสมัครใจเองเพราะเห็นว่าเป็นการจำเป็นเพื่อมิให้เสียความเป็นไปโดยหลักศีลธรรมอันดีหรือข้อขัดข้องต่าง ๆ ต่อคำพิพากษาหรือคำสั่งตามกฎหมาย อนุญาตให้มีการตกลงยอมความ หรือในกรณีที่ศาลอาจไม่ได้นำคำพิพากษาหรือคำสั่งที่มีผลบังคับมาใช้บังคับแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง แต่ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับคำพิพากษาหรือคำสั่งที่มีผลบังคับแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ศาลจะได้อนุญาตให้ดำเนินการที่เห็นว่ามีเหตุอันสมควรตามที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอ้างเหตุผลหรือหลักฐานประกอบคำร้องขอในส่วนที่มีผลบังคับแก่คู่ความฝ่ายนั้น
ด้วยอุทธรณ์และเรียกให้ชำระในคดี (ก) ตามลักษณะของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่ทำเป็นคำร้องและเหตุว่าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอาจถูกบังคับตามนั้นเพื่อการใช้สิทธิในเชิงเปรียบ หรือเพื่อให้คำตัดสินแทน ถ้าหากศาลพิจารณาให้คำวินิจฉัยในส่วนที่ไม่เป็นผลดี หรือ (ข) โดยคำสั่งของศาลเมื่อศาลนั้นเห็นสมควร หรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีความเสียหาย ในกรณีที่มีการพิจารณาในส่วนที่ไม่ครบถ้วนตามกฎหมายกำหนด หรือศาลเห็นสมควรให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งยื่นคำร้องขอในส่วนที่มีผลบังคับแก่คู่ความฝ่ายนั้น จะมีเหตุอันสมควรตามกฎหมายกำหนด และให้ศาลมีคำสั่งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น และให้ศาลมีคำสั่งในส่วนที่เกี่ยวข้องกับคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น
ห้ามมิให้ผู้ร้องสอดที่ได้เข้าเป็นคู่ความตามอนุมาตรา (๒) นอกจากสิทธิที่มีอยู่เดิมในฐานะคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในคดีนั้น และห้ามมิให้ผู้ร้องสอดเข้าเป็นคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในกรณีที่ศาลเห็นว่ามีเหตุอันสมควรตามที่ศาลพิจารณาในกรณีนี้
เมื่อมีความจำเป็นเพื่อป้องกันมิให้เกิดข้อเสียหายสำคัญ ให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้ร้องสอดเข้าเป็นคู่ความในคดีนั้นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ร้องสอด
เมื่อมีความจำเป็นในกรณีที่ศาลเห็นสมควรให้ศาลมีคำสั่งให้ผู้ร้องสอดเข้าเป็นคู่ความในคดีนั้นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับข้อเท็จจริงหรือข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้อง สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ปัญหาข้อกฎหมายหรือข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสำคัญซึ่งผู้ร้องขอวินิจฉัยให้รู้ว่ามีอยู่เท่านั้น
(ก) บรรดากระบวนพิจารณาซึ่งได้ทำโดย หรือทำต่อคู่ความร่วมคนหนึ่งคนใด ให้ทำโดย หรือทำต่อ คู่ความร่วมคนอื่น ๆ ด้วย เว้นแต่กระบวนพิจารณาที่คู่ความร่วมคนหนึ่งกระทำไปเป็นที่เสียเปรียบแก่คู่ความร่วมคนอื่น ๆ (ข) การเลือกตั้งหรือการงดจัดพิจารณาซึ่งเกี่ยวกับคู่ความร่วมคนหนึ่งนั้น ให้ใช้ถึงคู่ความร่วมคนอื่น ๆ ด้วย
กรณีระเบียบอย่างไรก็ดี ตัวความหรือผู้แทนจะปฏิเสธหรือแก้ไขข้อความหรือข้อเท็จจริงที่ทนายความได้กระทำไปแล้วไม่ได้
ทนายความของตนให้กล่าวด้วยวาจาต่อหน้าต่อในศาลในขณะนั้นก็ได้ แม้มีคำว่าความหรือผู้แทนนั้นจะมิให้มีส่วนสิทธิเช่นนั้นไปในแง่หมายลักษณ์
การยื่นและสำคัญความและเอกสาร
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา พยานเอกสาร "หลักฐานเอกสารนั้นต้องทำขึ้นให้ปรากฏข้อความแสดงถึงตัวบุคคลและมีรายการต่อไปนี้
ชื่อสารที่ระบุตำฟ้อง หรือคำคดีอยู่ในระหว่างพิจารณา ชื่อของศาลนั้นและเลขหมายคดี
ชื่อคู่ความในคดี
ชื่อคู่ความหรือบุคคล ซึ่งจะเป็นผู้รับรู้คำคู่ความหรือเอกสารนั้น
ใจความ และเหตุผลที่แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นที่ต้องการให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารนั้น
วัน เดือน ปี ของคำคู่ความ หรือเอกสารและลายมือชื่อของเจ้าพนักงาน คู่ความ หรือบุคคลซึ่งเป็นผู้เกี่ยวข้องเป็นผู้ส่ง ในการยื่นหรือส่งคำคู่ความ หรือเอกสารต่อไปยังตัวความในคดีที่ยังไม่ได้เจ้าพนักงาน คู่ความ หรือบุคคลผู้เกี่ยวข้องจะต้องใช้กระดาษแบบพิมพ์หัวไว้พิมพ์นั้นให้เรียกตามที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมจะได้กำหนดไว้ เพื่อประโยชน์แห่งประมวลกฎหมายนี้ ให้เรียกมติบุคคลตามชื่อหรือตามชื่อที่จดทะเบียนและภูมิลำเนาหรือสถานที่ทำงานของบุคคลนั้น ให้ถือเอาสถานที่ทำงานหรือสำนักงานแห่งใหญ่ซึ่งอยู่ภายในเขตศาลหรือที่มีอยู่ในระหว่างพิจารณา
วิธีการยื่นและส่งคำคู่ความและเอกสารในคดีจะต้องเป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมกำหนด และเมื่อมีข้อกำหนดแล้วให้ถือเป็นส่วนหนึ่งในระหว่างพิจารณา
(ก) หมายเรียกพยาน ให้หมายเรียกส่งไปยังพยานนั้นเป็นผู้ได้รับโดยตรง เว้นแต่ศาลจะสั่งเป็นอย่างอื่นหรือยกเว้นโดยชอบในกรณีที่เป็นไปตามที่ศาลเห็นสมควรแก่บุคคลผู้ส่ง (ข) คำสั่งของศาล รวมทั้งคำสั่งกำหนดวันนั่งพิจารณาหรือสั่งยกฟ้อง แล้วแต่กรณี หรือคำสั่งให้เลื่อนคดี คำคู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องซึ่งอยู่ในสถานที่ใดในเขตที่มีคำสั่งได้ส่งตามชื่อรับรู้ ให้ถือว่าได้ส่งโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา คำร้องนั้น ให้ไปรษณีย์ส่งธรรมเนียมในการส่ง ส่วนการนำส่งนั้นโจทก์จะนำส่งหรือไปยื่นให้ แก่แต่ละรายซึ่งได้รับคำสั่งจากเจ้าพนักงานส่ง ส่วนหมายเรียก หมายอายัด ฯลฯ คำสั่งของศาลที่ได้ออกตามคำขอของคู่ความฝ่ายใด ถ้าคำสั่งนั้นให้เจ้าพนักงานส่งดำเนินการส่งด้วย ก็ให้คู่ความฝ่ายนั้นเสียค่าธรรมเนียมในการยื่นคำขอให้เป็นหน้าที่ของเจ้าพนักงานส่งที่จะจัดการส่งให้แก่คู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้อง
คำร้องแย้งให้แถลงเป็นหนังสือยื่นต่อศาล ให้เจ้าพนักงานศาลส่งไปยังคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ โดยฝ่ายยื่นคำร้องเป็นผู้เสียค่าพนักงานส่ง
บรรดาคำร้องอื่น ๆ ให้ยื่นต่อศาลหรือส่งต่อศาล เพื่อดำเนินการโดยศาลเท่านั้น คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ หรือบุคคลที่เกี่ยวข้อง โดยวิธีการดังต่อไปนี้ (ก) โดยคู่ความฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ หรือบุคคลที่เกี่ยวข้องเอง แล้วส่งไปยังศาลพร้อมกับต้นฉบับนั้น ๆ ในวันนั้นจะทำโดยวิธีส่งไว้ในตู้จดหมายได้รับสำเนาแล้ว และลงลายมือชื่อผู้รับกับวัน เดือน ปี ที่ได้รับก็ได้ หรือ (ข) โดยคู่ความฝ่ายที่ต้องส่งนั้นนำคำร้องไปยังศาลพร้อมกับต้นฉบับ แล้วขอให้เจ้าพนักงานศาลเป็นผู้ส่งให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความอื่น ๆ หรือบุคคลที่เกี่ยวข้อง ในกรณีเช่นนี้ ผู้ต้องไปยื่นคำร้องที่ศาลและเสียค่าธรรมเนียมในการส่งนั้นด้วย
ในกรณีที่ต้องส่งคำร้องหรือคำแถลงการณ์ไปตามคำสั่งของศาล ให้คู่ความไม่มีหน้าที่ต้องรับผิดชอบในการส่งนั้น ให้เป็นหน้าที่ของพนักงานเจ้าหน้าที่หรือศาลจะดำเนินการส่ง
* มาตรา 36 ทวิ เพิ่มเติมโดยคำสั่งแก้ไขเพิ่มเติมบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2558 สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา จะเป็นหน้าที่ของศาลจัดการส่งหรือคู่ความมีหน้าที่จัดการส่งก็สุดแล้วแต่ ศาลอาจสั่งให้ส่งในทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับ หรือโดยทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ โดยให้คู่ความส่งที่ที่อยู่หรือที่ทำการที่แจ้งไว้ต่อศาลในชั้นต้น ให้ถือว่าคำคู่ความหรือเอกสารที่ส่งโดยเจ้าพนักงานไปถึงคู่ความ มีผลเสมือนว่าได้มอบหมายโดยผู้ส่งและให้นำบันทึกบัญชีมาตรา ๕๕ มาตรา ๕๖ และมาตรา ๕๗ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
ให้ส่งในเวลาราชการวันพระราชทานหรือราชทูตต่อกัน และ
ให้ส่งแก่คู่ความหรือบุคคลซึ่งระบุไว้ในคำคู่ความหรือเอกสาร ณ ภูมิลำเนาหรือสำนักงานการงานของคู่ความหรือบุคคลนั้น แต่ให้อยู่ในบริเวณแห่งเขตปกครองตามที่ระบุไว้
ในกรณีเช่นว่านี้ การส่งคำคู่ความหรือเอกสารแก่คู่ความฝ่ายใด ห้ามมิให้ส่งแก่คู่ความฝ่ายปรับบัญชีผู้รับไว้แทน
คู่ความหรือบุคคลนั้นยอมรับคำคู่ความหรือเอกสารนั้นไว้ หรือ
การส่งคำคู่ความหรือเอกสารนั้นได้กระทำในที่ทำการ
การส่งคำคู่ความหรือเอกสารโดยวิธีอื่นแทนนี้ ให้ถือได้ว่าได้ส่งถึงกำหนดเวลาสิบห้าวันหรือระยะเวลานานกว่านั้นนับแต่ศาลสั่งตามที่ศาลเห็นควร กำหนดเวลาที่คำคู่ความหรือเอกสารหรือประกาศแสดงการปิดหมายบังคับไว้ หรือการโฆษณาหรือวิธีอื่นใดตามที่ศาลสั่งนั้นได้ทำหรือได้ดำเนินแล้ว
ใบรับหรือรายงานนั้นต้องส่งข้อความให้ปรากฏแน่ชัดถึงบุคคลและรายการต่อไปนี้
ชื่อเจ้าพนักงานผู้ส่งหมาย และชื่อผู้รับหมาย ถ้ามีการส่ง
วิธีส่ง วัน เดือน ปี และเวลาที่ส่ง
รายงานเกี่ยวกับตัววันเดือนปี และเวลาส่งชื่อเจ้าพนักงานผู้รับรายงาน
ใบรับหรือรายงานต้องได้จัดทำในวันส่งหรือส่งหมายที่กำหนดไว้
ให้ส่งในเวลาลากลางวันระหว่างพระอาทิตย์ขึ้นและพระอาทิตย์ตก และ
ให้ส่งแก่บุคคลซึ่งระบุไว้ในหมายเรียก ณ ภูมิลำเนาหรือที่ทำการงานของบุคคลนั้นเท่านั้น แต่ถ้าไม่อยู่ในบ้านกับบุตรผู้เยาว์แห่งมาตรา ๒๖ และ ๒๗
เอกสารเช่นว่านั้นแก่พนักงานเจ้าหน้าที่ของศาลเพื่อให้ยื่นหรือให้ส่งในเวลาหรือก่อนเวลาที่กำหนดนั้นแล้ว แต่ถ้าการยื่นคำคู่ความหรือเอกสารหรือการรายงานให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสาร หรือการส่งคำ คู่ความหรือเอกสารให้แก่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลรายอื่นนั้นจะได้เป็นไปภายในเวลาที่ กำหนดนั้นก็ให้ ถ้าประมวลกฎหมายนี้บัญญัติไว้ว่า การส่งคำคู่ความหรือเอกสารอื่นใด จะต้องให้ คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลรายอื่นลงลายมือชื่อรับในเอกสารนั้นให้เป็นไปตามความมุ่งหมายของ กฎหมายหรือของศาลตามที่บัญญัติไว้ในวรรคก่อนนั้นได้ต่อเมื่อคู่ความหรือบุคคลรายอื่นนั้นได้ลง ลายมือชื่อรับหรือปฏิเสธไม่รับในเอกสารนั้นในเวลาที่กำหนดนั้นแล้ว เว้นแต่มีเหตุขัดข้องที่ไม่อาจ ส่งเอกสารหรือจะส่งในเวลาที่กำหนดดังกล่าวไม่ได้ ในกรณีที่คู่ความอาจส่งคำคู่ความหรือเอกสารโดยวิธีส่งสำเนาคำคู่ความอีก ฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลรายอื่นได้ บทบัญญัติแห่งมาตราให้ใช้บังคับคู่ความที่เห็นว่าที่ต้องส่งคำคู่ความ หรือเอกสารดังกล่าวล่าช้าอันมิใช่ด้วยความผิดของตน แต่คู่ความฝ่ายนั้นจะต้องส่งสำเนาคำคู่ความ หรือเอกสารที่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลรายอื่นจะทราบถึงการส่งคำคู่ความหรือเอกสารได้ภายในเวลา ที่กำหนดดังกล่าวไว้ใน มาตรา ๓๗ ทวิ ในกรณีที่มีเหตุจำเป็นไม่มีผู้ใดอยู่ในราชอาณาจักรให้ส่งคำ คู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้มีอำนาจปกครองหรือผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราชอาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีผู้มีอำนาจปกครองหรือผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราชอาณาจักรให้ส่งคำ คู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังบุคคลที่ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นใน ราชอาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช อาณาจักร หรือในกรณีที่ไม่มีบุคคลดังกล่าวให้ส่งคำคู่ความหรือเอกสารดังกล่าวไปยังผู้จัดการ มรดกของบุคคลนั้นในต่างประเทศซึ่งได้รับมอบหมายให้เป็นผู้จัดการมรดกของบุคคลนั้นในราช
ในกรณีที่ศาลเห็นสมควร ศาลจะมีคำสั่งให้โจทก์ทำคำแถลงอื่นเพิ่มเติมต่อศาลภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนดก็ได้ ในกรณีที่โจทก์เกินเลยไม่ดำเนินการตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้ถือว่าโจทก์ทิ้งฟ้องตามมาตรา 13 ตรี ในกรณีที่มีการเรียกบุคคลภายนอกที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องอยู่ในราชอาณาจักรเข้ามาเป็นคู่ความตามมาตรา 57 (สี่) ให้ทำความในวรรคหนึ่ง วรรคสอง และวรรคสาม มาใช้บังคับโดยอนุโลม
การดำเนินวิธีการตามวรรคหนึ่ง ให้เริ่มดำเนินต่อเมื่อมีคำสั่งศาลตั้งแต่วันที่มีคำสั่งศาลให้ดำเนินการ และให้เป็นการบังคับบัญชาตามมาตรา ๑๓๗ บังคับ
พยานหลักฐาน
หลักทั่วไป
(ก) ข้อเท็จจริงซึ่งรู้กันอยู่ทั่วไป (ข) ข้อเท็จจริงซึ่งไม่อาจโต้แย้งได้ หรือ
ข้อเท็จจริงที่คู่ความรับหรือถือว่ารับกันแล้วในศาล
เมื่อศาลเห็นว่าพยานหลักฐานใดมีลักษณะเป็นเท็จหรือเสนอมุ่งร้าย หรือไม่เกี่ยวกับประเด็น ให้ศาลสั่งถอนพยานหลักฐานนั้นออกจากสำนวนคดี เมื่อศาลเห็นว่าพยานหลักฐานอื่นที่เกี่ยวข้องเป็นประโยชน์แก่ความยุติธรรมในการพิจารณาคดีนั้น ให้ศาลสั่งให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายนำพยานหลักฐานนั้นมาแสดง หรือให้ศาลดำเนินการเองเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมในคดีนั้น โดยไม่ต้องปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้
(ก) พยานหลักฐานนั้นเกี่ยวข้องกับข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดในคดีจะต้องนำสืบ และ (ข) คู่ความฝ่ายที่อ้างพยานหลักฐานนั้นแสดงความจำเป็นต้องอ้างพยานหลักฐานนั้นตั้งแต่ชั้นบัญชีในมาตรา ๔๔ และ ๔๕ แต่ถ้าศาลเห็นว่า เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม จำเป็นจะต้องสืบพยานหลักฐานอันสำคัญซึ่งเกี่ยวกับประเด็นข้อสำคัญในคดี โดยศาลต้องขออนุญาตผู้พิพากษาอนุญาตารับฟังพยานหลักฐานนั้น
“มาตรา ๔๔/๑๔ เพิ่มโดยพยานหลักฐานเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘” “มาตรา ๔๔/๑๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพยานหลักฐานเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘” สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เพื่อชาวชน วิทยุ หรือสถานที่ซึ่งมีข้อความฝ่ายเดียวกันระบุว่าเป็นพยานหลักฐาน หรือขอให้ศาลไปตรวจ หรือขอให้ผู้เชี่ยวชาญแสดงเห็น หรือขอให้ศาลนำบัญชีระบุพยานหลักฐานในจำนวนที่เพียงพอ เพื่อให้คู่ความฝ่ายนั้นสามารถไปบอกพนักงานศาล ถ้าคู่ความฝ่ายใดได้กล่าวความว่ามีจะยืนยันบัญชีระบุพยานเพิ่มเติม ให้ฝ่ายนั้นแสดงระบุพยานเพิ่มเติมต่อศาลพร้อมกับบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมและสำเนาบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมดังกล่าวให้ภายในวันที่ศาลนัดพิจารณา เมื่อระยะเวลาที่กำหนดให้ยื่นบัญชีระบุพยานตามวรรคหนึ่งสิ้นสุดลง แล้วแต่กรณี ให้สิทธิคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมไม่ได้ เว้นแต่ศาลจะเห็นสมควรอนุญาตให้ยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ทั้งนี้ ศาลจะอนุญาตให้ยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้เฉพาะในกรณีที่คู่ความฝ่ายนั้นไม่สามารถยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้ก่อนกำหนดระยะเวลาที่กำหนดให้ยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้ และถ้าศาลเห็นว่าคู่ความฝ่ายนั้นไม่สามารถยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้ก่อนกำหนดระยะเวลาที่กำหนดให้ยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้โดยสุจริต ศาลจะอนุญาตให้ยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมได้ก็แต่เฉพาะในกรณีที่คู่ความฝ่ายนั้นได้ทำคำร้องขอศาลตามคำร้อง
หลักฐานหรือเสียงแสดงในข้อยกพยานฝ่ายอื่นที่ไม่เป็นพยานหลักฐานนั้นเป็นพยานหลักฐานหรือ
พิสูจน์ข้อขัดข้องความน่าเชื่อถือของพยานหลักฐานนั้น ให้กระทำได้ ให้คู่ความไปยื่นคำแถลงค้นหาความดังกล่าวเสียในเวลาที่พยานปากความ เพื่อให้พยานมีโอกาสอธิบายถึงข้อความเหล่านั้น แม้พยานนั้นจะมิได้ถูกถามถึงข้อความดังกล่าวก็ตาม ในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดประสงค์จะนำพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อขัดข้องตามวรรคแล้ว ต้องนำพยานหลักฐานมาเสนอต่อศาลนั้น คู่ความฝ่ายอื่นที่มีส่วนเกี่ยวข้องในข้อขัดข้องดังกล่าวนั้นในขณะเดียวกันและยื่นบัญชีพยานหลักฐานมาสืบ และในกรณีนั้นๆ ให้ศาลมีอิสระไม่ยอมรับฟังพยานหลักฐานนั้นๆ เท่านั้น ในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดประสงค์จะสืบพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อขัดข้องตามวรรคหนึ่งแล้วให้เป็นที่พอใจของศาลว่า เมื่อเวลาพยานปากความนั้นปฏิเสธว่าไม่มีมูลข้อขัดข้องหรือข้อความดังกล่าวนั้นจะ หรือข้อเท็จจริงที่เป็นประโยชน์แห่งความยุติธรรมก็เป็นต้องสืบพยานหลักฐานนั้นๆ ศาลอาจอนุญาตให้พยานหลักฐานนั้นๆ เป็นพยานหลักฐานที่ศาลเห็นว่ามีความสำคัญหรือจะเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลงหรือเรียกคำแถลง
เปิเผย คู่ความหรือบุคคลซึ่งน่าจะเห็นของที่จะปฏิบัติไม่ชอบด้วยความจริงหรือที่ขัดความหลักฐานนั้น ๆ มาแสดงได้ ให้แสดงให้ชัดเจนจากพยานหลักฐานที่มีหรือที่เกี่ยวข้องให้ถ้วนถี่ เมื่อคู่ความหรือบุคคลใดปฏิบัติไม่ชอบด้วยความจริงหรือที่ขัดความหลักฐานและคดีดังกล่าวแล้ว ให้ศาลสั่งให้ถอนหรือแยกพยานหลักฐานนั้นหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องให้แยกและไม่ให้แสดงจนกว่าศาลจะมีคำสั่งหรือมีคำพิพากษาเป็นอย่างอื่น ทั้งนี้เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมและเพื่อความเรียบร้อยแห่งความสงบเรียบร้อยของประชาชน การปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติตามให้ได้ ศาลมีอำนาจออกคำสั่งให้คู่ความหรือบุคคลนั้นชดใช้ประโยชน์แห่งมาตรานี้ขึ้นได้ และบังคับให้เป็นความรับผิดทางหลักฐานที่มีนัยสำคัญได้
เมื่อคู่ความที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายตกลงกันว่าเอกสารนั้นจำต้องแล้วให้ศาลยอมรับฟังเสนานั้นเป็นพยานหลักฐานได้
ถ้าข้อบกพร่องเอกสารนำมาไม่ได้ เพราะถูกทำลายโดยเหตุสุดวิสัย หรือสูญหายหรือไม่สามารถนำมาได้โดยประการอื่น อันไม่เกิดจากพฤติการณ์ที่ผู้ต้องรับผิดชอบ หรือมีเจตนาเห็นเป็นการรับฟังเป็นและเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมต้องนำเสนอเอกสารหรือพยานบุคคลแทนเอกสารนั้นได้โดยศาลจะพิจารณาให้ฟังเป็นพยานหลักฐานได้หรือไม่
ตัวอย่างโดยวิธีการอื่นที่บุคคลผู้เกี่ยวข้องกับเอกสารนั้นได้กระทำขึ้นในลักษณะใดลักษณะหนึ่งที่แสดงให้เห็นถึงความเกี่ยวข้องกับเอกสารนั้นหรือที่แสดงให้เห็นถึงการรับรู้หรือรู้จักเอกสารนั้นโดยวิธีการอื่นที่ไม่ขัดต่อกฎหมายหรือความสงบเรียบร้อยของประชาชน
เมื่อคู่ความฝ่ายที่ถูกคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งอ้างถึงเอกสารมาเป็นพยานหลักฐานนั้นได้คัดค้านการนำเอกสารนั้นมาเสนอตามมาตรา ๑๔๕ ให้ศาลรับฟังส่วนเอกสารเช่นว่านั้นเป็นพยานหลักฐานได้ แต่ทั้งนี้ไม่ขัดต่อกฎหมายตามมาตรา ๑๔๕ วรรคสาม
ขอรับฟังพยานบุคคลแทนพยานเอกสาร แม้มีเหตุสุดวิสัยหรือสูญหาย
ขอรับฟังพยานบุคคลแทนข้อความอ้างอิงของโดยอย่างใดอย่างหนึ่งที่มิได้เกี่ยวข้องแล้วว่า อธิบายถึงข้อความแจ้ง ตัดทอน หรือเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อความในเอกสารนั้นอยู่ แต่หากบทบัญญัติมาตรานี้ มิให้รับฟังเป็นกรณียกเว้น
สามารถเข้าใจและตอบคำถามได้ และ
เป็นผู้ที่ให้เงิน ให้ยืม หรือชำระหนี้ของความเกี่ยวในเรื่องที่จะให้การเป็นพยานนั้น มาด้วยตนเองโดยตรง แต่ความในข้อ (๔) นี้ ให้ต่อเมื่อไม่มีพยานบุคคลอื่นที่สามารถให้ถ้อยคำในเรื่องนั้นหรือ คำสั่งของศาลให้เบิกพยานดังกล่าว ถ้าศาลไม่อาจรับฟังคำเบิกความของบุคคลใด เพราะเห็นว่าบุคคลนั้นจะเป็นพยาน หรือให้การเกี่ยวกับจำเลยไม่ได้ และบุคคลนั้นเป็นผู้ที่มีความรู้ในข้อเท็จจริงอันจำเป็นสำหรับการตัดสินคดี ให้ศาลตรวจพยานบุคคลนั้น เหตุผลที่ไม่อาจรับฟังคำเบิกความของบุคคลนั้นที่เกี่ยวข้องไว้ ส่วน เหตุผลที่ศาลอาจไม่คัดค้านพยานนั้น ให้ศาลได้รู้เหตุผลดังกล่าวไว้ในรายงานของศาลให้ถูกต้องตาม คำสั่งศาลนั้นคำและจดคำสั่งพยานไว้ในสถานที่
ศาลก็ได้ หรือที่บันทึกไว้ในเอกสารหรือวัตถุอื่นใดซึ่งใช้เป็นพยานหลักฐานต่อศาลก็ได้ หากนำเสนอ เพื่อพิสูจน์ความจริงแห่งข้อความนั้น ให้ถือเป็นพยานบอกเล่า ห้ามมิให้รับฟังพยานบอกเล่า เว้นแต่
ศาลมีคำสั่งว่า ลักษณะ แต่เพียงเท่านั้น และข้อเท็จจริงจริงจะต้องพิจารณาพยานบอกเล่าเท่านั้น น่าที่จะช่วยพิสูจน์ความจริงได้ หรือ
เป็นผู้มีเหตุผลที่น่าเชื่อถือได้ว่าพยานบอกเล่าที่เป็นผู้มีเหตุผลที่น่าเชื่อถือได้ ให้ถือ ข้อความในเรื่องที่พยานบอกเล่านั้นเป็นพยานบอกเล่าโดยตรงจากการเป็นพยานได้ และมีเหตุผลควร เชื่อว่าข้อความนั้นเป็นความจริงในเรื่องที่พยานบอกเล่า ในการนี้ศาลให้คำสั่งไว้ในรายงานของศาลได้ ให้บันทึกความไม่ชัดเจน สรรหาตรวจ มาใช้บังคับโดยปฏิบัติตาม
ถูกถามหรือให้คำตอบโดยวิธีเขียนหนังสือ หรือโดยวิธีอื่นใดที่สมควรได้ และคำเบิกความของบุคคลนั้น ๆ ให้ถือว่าเป็นคำพยานบุคคลประกอบตามกฎหมายนี้
ตนเองเป็นพยานก็ได้
นั้นเป็นผู้มีความรู้เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ การศิลปะ การค้า หรือการพิจารณาที่ควรเป็นบุคคล ต่างประเทศ หรือการสอบสวนเพื่อแสดงเป็นประโยชน์ในการพิจารณาคดีนั้น ๆ ทั้งนี้ ไม่ว่าพยานจะเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการรับหรือไม่
ผู้เชี่ยวชาญตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๔๕ และ ๔๖ แห่งกฎหมายนี้
(ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๖ อยู่ในขั้นใด หรือเมื่อมีคำของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในคดีนั้นสั่งบนบันทึกบัญญัติมาตรา ๔๘ และ ๔๙ ให้ศาลมีอำนาจออกคำสั่งให้ทนายความตรวจพิจารณาเอกสารหรือสิ่งอื่นที่อยู่ในความครอบครองของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง บทบัญญัตินี้และมาตรานี้ไม่ตัดสิทธิของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่จะยกเหตุผลคู่ความรู้เพื่ออ้างอิงตามเป็นพยานฝ่ายตนได้
บทบัญญัตินี้และมาตรานี้ไม่ให้สิทธิแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเรียกร้องหรือร้องขอให้ศาลสั่งให้คู่ความฝ่ายอื่นตอบคำถามในลักษณะพยานในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายนั้นได้ให้ถ้อยคำไว้แล้วในคำให้การ หรือในคำเบิกความ หรือในคำแถลงการณ์ หรือในคำให้การอื่นใดที่ได้ยื่นต่อศาลนั้น เว้นแต่เป็นข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับความรับผิดชอบของคู่ความฝ่ายนั้น
เมื่อศาลได้รับคำร้องเช่นว่านั้น ให้ศาลพิจารณาเยี่ยงพิจารณาคดีและคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกที่เกี่ยวข้องมาเบิกความ และเมื่อได้ฟังบุคคลฝ่ายนั้นแล้ว ให้ศาลสั่งคำตอบตามที่เห็นสมควร ถ้าศาลสั่งอนุญาตตามคำร้องขอ ให้ศาลบันทึกคำเบิกความนั้นไว้ในระบบคอมพิวเตอร์ อายัดส่วนทรัพย์สินและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการบันทึกคำเบิกความนั้นไว้ในที่เก็บรักษา ในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือบุคคลภายนอกที่เกี่ยวข้องไม่มีผู้ดูแลอยู่ในรายการบันทึกคำเบิกความในคดีนั้น เมื่อศาลได้รับคำร้องขอหรือกรณี ให้ศาลสั่งบันทึกคำเบิกความนั้นไว้ในที่เก็บรักษา ถ้าศาลสั่งอนุญาตตามคำร้องขอคำเบิกความนั้นให้ศาลบันทึกคำเบิกความนั้นไว้ในที่เก็บรักษา
แต่คำสั่งที่ศาลพิจารณาคดีนั้นสั่งในกรณีจำเป็น ให้ส่งคำสั่งของศาลไปให้ผู้พิพากษาในคนคนหนึ่งในศาลนั้น หรือให้ศาลสั่งยึดนายทะเบียนไว้ก่อนจนกว่าจะมีคำสั่งของศาลในคนคนหนึ่งในศาลนั้น เว้นแต่ในกรณีที่ศาลพิจารณาคดีนั้นสั่งตามความจำเป็นแห่งสภาพของพยานหลักฐานนั้นในภายหลังที่พิจารณาคดีนั้นได้ทำการสืบพยานหลักฐานไปแล้ว *มาตรา ๑๑๑/๑๑๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ *มาตรา ๑๑๑/๑๑๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ถ้าศาลที่พิจารณาคดีในแต่ละชั้นให้คำสั่งให้ออกซึ่งเสียงพยานแทน คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะ แถลงต่อศาลที่พิจารณาคดีว่า ตนมีความจำจะไปฟังการพิจารณาคดีในคราวที่มีการสืบพยานหลักฐานนั้น ให้ศาลแจ้งวันนัดหมายสืบพยานหลักฐานให้คู่ความฝ่ายนั้นทราบล่วงหน้าอย่างน้อยไม่ต่ำกว่าสิบห้าวัน คู่ความที่ไปฟังการพิจารณานั้นย่อมมีข้อสังเกตได้เฉพาะในส่วนที่ว่าข้อความที่บันทึกไว้ในบันทึกคำเบิกความ ศาลที่พิจารณาคดี ให้ส่งสำเนาคำสั่งและสำเนาคำฟ้องและคำให้การหรือข้อแก้ต่างและหลักฐานอื่น ๆ อันจำเป็น เพื่อป้องหมายหลักฐานให้ได้รับแต่พอที่จะแก้ต่างหรือข้อแก้ต่างได้ ถ้าคู่ความฝ่ายใดต้องการพยานหลักฐาน ที่มิได้แสดงความจำนงที่จะไปฟังการพิจารณา ก็เห็นว่าไม่ให้หลักฐานที่ได้รับแต่พอที่จะแก้ต่างหรือข้อแก้ต่างได้ เมื่อได้ส่งพยานหลักฐานเสร็จแล้ว ให้ในนามทนายของศาลหรือแต่งตั้งจะต้องส่งรายงานทำนองนั้นและ เอกสารอื่น ๆ ทั้งหมดนั้นเกี่ยวข้องในการสืบพยานหลักฐานไปยังศาลที่พิจารณาคดี
- มาตรา ๑๐๑/๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ๒๕๔๔ - มาตรา ๑๐๑/๒ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ๒๕๔๔ - มาตรา ๑๐๑/๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ๒๕๔๔ - มาตรา ๑๐๑/๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ๒๕๔๔ ข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามวรรคหนึ่ง เมื่อประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว ให้ใช้บังคับได้
หมายเรียกพยานต้องมีข้อความดังนี้ (๑) ชื่อและตำแหน่งที่อยู่ของพยาน ชื่อคู่ความ ศาล และหมายเลขคดี (๒) สถานที่และวันเวลาที่จะสืบพยานจะต้องไป (๓) กำหนดให้พยานที่จะต้องไปปรากฏตัวในศาลตามหมายเรียกหรือมีข้อความแจ้ง ถ้าศาลเห็นว่าความข้อนั้นอาจไม่สามารถให้ได้โดยรวดเร็ว ศาลจะต้องแจ้งข้อเท็จจริงซึ่งพยานอาจถูกซักถามลงไว้ในหมายเรียกด้วยก็ได้
พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ไม่ว่าในกรณีใด ๆ
พระภิกษุและสามเณรในพุทธศาสนา ไม่ว่าในกรณีใด ๆ
ผู้ที่ได้รับเอกสิทธิ์หรือความคุ้มกันตามกฎหมาย ในกรณีตาม (๑) และ (๒) ให้ศาลหรือผู้พิพากษาที่รับรอง หรือศาลที่ได้รับแต่งตั้ง ออกคำสั่งการประสานงานเพื่อให้มีการสืบสวน สอบสวน หรือดำเนินคดีตามกฎหมายต่อไป
แต่ศาลเห็นว่าข้ออ้างว่าพยานไม่สามารถไปศาลนั้นเป็นเพราะเหตุเจ็บป่วยหรือเหตุอื่นที่ศาลเห็นว่าชอบด้วยเหตุจำเป็น ให้ศาลสั่งหมายเรียกพยานนั้นไปเพื่อให้พยานมาตามวันเวลาที่ศาลกำหนด
ศาลมีคำสั่งว่าพยานที่ได้รับหมายเรียกโดยชอบแล้ว จึงไม่ไปยังศาลหรือไปไม่ ณ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สถานที่และภายในเวลาที่กำหนดไว้ หรือได้รับคำสั่งศาลให้ออกจากที่อยู่แล้วจงใจหลบเลี่ยง ศาลจะสั่งถอน การให้การของเขาเสียและออกหมายจับและสั่งขังจนกว่าจะนำเขามาเบิกความตามวันที่ ศาลเห็นสมควรก็ได้ ทั้งนี้ ไม่เป็นการตัดสิทธิ์โจทก์ที่ยื่นบัญชีผู้ปากไปในระหว่างตามกฎหมายอื่นๆ
(ก) พระมหากษัตริย์ พระราชินี พระรัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ข) บุคคลที่มีอายุเกินเจ็ดสิบปี หรือบุคคลที่ศาลเห็นสมควรให้การคุ้มครอง (ค) พระภิกษุและสามเณรในพุทธศาสนา (ง) บุคคลซึ่งมีความจำเป็นหรือสมควรที่ศาลเห็นว่าไม่ต้องให้การบางหรือกล่าวคำปฏิญาณ
แล้วศาลอาจปฏิบัติอย่างหนึ่งอย่างต่อไปนี้ (ก) ศาลไม่อนุญาตให้พยานบอก กล่าว หรือ แจ้งให้พยานทราบประเด็นและข้อเท็จจริง ซึ่ง ต้องการรับแล้วให้พยานกล่าวในคำเบิกความนั้น ๆ โดยวิธีใดที่ศาลเห็นสมควรหรือ ศาล หรือ (ข) ให้คู่ความถามคำถาม และถามคำถามพยานไปทีละคำ ศาลจะต้องแจ้งให้คู่ความปฏิบัติตามข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้
เมื่อคู่ความฝ่ายที่ร้องขอหมายเรียกพยานแสดงเสร็จแล้ว คู่ความฝ่ายที่ยื่นขอคำถามค้านพยานนั้นได้ เมื่อได้ถามค้านพยานเสร็จแล้ว คู่ความฝ่ายที่ร้องขอหมายเรียกพยานซักถามได้ เมื่อได้ถามซักถามพยานเสร็จแล้ว ให้ศาลถามพยานในข้อที่ศาลสงสัย เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากศาล ถ้าคู่ความฝ่ายใดได้รับอนุญาตให้ถามพยานได้ดังกล่าว คู่ความฝ่ายอื่นย่อมจะถามพยานได้ในข้อที่เกี่ยวกับคำถามดังกล่าวนั้น คู่ความที่ร้องขอหมายศาลไปได้ จะไม่ติดใจเรียกพยานคนนั้นได้ ในเมื่อพยานคนนั้นยังไม่ได้เบิกความต่อศาล หรือของคู่ความฝ่ายอื่น แต่ถ้าพยานได้เริ่มเบิกความแล้วพยานอาจถูกถามค้านหรือซักถามได้ ถ้าพยานเป็นความในใบรับคำคู่ความฝ่ายที่ร้องขอหมาย คู่ความฝ่ายอื่นขออนุญาตต่อศาลเพื่อถามพยานนั้นเมื่อพยานนั้นเป็นพยานที่คู่ความฝ่ายอื่นต้องการที่จะอ้างมา การสืบพยานศาลก็ได้ การสืบพยานศาลก็ได้ การถามพยานศาลก็ได้ ถ้าคู่ความฝ่ายใดได้ตั้งหมายความไว้ให้ถามมา ให้หมายความไว้ในคำถามนั้น เช่นเดียวกับคำถามที่ศาลจะถามพยาน
ไม่ว่าในกรณีใด ๆ ห้ามไม่ให้คู่ความนำคำเบิกความที่มีเจตนาเท็จมาแสดง
คำถามอื่นเกี่ยวกับประเด็นแห่งคดี
คำถามที่มีเจตนาให้หลอก หรือคำถามอันเป็นเท็จที่บุคคลอาจต้องรับโทษทางอาญา หรือคำถามที่เป็นหมิ่นประมาททางแพ่ง เว้นแต่คำถามเช่นนั้นเป็นข้อสำคัญอื่นที่จะชี้ขาดข้อพิพาท ถ้าคู่ความฝ่ายใดได้จัดทำคำเบิกความฝ่ายตนขึ้นตามบัญญัติแห่งมาตรานี้ ให้ศาลเห็นสมควร หรือเมื่อมีความจำเป็นอย่างอื่นหรือคำคัดค้าน ศาลมีอำนาจที่จะให้คำเบิกความนั้นแสดง หรือไม่ ในกรณีเช่นนี้ ถ้าคู่ความฝ่ายใดเกี่ยวข้องจัดคำคัดค้านคำเบิกความของตน ก่อนที่ศาลจะมีคำสั่งตัดไปให้ศาลจะได้ไปรายงานถึงคำถามและข้อคัดค้าน ส่วนเหตุที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะนำคำเบิกความดูพิจารณาจะได้ไปรายงาน หรือคำถามที่คู่ความฝ่ายนั้นยื่นคำเบิกความไว้ในส่วนที่เกี่ยวข้อง
*มาตรา ๑๓๓/๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๗) พ.ศ. ๒๕๔๙* ให้พยานเบิกความเช่นนั้น ถ้าพยานของคนหรือจำเลยนั้นเบิกความขัดกัน ในข้อสำคัญแห่งประเด็น เมื่อศาลเห็นสมควรหรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีคำขอ ให้ศาลมีอำนาจเรียกพยานฝ่ายนั้นมาสอบถามปากคำพร้อมกันได้
คู่ความฝ่ายที่ร้องจะต้องแสดงให้ศาลเห็นว่าบันทึกข้อความหรือบันทึกของผู้อื่นที่นำมาเสนอนั้นจะต้องมีหลักฐานแสดงเหตุผลต่อศาลอย่างชัดเจนว่าเหตุใดจึงไม่สามารถนำตัวผู้ซึ่งเกี่ยวข้องกับคดีมาเบิกความต่อหน้าศาลได้ และให้ศาลพิจารณาถึงกระบวนการที่คู่ความจะต้องพิสูจน์ถึงความน่าเชื่อถือของบันทึกข้อความหรือบันทึกของผู้อื่นที่นำมาเสนอนั้น เมื่อมีการนำบันทึกข้อความหรือบันทึกของผู้อื่นที่นำมาเสนอนั้นมาใช้เป็นพยานยืนยันข้อเท็จจริงหรือความเห็นของผู้ซึ่งเกี่ยวข้องกับคดี คู่ความฝ่ายที่ร้องจะต้องนำพยานหลักฐานอื่นมาสนับสนุนข้อเท็จจริงหรือความเห็นดังกล่าวด้วย เว้นแต่ศาลเห็นว่าการนำพยานหลักฐานอื่นมาสนับสนุนข้อเท็จจริงหรือความเห็นดังกล่าวนั้นไม่จำเป็น ให้คู่ความฝ่ายที่ร้องต้องส่งสำเนาบันทึกข้อความหรือบันทึกของผู้อื่นที่นำมาเสนอต่อศาลให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งก่อนวันนัดพิจารณาไม่น้อยกว่าสิบห้าวัน เว้นแต่ศาลจะเห็นสมควรให้ส่งสำเนาบันทึกข้อความหรือบันทึกของผู้อื่นที่นำมาเสนอต่อศาลให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งก่อนวันนัดพิจารณาในระยะเวลาที่สั้นกว่านั้น ในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่อาจมาตาม หรือคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งยืนยันหรือไม่คัดค้านใจความคำนั้น ให้ศาลรับฟังบันทึกข้อความดังกล่าวเป็นพยานหลักฐานในคดีได้
สำหรับรายละเอียดของผู้ซึ่งเกี่ยวข้องกับคดีในมาตรา 85 วรรคสาม มาใช้บังคับโดยอนุโลม *มาตรา 210/1 เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2558 *มาตรา 210/2 เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2558
ชื่อสกุลและเลขคดี
วัน เดือน ปี และสถานที่ที่บันทึกถ้อยคำ
ชื่อและฐานะของคู่ความ
ชื่อ สกุล อายุ ที่อยู่ และอาชีพ ของผู้ให้ถ้อยคำ และความเกี่ยวพันกับคู่ความ
รายละเอียดแห่งข้อเท็จจริง หรือความเห็นของผู้ให้ถ้อยคำ
ลายมือชื่อของผู้ให้ถ้อยคำและผู้ควบคุมการบันทึกถ้อยคำ ห้ามมิให้แก้ไขเพิ่มเติมบันทึกถ้อยคำที่ได้ลงในสำนวนคดี เว้นแต่ในการแก้ไขข้อผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อนเล็กน้อย
การบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง
การบัญญัติกฎหมายลำดับรอง
ไม่ว่าเวลาใด ๆ ก่อนสืบพยาน ถ้าศาลได้กำหนดให้คู่ความฝ่ายหนึ่งส่งเอกสารส่งต้นฉบับต่อศาล โดยที่ศาลเห็นสมควร หรือโดยที่คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งยื่นคำร้องให้คู่ความฝ่ายนั้นส่งต้นฉบับเอกสารต่อศาล เพื่อศาลหรือคู่ความฝ่ายที่ยื่นคำร้องจะได้ตรวจดูได้ตามสมควรแล้วให้กำหนดไว้ในกฎกระทรวงว่าด้วยการนั้น หรือจนกว่าศาลจะได้กำหนด แต่
ถ้าไม่สามารถจะนำเอกสารหรือส่งต้นฉบับเอกสารดังกล่าวนั้น คู่ความฝ่ายนั้นอาจยื่นคำขอโดยทำเป็นคำร้องต่อศาลในวันหรือวันหนึ่งที่ศาลกำหนดให้มาหรือให้ส่งต้นฉบับเอกสารนั้น และให้ศาลพิจารณาว่าความไม่สามารถจะปฏิบัติตามนั้นมีหรือไม่มีเหตุผล ถ้าศาลเห็นว่าคู่ความฝ่ายนั้นกระทำด้วยความสุจริตใจและมีเหตุผลเพียงพอ ศาลอาจกำหนดให้คู่ความฝ่ายนั้นส่งสำเนาเอกสารต่อไป หรือจะสั่งเป็นอย่างอื่นที่ศาลเห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมก็ได้ ในกรณีที่คู่ยื่นคำร้องด้วยความสุจริตใจและให้ศาลขยายระยะเวลาที่ศาลหรือเจ้าพนักงานกำหนดไว้ในกฎกระทรวงนั้น คำขอขยายระยะเวลานั้นจะต้องยื่นก่อนถึงกำหนดเวลาที่ศาลหรือเจ้าพนักงานกำหนดไว้
ถ้าการส่งเอกสารหรือยื่นต้นฉบับเอกสารต่อศาลนั้น จะเป็นเหตุให้เกิดการล่าช้าหรืออาจทำให้เกิดความเสียหายต่อคู่ความฝ่ายที่ยื่นคำร้องหรือคู่ความฝ่ายที่ศาลกำหนดให้ส่งต้นฉบับเอกสารนั้น ศาลอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายที่ยื่นคำร้องหรือคู่ความฝ่ายที่ศาลกำหนดให้ส่งต้นฉบับเอกสารนั้น ชดใช้ค่าเสียหายให้แก่คู่ความฝ่ายที่เสียหายตามที่ศาลเห็นสมควรได้ และอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายที่ยื่นคำร้องหรือคู่ความฝ่ายที่ศาลกำหนดให้ส่งต้นฉบับเอกสารนั้น ชดใช้ค่าเสียหายให้แก่คู่ความฝ่ายที่เสียหายตามที่ศาลเห็นสมควรได้ และอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายที่ยื่นคำร้องหรือคู่ความฝ่ายที่ศาลกำหนดให้ส่งต้นฉบับเอกสารนั้น ชดใช้ค่าเสียหายให้แก่คู่ความฝ่ายที่เสียหายตามที่ศาลเห็นสมควรได้
ถ้าต้นฉบับเอกสารอยู่ในความครอบครองของบุคคลภายนอก หรือในครอบครองของทางราชการ หรือของเจ้าพนักงานที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอ้างอิงโดยให้ส่งเอกสารนั้นมาให้แก่ศาล บาบัญญัติในวรรคก่อนว่าด้วยการที่คู่ความฝ่ายที่อ้างเอกสารยื่นคำขอ และการที่ศาลสั่งให้ส่งใช้บังคับในอุโมงค์โทม แต่ทั้งนี้เฉพาะที่คู่ความฝ่ายที่อ้างเอกสารนั้นส่งครบถ้วนภายในเวลาที่ศาลกำหนด ถ้าไม่ก็ให้เอกสารนั้นมาสืบตามคำขอ เมื่อศาลเห็นสมควร ก็ให้ศาลสั่งตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 123 (2)
ตรวจสอบบันทึกของเอกสารที่ได้ถูกคู่ค้านคำแล้วจดลงไว้ซึ่งการมีอยู่หรือข้อความแห่งเอกสารที่ถูกคู่ค้าน
ถ้าคำสาบานยานสำคัญในการอยู่ซึ่งข้อความแห่งเอกสารที่ถูกคู่ค้าน หรือพยานผู้ที่สามารถเบิกความในข้อความแห่งเอกสาร หรือความถูกต้องแห่งเอกสาร
ให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเอกสารที่ถูกคัดค้านนั้น ในระหว่างที่ยังมิได้รับคำพิพากษา ให้คัดเอกสารที่เสียจากปลอม หรือไม่ถูกต้อง ไว้ แต่หากข้อบ่งชี้ไม่บริบูรณ์จึงอาจรอการดำเนินการรายงานการตรวจเรียกคืนไป
การตรวจและการแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญโดยศาล
ในกรณีที่พยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์จะต้องมีการตรวจพิสูจน์ที่ให้เห็นถึงเรื่องราวที่จำเป็น ให้ศาลสั่งอนุมัติข้อเท็จจริงที่ได้แสดงมาก่อนหน้านี้ แต่หากมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่าไม่ตรงหรือขอ ศาลอาจสั่งให้ทำการตรวจพิสูจน์ตามวรรณคดีโดยไม่ต้องให้ถือรับเป็นพยานตามปกติได้ ในกรณีที่มีการตรวจพิสูจน์บุคคลวรรณคดีหรือสิ่งของอื่น ๆ ที่จำเป็นต้องใช้เพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริง เลือด “มาตรา ๑๒๗ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒” “มาตรา ๑๒๗ ตรี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๔๒” “มาตรา ๑๒๘ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘” เมื่อเยื่อ ผิวหนัง เส้นผมหรือขน ขี้สะเก็ดสะ จุลจาระ น้ำลายหรือสารคัดหลั่งอื่น สารพันธุกรรม หรือ ส่วนประกอบอื่นของร่างกาย หรือสิ่งที่อยู่ในร่างกายจากศพอาจทำลายหรือถูกทำลายได้ บุคคลใดที่การตรวจพิสูจน์จากเหตุหรือพยานอื่นไม่เพียงพอที่จะพิสูจน์ได้แน่ชัดสมควร ทั้งนี้ ถือเป็นสิทธิของผู้ถูกกล่าวหาที่จะยินยอมหรือไม่ยินยอมก็ได้ ในกรณีที่ผู้ถูกกล่าวหาไม่ยินยอมหรือไม่ให้ความร่วมมือต่อการตรวจพิสูจน์ตามวรรคหนึ่ง ให้พนักงานสอบสวนแจ้งพฤติการณ์ดังกล่าวต่อศาลเพื่อพิจารณาออกคำสั่งให้ผู้ถูกกล่าวหายินยอมต่อการตรวจพิสูจน์ด้วยส่วนประกอบของร่างกายตามวรรคแรก ทั้งนี้ ศาลต้องพิจารณาให้ถ้วนถี่ถึงประโยชน์ในคดีและสิทธิของผู้ถูกกล่าวหาที่จะไม่ให้ถูกรบกวนหรือกระทบต่อร่างกาย ค่าใช้จ่ายในการตรวจพิสูจน์ตามมาตรานี้ ให้ความปลายหรือรองเท้ารองพิสูจน์นั้น ผู้รับผิดชอบโดยให้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของค่าใช้จ่ายในคดี แต่ถ้าผู้ร้องขอไม่สามารถเสียค่าใช้จ่ายได้ หรือเป็นกรณีที่ศาลสั่งให้ตรวจพิสูจน์ ให้ศาลสั่งจ่ายตามระเบียบที่คณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรมกำหนด ส่วนกรณีค่าใช้จ่ายดังกล่าวให้เป็นไปตามมาตรา ๔๔ หรือมาตรา ๔๕
การแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญซึ่งมีความชำนาญในเชิงปฏิบัติหรือวิชาการ แต่หากระเบียบคู่ความ มาดำเนินการกับพยานหลักฐานซึ่งอยู่ในความครอบครองของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง คู่ความฝ่ายนั้นไม่โต้แย้งการตกลงกันในข้อยุติของผู้เชี่ยวชาญในแนวทางเดียวกันกับคู่ความฝ่ายอื่น
ผู้เชี่ยวชาญที่ศาลแต่งตั้งจากองค์คณะในคดีและต้องการข้อมูลในฐานะคู่ความ ทั้งนี้ สิทธิที่จะได้รับความธรรมและประโยชน์ใดที่ได้จากข้อยุติที่ศาลได้ในกรณีการพิจารณานี้
ถ้าผู้เชี่ยวชาญที่ศาลตั้งจะต้องแสดงความเห็นด้วยวาจาหรือส่งเอกสารหรืออื่นๆ ด้วยวาจา ให้บันทึกบัญชีแสดงและนำตัวพยานบุคคลในฐานะคู่ความเป็นโดยอุปไมย
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ในเรื่องคำขอซึ่งคู่ความยื่นในระหว่างการพิจารณาคดีนั้น โดยทำเป็นคำร้องหรือ ขอด้วยวาจาก็ดี ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาตหรือยกคำร้องเฉพาะที่จำเป็นเท่านั้น โดยทำเป็นคำสั่งหรือข้อความ ก็ดี แต่ถ้าศาลมีคำสั่งด้วยวาจาให้จดข้อความดังกล่าวนั้นไว้ในรายงานกระบวนพิจารณา
ในเรื่องอื่นนอกจาก (๑) ให้ศาลจดข้อความดังกล่าวไว้ในรายงานกระบวนพิจารณาหรือสั่ง หรือให้จดบันทึกลงในสำนวนการพิจารณาคดีที่ปฏิบัติไว้ในลักษณะนี้
เมื่อโจทก์ฟ้อง ถอนฟ้อง หรือไม่มาศาลในวันนัดพิจารณา ตรงบัญญัติใน มาตรา ๑๑๔ มาตรา ๑๑๕ และมาตรา ๑๑๗ ทวิ
เมื่อโจทก์ไม่ปฏิบัติตามประกันตามให้ตั้งที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๒๓ และมาตรา ๑๒๔ หรือเมื่อคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือทั้งสองฝ่ายขาดนัดพิจารณาตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๙๘ และมาตรา ๒๐๐
ถ้าความรระงับของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งให้คำคัดค้านนั้นไม่มีประโยชน์ต่อไป หรือ ถ้าไม่มีผู้ใดนำแทนผู้ตายมาซึ่งความมรณะของผู้ที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๓๙
เมื่อศาลไต่สวนคำให้การของจำเลยที่รับสารภาพแล้วเห็นว่า ซึ่งเป็นเหตุให้ต้องโอนคดี ไปยังอีกศาลหนึ่งดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๒๕ และ ๒๖
ในกรณีที่จำเลยวางเงินต่อศาลโดยไม่ยอมรับผิด จำเลยจะมีสิทธิถอนเงินที่วางนั้นได้ ถ้าการวางเงินนั้นไม่เป็นเหตุให้จำเลยเสียเปรียบในทางคดี และไม่มีเหตุอันควรที่จะต้องชดใช้ต่อไป
ถ้าจำเลยยอมรับการชำระหนี้นั้นเป็นการยอมโดยมีเงื่อนไขหรือข้อสงสัย ให้ศาลพิจารณาตัดปัญหานั้น และคำพิพากษานั้นเป็นที่สุด ถ้าจำเลยไม่ยอมรับการชำระหนี้นั้น ให้ทำการพิจารณาคดีนั้นต่อไปได้ ในกรณีที่จำเลยยอมรับการชำระหนี้นั้นโดยไม่มีเงื่อนไขหรือข้อสงสัย ให้ศาลพิจารณาตัดปัญหานั้น และคำพิพากษานั้นเป็นที่สุด ในกรณีที่จำเลยยอมรับการชำระหนี้นั้นโดยมีเงื่อนไขหรือข้อสงสัย ให้ศาลพิจารณาตัดปัญหานั้น และคำพิพากษานั้นเป็นที่สุด ในกรณีที่จำเลยยอมรับการชำระหนี้นั้นโดยไม่มีเงื่อนไขหรือข้อสงสัย ให้ศาลพิจารณาตัดปัญหานั้น และคำพิพากษานั้นเป็นที่สุด
ศาลจะต้องประกอบด้วยศาลตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการจัดตั้งศาล และอำนาจผู้พิพากษา
ภายใต้บังคับบทบัญญัติมาตรา ๑๓ ถ้าศาลที่พิจารณาคดีซึ่งจะต้องทำโดยผู้พิพากษาหลายคน คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นจะต้องเป็นมติของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีในศาลชั้นต้น และศาลชั้นอุทธรณ์ ถ้าผู้พิพากษาออกในความเห็นแย้งก็ให้ผู้พิพากษาคนนั้นเขียนใจความแห่งความเห็นแย้งและเหตุผลของตนกำกับไว้ในคำวินิจฉัย ในกรณีของศาลฎีกา ถ้าประธานของศาลชั้นอุทธรณ์หรือประธานศาลฎีกา เห็นสมควร จะให้มีการวินิจฉัยปัญหาใดปัญหาหนึ่งโดยที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดี ก็ให้หรือถ้าศาลฎีกาเห็นสมควรที่จะให้มีการวินิจฉัยปัญหาใดปัญหาหนึ่งโดยที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดี ก็ให้ศาลฎีกามีคำสั่งให้มีการประชุมใหญ่หรือประชุมแผนกคดี แล้วแต่กรณี ภายใต้บังคับบทบัญญัติมาตรา ๑๓ ในกรณีที่มีปัญหาว่าบทบัญญัติในกฎหมายหรือในพระราชบัญญัติใดขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ ให้ผู้พิพากษาทุกคนอยู่ในมติที่ประชุมใหญ่ แต่ถ้าไม่อยู่ก็ตามให้ผู้พิพากษาทุกคนในศาลนั้นหรือในแผนกคดีนั้นมีอำนาจที่จะให้ข้อวินิจฉัยของตนกำกับไว้ในคำวินิจฉัยของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีนั้นด้วย ในกรณีที่มีปัญหาว่าบทบัญญัติในกฎหมายหรือในพระราชบัญญัติใดขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ เป็นประการสำคัญ และถ้ามีคะแนนเสียงเท่ากัน ให้ประธานแห่งที่ประชุมออกเสียงเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งเสียงชี้ขาด ในกรณีที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีได้วินิจฉัยปัญหาแล้ว คำพิพากษาหรือคำสั่งต้องเป็นไปตามคำวินิจฉัยของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดี และต้องระบุไว้ว่าอ้างอิงจากข้อวินิจฉัยของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีที่ได้ประชุมพิจารณาในกรณีนั้น และเหตุผลในคำวินิจฉัยอุทธรณ์ให้ถือความเห็นแย้งพร้อมเหตุผลได้ด้วย ในกรณีที่มีปัญหาใดในศาลชั้นต้น ให้มีคำวินิจฉัยโดยที่ประชุมแผนกคดีแล้ว หากประธานของศาลชั้นอุทธรณ์หรือประธานศาลฎีกา เห็นสมควรจะให้มีการวินิจฉัยปัญหาดังกล่าวโดยที่ประชุมใหญ่ก็ให้ดำเนินการได้
การอ้างคำพิพากษาหรือคำสั่ง ให้ดำเนินการอ้างตามที่ระบุไว้ในมติของที่ประชุมใหญ่หรือที่ประชุมแผนกคดีนั้นๆ เพื่อทำให้คำวินิจฉัยหรือผลคำสั่งมีความชัดเจน เช่นว่า ให้ศาลอ้างไว้ในคำพิพากษาหรือคำสั่ง หรือในรายงานสรุปคำวินิจฉัย และให้คำวินิจฉัยของศาลลงย่อไว้เป็นสำคัญ *มาตรา ๑๕๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๕) พ.ศ. ๒๕๔๕ *มาตรา ๑๕๔ (๒) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๒๒ สำเนา ถ้าคู่ความไม่มาศาล ศาลจะงดการอ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งก็ได้ ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ศาลจดแจ้งไว้ในรายงาน และให้ถือว่าคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นได้อ่านตามกฎหมายแล้ว เมื่อศาลมีคำพิพากษาคดี หรือที่ได้รับคำสั่งจากศาลสูงให้ปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งตามบทบัญญัติในมาตรานี้แล้ว ให้ถือว่าบุคคลนั้นเป็นวันที่อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งดังนั้น
(ก) ชื่อคู่ความที่ทำคำพิพากษาดังนั้น (ข) ข้อความทุกฝ่ายและผู้แทนโดยชอบธรรมรวมอยู่ในเหตุผล (ค) รายการแห่งคดี (ง) เหตุผลแห่งคำวินิจฉัยทั้งปวง (จ) คำวินิจฉัยของศาลในประเด็นแห่งคดีตลอดทั้งคำชำระระเบียบ คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นต้องลงลายมือชื่อผู้พิพากษาที่พิจารณาคดีหรือคำสั่ง หรือถ้าผู้พิพากษาออกไปโดยลายมือชื่อไม่ได้ ให้ผู้พิพากษานั้นลงลายมือชื่อในคำพิพากษาหรือคำสั่ง หรือผู้พิพากษา แล้วแต่กรณี จดแจ้งผู้พิพากษานั้นไม่ได้ลงลายมือชื่อและเหตุผลในหนังสือด้วยคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น แล้วจัดเก็บในส่วนความลับ ในกรณีที่มีการแก้ไขคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ให้จดแจ้งไว้ในรายงานว่ามีการแก้ไขคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นอย่างไร และให้ถือว่าคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นได้อ่านตามกฎหมายแล้ว
(ก) ในคดีฟ้องเรียกของหางทรัพย์ ให้พิจารณาว่าเป็นประเด็นแห่งคดีนั้นพึงพิจารณาให้จำเลยเสียหาย ศาลสามารถให้คำพิพากษาได้ เมื่อศาลเห็นสมควรตามความจำเป็นให้จำเลยเสียหายคำสั่งเช่นนั้นจำเป็นให้บังคับคดีสำคัญที่ศาลและจำเลยอยู่ในส่วนหางทรัพย์ซึ่งไม่สามารถแสดงความหมายให้พิจารณาได้ (ข) ในคดีที่มีการฟ้องเรียกทรัพย์ใด ๆ เป็นของตนพึงพิจารณาให้ความว่าโจทก์กระทำโดยส่วนแบ่ง เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้โจทก์ได้รับแต่ส่วนที่เห็นได้ (ค) ในคดีที่โจทก์ฟ้องขอให้ชำระเงินรวมถึงดอกเบี้ย ศาลจะพิพากษาให้โจทก์ได้รับเงินรวมถึงดอกเบี้ยที่เห็นได้ (ง) ในคดีที่มีการฟ้องร้องตามข้อกฎหมายเป็นข้อขัดแย้งตามเจตนารมณ์ของประชาชนเช่นนั้น อ้างได้ขึ้น เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้จำเลยชำระเงินหรือสิ่งอื่นตามคำพิพากษาคดีได้
ในกรณีที่โจทก์ฟ้องขอให้ชำระเงินพร้อมด้วยดอกเบี้ยที่มิได้มีข้อกำหนดหรือตกลงกันไว้ เมื่อศาลเห็นสมควรโดยที่มีเหตุผลอันสมควรและความจริงใจในการใช้สิทธิของโจทก์ ศาลจะพิจารณาให้จำเลยชำระดอกเบี้ยในอัตราที่สูงขึ้นกว่าที่โจทก์มีสิทธิได้รับตามกฎหมายแต่ไม่เกินร้อยละสิบห้าต่อปีนับแต่วันฟ้องหรือวันอื่นซึ่งศาลกำหนดก็ได้
การดำเนินการแก้ไขเพิ่มเติมมาตรานี้ จะต้องไม่เป็นการกลับหรือแก้คำวินิจฉัยในคำพิพากษาหรือคำสั่งเดิม เมื่อได้ทำคำสั่งแก้ไขเพิ่มเติมแล้ว ห้ามไม่ให้ดำเนินการคำพิพากษาหรือคำสั่งเดิม เว้นแต่จะได้ดำเนินการแก้ไขเพิ่มเติมนั้นจนเสร็จไปด้วย
(ก) การพิจารณาใหม่แห่งคดีซึ่งได้พิจารณาและสั่งชี้ขาดคดีไปแล้วในคดีเดียว ตามมาตรา ๒๐๒ และคดีที่เอกสารได้สูญหายหรือบุบสลายตามมาตรา ๔๓ (ข) การสั่งใหม่ ทบทวน หรือไม่ยอมรับ ซึ่งอุทธรณ์หรือฎีกาตามมาตรา ๒๔๒ และการดำเนินรับฟังพยานหลักฐานประกอบการยื่นอุทธรณ์ หรือฎีกาตามมาตรา ๒๔๓ วรรคสุดท้าย (ค) คดีที่ศาลชี้ขาดหรืออุทธรณ์หรือฎีกาสั่งไปยังศาลที่ให้ดำรงการและสั่งขาดตัดสินคดีนั้น เพื่อให้พิจารณาใหม่หรือวินิจฉัยและพิพากษาไปตามกฎหมายมาตรา ๒๔๔ (ง) การรับฟังพยานหลักฐานประกอบคำพิพากษาตามกฎหมายมาตรา ๒๔๕ ทั้งนี้ ไม่เป็นการดำเนินการในขั้นตอนรับฟังตามบัญญัติแห่งมาตรา ๑๒๐ และ ๑๒๐ ว่าด้วยการดำเนินกระบวนพิจารณาโดยศาลส่วนต้นตั้ง
*มาตรา ๑๔๖ (๒) ได้แก้ไขเพิ่มเติมโดยบัญญัติในเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๐๐ *มาตรา ๑๔๕ (๔) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๒๐ นั้นให้คุ้มเปลี่ยนแปลง แก้ไข กลับหรือเพิกเสีย ถ้าหากมี กรณีเหตุจะให้คำสั่งหรือคำวินิจฉัยพิพากษานั้นแก่บุคคลภายนอกซึ่งมิใช่ เป็นคู่ความในกระบวนพิจารณาของศาลด้วยดี ศาลพิพากษาหรือคำสั่งนั้นย่อมไม่ผูกพัน บุคคลภายนอก เว้นแต่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๔๕ (๑) มาตรา ๑๕๕ และมาตรา ๒๐๖ และในข้อ ต่อไปนี้
คำพิพากษาหรือคำสั่งที่เกี่ยวกับกรรมสิทธิ์หรือทรัพยสิทธิในทรัพย์สิน เลิกนิติบุคคล หรือจำกัดเรื่องสิทธิและหนี้บุคคลภายนอกซึ่งเข้ามาเกี่ยวข้องหรือใช้ประโยชน์แต่ บุคคลภายนอกก็ได้
คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่มีผลบังคับแก่บุคคลภายนอกที่มิใช่คู่ความ ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดใช้แทนบุคคลภายนอกได้ เว้นแต่บุคคลภายนอกนั้นจะพิสูจน์ได้ว่ามีสมควรอันดีว่า
ต่างกล่าวถึงการปฏิบัติการอื่นที่ย่อมเป็นผลตามกันไม่ได้ และคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นย่อมให้ถือ ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่สูงกว่า ถ้าศาลชั้นต้นตัดสินยกฟ้อง หรือศาลต้นตัดสินยกฟ้องในคดีนั้น ๆ ย่อมถือว่า อุทธรณ์ ได้พิจารณาอุทธรณ์ส่งคำสั่งดังกล่าวมาแล้ว คู่ความในกระบวนพิจารณาแต่ศาลที่มีคำพิพากษา หรือคำสั่งนั้นย่อมถือว่าเป็นที่สุดในคดีนั้น ๆ เว้นแต่ศาลที่สูงกว่าจะมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ถือความ คำพิพากษาหรือคำสั่งใด ๆ ที่มิใช่คำพิพากษาหรือคำสั่งที่เป็นที่สุด
คำพิพากษาหรือคำสั่งใด ซึ่งอาจจรรยาบรรณปฏิบัติได้ หรือมีคำร้องให้พิจารณาใหม่ได้ในถ้า มีได้อุทธรณ์ ฎีกาหรือร้องขอให้พิจารณาใหม่ภายในเวลาที่กำหนดไว้ ให้ถือว่าเป็นที่สุดตั้งแต่ ระยะเวลานั้นวันนั้นสิ้นสุดลง ถ้ามีอุทธรณ์ ฎีกา หรือร้องขอให้พิจารณาใหม่ และศาลฎีกา หรือศาลอุทธรณ์ชั้นต้นมีคำพิพากษาเป็นที่สุดในคดีนั้น ๆ มีสิทธิฟ้องร้องขอคืนทรัพย์สิน ศาลฎีกา ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๔๕ คำพิพากษาหรือคำสั่งเช่นนั้นให้ถือว่าเป็นที่สุดตั้งแต่วันนั้นสิ้นสุดลง จำหน่ายคดีจากระบบความ คู่ความฝ่ายใดมิได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งที่เป็นที่สุดในคดีนั้น ให้ถือว่า ในคำคัดอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งในคดีนั้นได้เป็นที่สุดแล้ว
ร้องร้องฟ้องกันอีก ในประเด็นที่ได้วินิจฉัยไปอย่างเดียวกันแล้ว เว้นแต่ในกรณีต่อไปนี้
เมื่อเป็นกรณีของคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล
เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งได้กำหนดวิธีการดำเนินการให้คู่ความไปปฏิบัตินั้นเป็น เปลี่ยนแปลงหรือยกเลิกเสียได้ตามเหตุอันควร (ก) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นให้พิจารณาใหม่โดยได้ผลเป็นโทษถึงจำคุกหรือ ปรับ * มาตรา ๑๔๘ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ * ยื่นใหม่ ในศาลเดียวกันหรือในศาลอื่น ภายในวรรคบังคับแห่งบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยอายุความ
ค่าฤชาธรรมเนียม
การกำหนดและการชำระค่าฤชาธรรมเนียม และการยกเว้นค่าฤชาธรรมเนียม
ค่าฟ้อง ค่าฟ้องอุทธรณ์ ค่าฟ้องฎีกา ค่าคำร้อง คำขอ คำแถลง หรือคำร้องขออื่นซึ่งได้ยื่นต่อศาลในคดีใดค่าธรรมเนียมศาลและเงินวางตามมูลทรัพย์นั้นแต่ศาลจะได้ยกคำร้องนั้นเสีย
ค่าที่กล่าวในชั้นฤชาธรรมเนียมนั้น ถ้าจำนวนมูลทรัพย์ที่เรียกร้องหรือราคา หรือมูลค่าทรัพย์ที่พิพาทนั้นอยู่ตรงหรือไม่อยู่ตรงกับที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งกล่าว ให้ผู้ชนะคดีหรือผู้เสียคดีจ่ายส่วนตามค่าฤชาธรรมเนียมศาลที่ศาลกำหนด และจำนวนมูลทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่พิพาทในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกาคำนวณในลักษณะนั้น ให้ผู้ชนะหรือผู้เสียคดีจ่ายค่าธรรมเนียมศาลตามจำนวนมูลทรัพย์หรือราคานั้น ชื่อเดิมคือ การกำหนดและการชำระค่าฤชาธรรมเนียม และการยกเว้นค่าฤชาธรรมเนียมศาล แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๘ ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๘
เมื่อได้ทำระดมกันตามแล้ว ถ้าทุนทรัพย์แห่งคำฟ้องหรือคำฟ้องอุทธรณ์หรือคำฟ้องฎีกามีการเพิ่มโดยการยื่นคำฟ้องเพิ่มเติมหรือโดยประการใด ให้เรียกค่าขึ้นศาลเพิ่มเติมตามที่บัญญัติในมาตรานี้ภายในระยะเวลาตามที่บัญญัติคำฟ้องเพิ่มเติมหรือภายในระยะเวลาที่ศาลเห็นสมควรแล้วแต่กรณี ถ้าเนื่องจากเหตุใดก็ตามศาลได้ให้พิจารณาคำฟ้องใหม่หรือให้แยกคำฟ้องหรือคำฟ้องใดหรือข้อหาอื่นอยู่ในคำฟ้องเดียวกันโดยไม่รู้สึกความผิด หรือจะต้องพิจารณาคำฟ้องใหม่หรือคำฟ้องแยกเป็นคดีเรื่องหนึ่งต่างหาก ให้เรียกให้ชำระค่าขึ้นศาลในส่วนที่ขาดไปแล้วแต่กรณี หรือหากยื่นคำฟ้องหรือข้อหาเช่นนั้นในวันเดียวกันกับทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์ที่เพิ่มขึ้นหรือคำฟ้องแยกนั้นต้องชำระในกรณีเช่นนี้ ค่าขึ้นศาลจะพิจารณาเป็นความและสาระตามบัญญัติในวรรคก่อน ในการยื่นบุคคลซึ่งเป็นคู่ความร่วมในคดีพิเศษตามเหตุที่เป็นธรรมซึ่งจะทำให้ไม่อาจแบ่งแยกได้ต่างยื่นคู่ความหรือร่วมคู่ความกัน โดยคำให้สืบพยานในนั้นอุทธรณ์หรือฎีกาตามความในวรรคสอง หากค่าขึ้นศาลดังกล่าวมีรวมกันแล้วมีจำนวนสูงกว่าค่าขึ้นศาลที่คู่ความแต่ละฝ่ายชำระในการยื่นคำฟ้องอุทธรณ์หรือฎีกา ให้พิจารณาเรียกค่าขึ้นศาล และคืนเศษที่สำคัญสำหรับค่าศาลส่วนเกินแก่บุคคลผู้ยื่นคำฟ้องอุทธรณ์หรือฎีกานั้นตามแต่ละคนและคืนค่าขึ้นศาลในเวลาที่ศาลนั้นมีคำพิพากษาหรือคำสั่ง
เมื่อได้มีการพิจารณาคำฟ้องใหม่หรือคำฟ้องแยกคำฟ้องใหม่หรือมีการยื่นคำฟ้องใหม่หรือข้อหาใหม่ หรือเมื่อคำฟ้องนั้นได้เรียกคืนค่าคำฟ้องโดยบัญญัติการประเมินระดับประมวลกฎหมายหรือการพิจารณาตามคำขอของบุญโญในคดีความ ให้ศาลมีอำนาจที่จะสั่งคืนค่าขึ้นศาลทั้งหมด หรือบางส่วนแก่คู่ความที่ได้เสียไปตามที่เห็นสมควร ในการยื่นคำฟ้องหรือฟ้องอุทธรณ์สร้างหมายคำในกรณีอื่น ให้ศาลมีอำนาจที่จะสั่งคืนค่าขึ้นศาลบางส่วนในคดีตามที่เห็นสมควร ถ้าศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาสั่งให้ส่งสำนวนความกลับไปยังศาลล่างเพื่อพิจารณาคำฟ้องหรือฟ้องคำฟ้องใหม่หรือฟ้องแยกหรือฟ้องแยกคำฟ้องใหม่ในคดีตามบัญญัติในมาตรา 154 (ทศวรรษแรกหรือทศวรรษที่สอง) ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกามีอำนาจสั่งคืนค่าขึ้นศาลในกรณีของคำฟ้องใหม่หรือในการยื่นคู่ความหรือฎีกาคำฟ้องคำฟ้องใหม่ของศาลล่างได้ตามที่เห็นสมควร
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ค่าธรรมเนียมในการดำเนินกระบวนพิจารณานั้น รวมทั้งระยะเวลาที่ต้องชำระให้จบ ถ้าสูงสุดหรือจำกัดค่าธรรมเนียมตามพระราชบัญญัตินี้ไม่ระบุ ศาลจะสั่งให้ลดหรือเกลี่ยตามกระบวนการเช่นนั้น หรือจะสั่งให้ผู้ชำระคนใดคนหนึ่งชำระค่าธรรมเนียมดังกล่าวก็ได้ หากค่าความยินยอม
ค่าธรรมเนียมเปลี่ยนในการรับคำขอ ให้ตามหมู่ของงานรับคำขอตามในลักษณะการชำระค่าธรรมเนียมในการรับคำขอ ให้เจ้าหน้าที่งานรับคำขอต้องออกใบรับให้ ในกรณีที่มีการนำคำขอเข้ามารับคำขอต่อไปตามมาตรา ๑๓๓/๒ หรือมาตรา ๑๓๓/๒ ให้เจ้าหน้าที่ผู้รับคำขอต่อไปเป็นผู้ชำระค่าธรรมเนียมในการรับคำขอหรือคืนในส่วนที่ดำเนินการรับคำขอต่อไป
ถ้าเจ้าหน้าที่ผู้รับคำขอรับคำขอที่มีความจำเป็นตามวรรคหนึ่งไม่ดำเนินการหรือมากเกินไป ก็อาจยื่นคำร้องต่อศาลภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้รวมถึงเพื่อขอให้ศาลสั่งให้ดำเนินการให้เป็นที่สุด ถ้าเจ้าหน้าที่ผู้รับคำขอรับคำขอที่ไม่ปฏิบัติตามวรรคหนึ่งหรือไม่ปฏิบัติตามคำสั่งตามวรรคสอง ให้เจ้าหน้าที่งานรับคำขอพิจารณาการรับคำขอว่าเจ้าหน้าที่ผู้รับคำขอนั้นจะได้รับค่าตามคำสั่งของเจ้าหน้าที่งานรับคำขอหรือศาล แล้วแต่กรณี
การยื่นคำร้องตามวรรคหนึ่ง ผู้ร้องอาจเสนอพยานหลักฐานไปพร้อมกับคำร้อง และหากศาลเห็นสมควรให้มีการไต่สวนพยานหลักฐานเพิ่มเติม ศาลอาจสั่งให้ผู้ร้องนำพยานหลักฐานมาแสดงต่อศาลในวัน เวลา และสถานที่ที่ศาลกำหนด
ในกรณีดังกล่าวนี้ ให้ศาลเห็นว่า (ก) คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งจะต้องชำระค่าธรรมเนียมทั้งหมดหรือแบ่งส่วนแทนผู้ที่ได้รับเบิกค่าธรรมเนียมศาล ให้ศาลมีคำสั่งให้คู่ความอีกฝ่ายหนึ่งนั้นชำระค่าธรรมเนียมศาลต่อศาลในนามของผู้ที่ได้รับเบิกค่าธรรมเนียมศาล แต่ถ้าคู่ความอีกฝ่ายหนึ่งไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ให้ศาลสั่งยึดหรืออายัดทรัพย์สินจากทรัพย์สินที่ศาลเห็นสมควร หรือ (ข) ผู้ที่ได้รับเบิกค่าธรรมเนียมศาลจะต้องชำระค่าธรรมเนียมศาลทั้งหมดหรือแบ่งส่วนแทนคู่ความอีกฝ่ายหนึ่ง ให้ศาลมีคำสั่งให้ชำระค่าธรรมเนียมศาลในนามทรัพย์สินส่วนต่างที่ศาลเห็นสมควรกำหนดให้ ส่วนค่าธรรมเนียมศาลที่ผู้ได้รับเบิกไป ให้เอาชำระจากทรัพย์สินที่เหลือ ถ้าศาลมีคำสั่งตามคำสั่งที่ศาลเห็นสมควร
ความรับผิดขั้นที่สุดในค่าธรรมเนียม
คดีที่ไม่มีข้อพิพาทให้ฝ่ายแพ้เสียค่าธรรมเนียม
ยอมรับเงินที่จ่ายชำระหนี้เป็นการพอใจตามที่เรียกร้อง
* มาตรา ๑๖๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๘ * มาตรา ๑๖๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๘
การบังคับคดีตามคำพิพากษา ให้ใช้บังคับตามคำพิพากษาเฉพาะในกรณีการบังคับคดีทั้งปวง แต่หากยังมีเงินได้จากการบังคับคดีหรือการอายัดทรัพย์ซึ่งจะให้เพียงพอแก่การชำระค่าฤชาธรรมเนียมคดีที่ได้รับยกเว้นลูกหนี้ไว้จากเงินนั้น
ในกรณีที่มีการบังคับคดีเป็นผู้ประกันในคดี ค่าฤชาธรรมเนียมคดีในการบังคับคดีนั้น ส่วนหนึ่งให้หักออกจากเงินที่ได้จากการบังคับคดีตามสัญญาประกัน ในกรณีที่มีการบังคับคดีตามคำพิพากษาให้แบ่งทรัพย์สินรวมมรดกให้แก่ทายาทของผู้ตาย ให้หักค่าฤชาธรรมเนียมคดีในการบังคับคดีจากทรัพย์สินที่แบ่งให้แก่ทายาทนั้นโดยให้หักออกจากทรัพย์สินของทายาททุกคนพร้อมกันเป็นการรวมทรัพย์สินของทายาททั้งหมด ในกรณีที่มีการบังคับคดีตามคำพิพากษาให้แบ่งทรัพย์สินตามมาตรา ๖๘ (๒) และ (๓) ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหักค่าฤชาธรรมเนียมคดีหรือค่าใช้จ่ายอื่นที่เป็นประโยชน์ในการบังคับคดีจากทรัพย์สินที่แบ่งให้แก่ทายาทนั้น
คำสั่งของศาลฎีกาในวันนี้ที่อยู่
ภาค 2 วิธีพิจารณาในศาลชั้นต้น
วิธีพิจารณาสามัญในศาลชั้นต้น
ภายในวันรับฟ้องหรือตามบัญญัติในกฎหมายที่ว่าด้วยคดีไม่มีข้อพิพาท คดีมโนสาเร่ คดีขาดนัด และคดีที่มีมูลใดๆ ตามกฎหมายว่าด้วยการฟื้นฟูกิจการของลูกหนี้ การฟื้นฟูกิจการและแผนดำเนินคดีในศาลชั้นต้น นอกจากจะต้องจับความในบัญญัติพิเศษดังกล่าว แล้ว ให้ดำเนินการตามบทบัญญัติในลักษณะนี้
ในกรณีที่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับเขตอำนาจศาล ให้ศาลที่รับฟ้องไว้พิจารณาและมีคำสั่งเกี่ยวกับเขตอำนาจศาลนั้นโดยเร็วที่สุด ถ้าศาลสั่งว่าไม่มีเขตอำนาจ ให้ส่งสำนวนไปยังศาลที่มีเขตอำนาจดำเนินคดีต่อไป
คำฟ้องต้องแสดงโดยแจ้งชัดซึ่งสาระแห่งข้อหาของโจทก์และคำขอบังคับทั้งข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหานั้น ให้ศาลตรวจคำฟ้องนั้นแล้วสั่งให้รับไว้ หรือให้แก้ไข หรือให้ยกไป ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 18
ถ้าจำเลยอยู่ในเขตอำนาจศาล ให้เจ้าพนักงานศาลส่งหมายเรียกจำเลย หรือส่งโดยวิธีอื่นที่ศาลเห็นสมควร
ถ้าจำเลยอยู่นอกเขตอำนาจศาล ให้ส่งหมายเรียกจำเลยไปยังศาลที่จำเลยอยู่ในเขตอำนาจศาลนั้น เพื่อให้ศาลนั้นดำเนินการส่งหมายถึงจำเลยต่อไป ในกรณีที่ไม่สามารถส่งหมายถึงจำเลยได้ ให้ศาลดำเนินการตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 1) พ.ศ. 2477
ภายหลังที่ได้เสนอคำฟ้องแล้ว โจทก์มิได้แถลงไม่รอพิจารณาหรือพนักงานสอบสวนทำที่ เพื่อไต่สวนมูลฟ้องเรียกให้แก้คดีนั้นเสีย และไม่แจ้งให้ศาลทราบเหตุแห่งการแถลงเช่นว่านั้นภายใน กำหนดหกวันนับแต่วันยื่นคำฟ้อง
โจทก์ที่แถลงไม่ยื่นคำฟ้องภายในเวลาที่ศาลกำหนดไว้แล้วหรือภายในเวลาที่ศาล นั้นโดยได้ส่งคำให้แก้ไขคำฟ้องขอแถลงไว้
ภายหลังจำเลยยื่นคำให้การแล้ว โจทก์อาจยื่นคำบอกเลิกคำบังคับเกี่ยวกับเรื่องต่อศาลที่ตั้งต้น เพื่ออนุญาตให้ถอนคำฟ้องได้ ศาลจะอนุญาตหรือไม่อนุญาตหรืออนุญาตในเงื่อนไขตามที่ เห็นสมควรก็ได้ แต่
ห้ามไม่ให้ถอนโดยอนุญาต โดยมิได้ฟังจำเลยหรือผู้ร้องสอด ถ้าศาลได้กำหนดไว้ก่อน
ในกรณีที่มีการถอนคำฟ้อง เนื่องจากบัญญัติศาลหรือจะมีประมวลความกัน จำเลย ให้ศาลอนุญาตไปตามคำขอนั้น
แต่ถ้าศาลเห็นว่ามิได้มีการยื่นฟ้องเลย เห็นว่าคำฟ้องใด ๆ ที่ได้ยื่นไว้แล้วนั้นไม่ใช่คำฟ้องที่มีผลในทางกฎหมาย ศาลอาจสั่งให้คำฟ้องนั้นเสร็จสิ้นไป หรือให้เป็นไปหรือมิให้รับคงตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๔๘
ให้จำเลยแสดงโดยชัดแจ้งในคำให้การว่า จำเลยยอมรับหรือปฏิเสธข้ออ้างของโจทก์ ทั้งสิ้นหรือแบ่งแยกส่วน รวมทั้งเหตุแห่งการนั้น จำเลยจะต้องแย้งมาในคำให้การก็ได้ แต่คำให้การนั้นแย้งในเรื่องอื่นไม่เกี่ยวกับคำ ฟ้องเดิมแล้ว ให้ศาลสั่งให้จำเลยยื่นเป็นคำคัดค้าน ให้ศาลตรวจคำให้การนั้นแล้วสั่งให้รับไว้ หรือให้เป็นไปหรือมิให้รับคงตามที่บัญญัติไว้ ในมาตรา ๑๔ บทบัญญัติแห่งมาตรานี้ ให้ใช้บังคับแก่บุคคลภายนอกที่ถูกเรียกเข้ามาเป็นผู้ร้องสอด ตามมาตรา ๗๙ (๓) โดยอนุโลม *มาตรา ๑๔๙ (๑) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๐ *มาตรา ๑๔๙ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๐
**มาตรา ๑๘๔ วรรคแรกนี้ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๖๖** **มาตรา ๑๘๔ วรรคสองนี้ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๖๖**
``` เว้นแต่ในกรณีดังต่อไปนี้
จำเลยป่วยคนหนึ่งจนทำให้การ
คำให้การของจำเลยเป็นการยอมรับโดยสมัครใจของจำเลยเอง
คำให้การของจำเลยเป็นคำให้การปฏิเสธข้อหาอย่างแจ้งชัด โดยไม่มีเหตุ แห่งการปฏิเสธ ซึ่งศาลเห็นว่าไม่จำเป็นต้องมีการสืบพยาน
คำให้การมีสาระครบถ้วนซึ่งอาจทำให้ศาลพิพากษาได้โดยไม่ต้องสืบพยาน
คดีในเขตศาลมาตรา ๑๔๕ หรือคดีที่ไม่อยู่ในเขตศาลมาตรา ๑๔๕
คดีที่ศาลเห็นว่ามีประเด็นข้อพิพาทที่ไม่อยู่ในเขตศาลมาตรา ๑๔๕ ในกรณีที่ไม่ต้องมีการสืบพยาน ให้ศาลมีคำสั่งงดการสืบพยานและกำหนดวัน สืบพยาน ถ้าหากมี แล้วให้ส่งสำเนาคำให้การของจำเลยตามมาตรา ๑๔๕ ให้แก่คู่ความฝ่าย ได้ทราบหรือถ้าได้ทราบแล้วก็ให้ทราบคำสั่งดังกล่าวแล้ว คู่ความอาจตกลงกันเองประเด็นข้อพิพาทโดยยื่นคำแถลงร่วมกันต่อศาลในกรณี เช่นนี้ให้กำหนดประเด็นข้อพิพาทไปตามนั้น แต่หากมีคำให้การและคำแถลงไม่ถูกต้อง ก็ให้ศาลมี อำนาจพิจารณาแก้ไขข้อเท็จจริง แล้วกำหนดประเด็นข้อพิพาทไปตามมาตรา ๑๔๕
และคำแถลงของคู่ความ และข้อเท็จจริงที่คู่ความทั้งสองฝ่ายยอมรับกันไว้แล้ว และข้อเท็จจริง ที่ยังโต้เถียง และพยานหลักฐานของคู่ความทั้งสองฝ่าย และพยานหลักฐานที่คู่ความทั้งสองฝ่าย อ้างถึง และข้อเท็จจริงที่คู่ความทั้งสองฝ่ายยอมรับกันไว้แล้ว และข้อเท็จจริงที่ยังโต้เถียง และ
โดยการปรับประเด็นข้อพิพาทตามคำคู่ความให้ศาลกำหนดไว้เป็นประเด็นข้อพิพาท และกำหนดให้ คู่ความส่งในกำหนดที่ศาลกำหนดสืบในประเด็นที่เกี่ยวข้องหรือพยานหลักฐานที่เกี่ยวข้อง ในการสืบพยานหลักฐานของศาลในกระบวนพิจารณานี้ ความสมบูรณ์และความชัดเจนของคำถามที่ศาลแจง หรือถามความจำของคู่ความฝ่ายหนึ่งเกี่ยวกับข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายนั้นยืนยันไว้แล้วว่า ข้อเท็จจริง และพยานหลักฐานต่าง ๆ ที่คู่ความจะยื่นต่อศาล คำคู่ความจะยื่นต่อศาลคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเกี่ยวกับข้อเท็จจริงใด หรือปฏิเสธข้อเท็จจริงใดโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร ให้ถือว่าข้อเท็จจริงนั้นจริงแล้ว เว้นแต่คู่ความ ฝ่ายนั้นไม่อยู่ในสมัยที่ศาลพิจารณาคดีหรือพยานหลักฐานที่ศาลพิจารณาแล้วเห็นว่าไม่สมควร คู่ความมีสิทธิ์จัดทำคำคัดค้านประเด็นข้อพิพาทหรือคำให้การหรือคำแถลงที่ศาลกำหนดให้ ไม่ถูกต้อง โดยแสดงข้อความต่อศาลในระยะที่ศาลหรือที่ศาลกำหนดภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่ศาล กำหนดประเด็นข้อพิพาทหรือคำแถลงนั้นแล้ว ให้ศาลกำหนดประเด็นข้อพิพาทหรือคำแถลงนั้น คำคัดค้านให้คู่ความยื่นในกำหนดมาตรา ๒๒๒ ```
คู่ความที่ไม่มานัดนั้นไม่มีสิทธิคัดค้านประเด็นข้อพิพาทและคำพิพากษาที่ศาลกำหนดไว้ในนัดไม่ถูกต้อง เว้นแต่เป็นกรณีที่ไม่สามารถมาศาลได้ในวันชี้ขอสถาน เพราะเหตุสุดวิสัยหรือกรณีจำเป็น หรือเป็นกรณีศาลเห็นสมควรให้เลื่อนการชี้ขอสถานออกไป ในกรณีเช่นนี้ให้บังคับมาตรา ๑๓๓ วรรคสาม มาใช้บังคับโดยอนุโลม
ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติตามมาตราต่อไปนี้ ให้ศาลสืบพยานตามประเด็นในข้อพิพาทตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยพยานหลักฐาน และฟังคำแถลงการณ์ด้วยวาจาของคู่ความทั้งปวง
ก่อนพิพากษาคดี ไม่ใช่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งแถลงการณ์ด้วยวาจา
``` ฝ่ายนั้นจะยื่นคำแถลงการณ์เป็นหนังสือต่อศาลก็ได้ แต่ต้องส่งสำเนานั้น ๆ ไปยังคู่ความอื่น ๆ
ให้มีมติคดีเมื่อคำร้องขอตกลง
ศาลอาจเรียกพยานมาสืบได้เองตามที่เห็นจำเป็น และรวมถึงข้อขัดตามที่ เห็นสมควรและยุติธรรม
ทางแผนกเจ้าพนักงานหรือคำสั่งของศาลนั้นให้ได้โดยวิธีอื่นๆธรรมหรือ รู้เท่าทัน และให้พยาธิวิทยาได้เฉพาะในสวรรคเมื่อจำเป็น
ถ้าศาลใดที่คำร้องของคู่ความฝ่ายหนึ่งมีคดีเกี่ยวกับหมดทรัพย์แยกส่วน หรือ
ในเหตุที่ไม่มีข้อปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งพระราชกฤษฎีกาแห่งนี้ว่าด้วยการ พิจารณาหรือพิจารณาหรือคำสั่ง เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ศาลจะต้องมีคำสั่งหรือคำพิพากษาในคดีที่ไม่มีข้อพิพาทนั้น โดยให้ศาลพิจารณาและมีคำสั่งหรือคำพิพากษาในคดีนั้นโดยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ และในกรณีที่ศาลเห็นว่าคำสั่งหรือคำพิพากษาในคดีนั้นไม่ถูกต้องหรือไม่เหมาะสม ศาลอาจมีคำสั่งให้แก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงคำสั่งหรือคำพิพากษานั้นได้ตามที่เห็นสมควร
วิธีพิจารณาวิสามัญในศาลชั้นต้น
วิธีพิจารณาคดีโนลาน์
คดีที่มีคำขอให้ศาลเลี้ยงทุกข์ยิ่งกว่าความจนเป็นทรามจำไม่ให้เกินสิ่งที่มี
พระราชบัญญัติที่กำหนดจำนวนเงินในโนลาน์ที่ ๑๖ พ.ศ. ๒๕๕๘ ได้กำหนดขายเป็น คดีที่มีคำขอไปยังทุกชื่อว่าคำพิพากษานั้นมิได้มีความเป็นมาแทน ``` บทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา
*** กรณีซึ่งมิใช่บุคคลใด ๆ ออกจากกองทรัพย์หรือเงินที่เหล่าทายาทได้แบ่งและยื่นคำร้องไปเกินเดือนละสี่พันบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา
จำนวนทุนทรัพย์หรือราคาทั้งหมดที่เหล่าทายาทได้รับหรือครอบครองซึ่งมีการตกลงกันในลักษณะใด ๆ หรือธรรมเนียมสาธารณะซึ่งปรากฏในรูปของบัญชีหรือข้อเรียกร้อง ห้ามไม่ให้คำนวณรวมแต่ละข้อ
ในกรณีมรดกสังหาริมทรัพย์หรืออสังหาริมทรัพย์ จำนวนทุนทรัพย์หรือราคานั้น ให้คำนวณประมวลตามที่เป็นอยู่ในเวลาชี้แจงข้อคดี
*** กรณีอื่นเกี่ยวด้วยทรัพย์สินที่ยังหาค่าหายัง อันมีจำนวนทุนทรัพย์หรือราคาไม่เกินสี่พันบาทหรือไม่เกินจำนวนที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา ให้รวมจำนวนทุนทรัพย์หรือราคาเหล่านั้นเข้าด้วยกัน แต่ห้ามคำนวณหนี้หรือเรียกร้องใด ๆ และห้ามคำนวณสมบัติหรือทรัพย์สินของคู่สมรสของทายาทคนใดคนหนึ่งหรือบุคคลใด ๆ ที่เกี่ยวข้อง ให้ถือว่าทายาทคนใดคนหนึ่งเป็นผู้ครอบครองหรือถือครองโดยชอบด้วยกฎหมาย
พระราชกฤษฎีกากำหนดจำนวนเงินในคดีมโนสาเร่ พ.ศ. ๒๕๖๔ ได้กำหนดจำนวนเป็นคดีห้องซึ่งไม่สูงกว่าคดีใด ๆ ออกจากกองทรัพย์หรือเงินที่เหล่าทายาทได้รับหรือครอบครองซึ่งไม่เกินเดือนละสามพันบาท
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา คำขึ้นต้นในบัญชีทรัพย์หรือภูมิทัศน์ ให้ผู้จดทรัพย์หรือผู้จดเสียยอมจำนวนทุนทรัพย์ หรือราคาทรัพย์สินที่พำนักที่เป็นบัญชีทรัพย์หรือภูมิทัศน์ แล้วแต่กรณี
ในการนี้ศาลที่พิจารณาคดีนั้นมีอำนาจพิจารณา หากศาลเห็นว่าคำฟ้องดังกล่าวมีเหตุผล หรือขาดสาระสำคัญบางเรื่อง ศาลอาจมีคำสั่งให้โจทก์แก้ไขคำฟ้องในส่วนที่ไม่ถูกต้องหรือขาดสาระสำคัญนั้นได้ ถ้าโจทก์แก้ไขและยื่นคำฟ้องตามคำสั่งศาลแล้ว ให้ศาลรับคำฟ้องนั้นไว้พิจารณา แต่ถ้าโจทก์ไม่แก้ไขคำฟ้อง และไม่ได้นำหลักฐานอย่างอื่นมาแสดงต่อศาล
ถ้าคำฟ้องนั้นไม่เป็นพยานหรือเอกสารใด ๆ เนื่องจากได้ดำเนินการเพิ่มเติมไม่มากกว่าสั่ง และหากศาลนั้นเห็นด้วยว่าคำฟ้องนั้นยังคงมีหลักฐานที่สำคัญ ให้ศาลดำเนินการพิจารณาไปอย่างต่อเนื่องตามคำสั่งศาล ในการโต้แย้งหรือพิจารณาคำฟ้องใด ๆ ถ้าศาลยังไม่ออกคำพิพากษาคดีนั้นด้วยคำคดีสำคัญ ให้ศาลดำเนินการพิจารณาคดีนั้นต่อไปจนกว่าจะมีคำพิพากษาในคดีนั้น ในกรณีที่ศาลต้องการพิจารณาคดีสำคัญบางประการที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินหรือภูมิทัศน์ หรือไปอย่างคำคดีสำคัญ แต่เมื่อศาลพิจารณาสั่งงานบางทรัพย์ สั่งยกเลิกคดี สั่งถอนจดจำคดี หรือเหตุสมควรประการอื่นแล้วเห็นว่า การบันทึกบัญชีในหมวดหมู่ไปใช้บังคับแก่คำสั่งของพิจารณาเบื้องหรือคดีสำคัญอื่น ๆ นั้นอาจทำให้การดำเนินคดีเป็นไปด้วยความรวดเร็วและเป็นธรรมแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือบางกรณีที่ศาลมีความเห็นว่าคดีนั้นควรสั่งยกเลิกคำสั่งเดิมของศาลในส่วนของพิจารณาคดีสำคัญนั้น คำสั่งดังกล่าวอย่างหนึ่งของศาลตามวรรคสอง ไม่กระทบต่อคำสั่งที่จำเป็นที่คู่ความแต่ละฝ่ายต้องกระทำอยู่ก่อนที่ศาลจะมีคำสั่งนั้นเท่านั้น
เรียกร้อง และข้ออ้างว่าให้จำเลยตามคำสั่งการไกล่เกลี่ย ให้การ และสืบพยานในวันเดียวกัน และให้ศาลส่งให้โจทก์ทนายความฝ่ายนั้นจัดการดำเนินคดีต่อไป ในวันนัดพิจารณา เมื่อโจทก์และจำเลยมาพร้อมกันแล้ว ให้ศาลไกล่เกลี่ยให้คู่ความได้ตกลงกันหรือประนีประนอมยอมความกันเพื่อยุติพิพาทกันก่อน ถ้าคู่ความไม่อาจตกลงกันหรือประนีประนอมยอมความกันได้และจำเลยยังไม่ยื่นคำให้การ ให้ศาลสอบถามจำเลยว่าจำเลยจะยื่นคำให้การหรือไม่ และจะยื่นคำให้การอย่างไร ในกรณีมีมูลคดีให้การยื่นคำให้การเป็นหนังสือในมาตรา ๑๓๔ วรรคสอง ให้จำเลยยื่นโดยอนุโลม ในกรณีที่ศาลด้วยความ ให้ศาลบันทึกคำให้การรวมทั้งพยานหลักฐานที่จำเลยอ้างไว้ในสำนวนคดี ถ้าจำเลยยื่นคำให้การในกรณีมาตรา ๑๓๔ วรรคสอง ให้ศาลแจ้งจำเลยว่าหากมีข้ออ้างหรือพยานหลักฐานเพิ่มเติม ให้จำเลยยื่นคำให้การ โดยให้จำเลยยื่นภายในกำหนดที่ศาลกำหนด และให้ศาลสั่งคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดโดยอนุโลมตามมาตรา ๑๓๔ วรรคสาม มาใช้บังคับโดยอนุโลม แต่ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้สอบพยาน ให้ศาลดำเนินการต่อไปตามมาตรา ๑๓๔ ตรี มาตรา ๑๓๔ จัตวา และมาตรา ๑๓๔ เบญจ
เมื่อศาลสั่งจำหน่ายคดีออกจากสารบบความตามมาตรา ๑๓๔ ทวิ แล้วไม่ได้นัดวันพิจารณาโดยไม่ได้รับอนุญาตจากศาลให้เลื่อนคดีหรือโจทก์ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ศาลสั่งจำหน่ายคดีออกจากสารบบความ ในกรณีที่ศาลสั่งจำหน่ายคดีออกจากสารบบความตามมาตรา ๑๓๔ ทวิ แล้วไม่ได้นัดวันพิจารณาโดยไม่ได้รับอนุญาตจากศาลให้เลื่อนคดีหรือโจทก์ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ศาลสั่งจำหน่ายคดีออกจากสารบบความ
ในการเรียกพยานไม่ว่าจะเป็นพยานที่คู่ความหรือที่ศาลเรียกเอง ให้ศาลเป็นผู้จัดการงานพยานก่อน เสร็จแล้วให้หัวหน้าคณะพนักงานอัยการฝ่ายคดีพิเศษแจ้งให้พนักงานอัยการพนักงานสอบสวนหรือพนักงานฝ่ายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับคดีนั้นซึ่งไม่ใช่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเข้ามาดำเนินการ ในการเบิกพยานให้ดำเนินการตามความเหมาะสม เมื่อศาลเห็นสมควร จะบันทึกข้อความโดยย่อก็ได้ แล้วให้พยานลงลายมือชื่อไว้
ถ้าศาลเห็นว่าคดีตามวรรคหนึ่งมีปัญหาในเบื้องต้นว่าเบิกคดีไม่อยู่ยกมา ไม่ว่าโจทก์จะยื่นคำร้องขอรอพิจารณาหรือไม่ ให้ศาลมีคำสั่งให้ดำเนินบัญญัติตามวรรคนี้ต่อไป
ถ้าในระหว่างการพิจารณาปรากฏว่าคดีไม่อยู่ยกมาได้ในขั้นแรกกรณีนี้ ศาลอาจมีคำสั่งให้ยกคดีออกสิ้นสุดแล้วดำเนินการพิจารณาต่อไปจนข้อบัญญัตินั้นหมดสิ้นสุดได้
การพิจารณาโดยขาดนัด
การขาดนัดยื่นคำให้การ
ถ้าโจทก์ไม่ยื่นคำขอต่อศาลภายในกำหนดระยะเวลาดังกล่าวแล้ว ให้ศาลสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียจากสารบบความ ในกรณีที่ศาลสั่งจำหน่ายคดีตามวรรคหนึ่ง หากโจทก์มีคำขอ ให้ศาลมีคำสั่งให้คดีขึ้นสู่สารบบความใหม่ได้ แต่ต้องไม่เกินกำหนดอายุความตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ในการนี้ศาลจะสั่งหรือนำข้อกฎหมายอย่างอื่นที่เกี่ยวข้องตามสมควรประกอบการพิจารณาได้ เพื่อประโยชน์ในการพิพากษาหรือมีคำสั่งให้เป็นไปตามความยุติธรรม ศาลอาจสั่งให้โจทก์เกี่ยวกับข้ออ้างของโจทก์หรือพยานหลักฐานที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติมหรือแก้ไขคำฟ้องในส่วนที่เห็นว่าเป็นเท็จ เป็นเท็จในส่วนที่เกี่ยวด้วยสิทธิและเสรีภาพบุคคล สิทธิในครอบครัวหรือสิทธิในทรัพย์สิน หรือด้วยสิทธิอื่นของโจทก์หรือบุคคลอื่นที่เกี่ยวข้องตามที่ศาลเห็นสมควรได้ และศาลอาจเรียกพยานหลักฐานเพิ่มเติมได้ตามที่เห็นว่าเป็นประโยชน์แห่งความยุติธรรม ในการพิจารณาคดีตามส่วนแห่งความยุติธรรมของโจทก์ ให้ศาลปฏิบัติดังนี้ หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่มาตรา ๑๔๔ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๐ ได้กำหนดให้ศาลมีคำสั่งให้พิจารณาหรือคำสั่งอื่นตามที่เห็นสมควรต่อไปในกรณีที่จำเลยขาดนัดยื่นคำให้การ และมาตรา ๑๔๖ ทวิ ได้กำหนดให้ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งซึ่งอาจให้โจทก์เป็นฝ่ายชนะคดีโดยจำเลยขาดนัดยื่นคำให้การมิได้ เว้นแต่ศาลเห็นว่าคำฟ้องของโจทก์มีมูลและไม่ขัดต่อกฎหมาย
ในกรณีที่โจทก์มีคำขอปรับให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงินงวดแทนบังคับคดี ให้ศาลมีคำสั่งให้โจทก์ส่งพยานเอกสารที่ศาลเห็นว่าเกี่ยวข้องกับแผนการชำระหนี้ของจำเลย
ในกรณีที่โจทก์มีคำขอปรับให้จำเลยชำระหนี้เป็นเงินงวดแทนบังคับคดีจำนวนหนึ่ง ให้ศาลนัดหมายให้จำเลยนำพยานหลักฐานในโจทก์ไปแสดงต่อศาล และศาลอาจเรียกพยานหลักฐานอื่นมาเสริมได้โดยมุ่งหมายเห็นชัดว่าจำเลยมีความสามารถชำระหนี้ได้ตามจำนวนที่ศาลกำหนด ถ้าจำเลยซึ่งนำพยานหลักฐานมาให้ศาลไม่สามารถนำไปแสดงต่อศาลได้ ให้ถือว่าจำเลยนั้นขาดนัดพิจารณา ถ้าโจทก์ไม่นำพยานหลักฐานมาแสดงในความตามในมาตราในระยะที่ศาลกำหนด ให้ถือว่าคำขอของโจทก์ไม่มีมูล และให้ศาลยกฟ้องของโจทก์
คำให้การใดที่โจทก์ยื่น เมื่อดำเนินการพิจารณาคดีระหว่างโจทก์กับจำเลยแล้วเห็นว่าการชำระหนี้นั้นจะสำเร็จลุล่วงได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้พิมพ์คำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดไปตามรูปคำสั่งที่ศาลเห็นสมควรทุกบท ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้พิมพ์คำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดไปตามรูปคำสั่งที่ศาลเห็นสมควรแล้ว ให้ถือว่าจำเลยนั้นขาดนัดพิจารณาคดี
การบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นไม่จำเลยที่ขาดนัดยื่นคำให้การแก้คดีในกรอบมาตรา ๒๓๗ มาตรา ๑๔๙ และมาตรา ๑๕๐
(ก) ศาลเคยมีคำสั่งให้พิจารณาคดีนั้นใหม่มาแล้วครั้งหนึ่งแล้ว (ข) คำขอให้พิจารณาคดีใหม่ไม่ต้องห้ามตามกฎหมาย
คำขอความรวมคดีที่ให้กล่าวโดยชัดแจ้งถึงเหตุที่จำเลยได้ขาดนัดยื่นคำให้การและข้อคัดค้านคำคัดค้านคำสั่งข้างต้นของศาลที่แสดงให้เห็นว่าจากการได้พิจารณาคดีนั้นไม่ปกติมาอย่างเป็นฝ่ายชนะและในกรณีที่มีคำขออย่างอื่น ให้แสดงเหตุแห่งการคำขอคำสั่งนั้นด้วย
ในการพิจารณาคำขอให้พิจารณาคดีใหม่ ถ้ามีเหตุควรเชื่อว่าการขาดนัดยื่นคำให้การ _________________________ *มาตรา ๑๔๙ ทวิ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖ *มาตรา ๑๕๐ วรรคสอง เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖ *มาตรา ๑๕๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖ *มาตรา ๑๕๒ เบญจ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา บั่นได้เป็นไปโดยจงใจหรือมีเหตุอันสมควร และศาลเห็นว่าเหตุผลที่อ้างมาในคำขอนั้นมิใช่ของกรณีทาง ชนะคดีที่ ให้โอกาสฝ่ายที่ยื่นคำขอซึ่งอาจทำให้ผู้ขอได้เปรียบในระยะเวลาที่ศาลกำหนด ให้ศาลมีคำสั่งอนุญาต ตามคำขอ ในกรณีเช่นนี้ ถ้าศาลวินิจฉัยว่าชีวิตวิญญาณทางกฎหมายหรือคำสั่งที่ให้ความสำคัญในคดีนั้น คำให้การแพ้คดี ให้ศาลมีคำสั่งกำหนดให้คำให้การของคู่กรณีหรือการสืบพยานที่เกี่ยวข้องในคดีนั้น ทราบด้วย เมื่อศาลได้สั่งคำสั่งอนุญาตบุคคลผู้มีความเกี่ยวข้องในคดีให้ทราบแล้ว ให้ศาลมีคำสั่งกำหนดให้บุคคลผู้เกี่ยวข้องในคดีนั้นมีสิทธิที่จะยื่นคำให้การหรือคำคัดค้านในคดีนั้นได้ภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือภายในระยะเวลาที่ศาลเห็นสมควร และให้ศาลมีคำสั่งกำหนดให้บุคคลผู้เกี่ยวข้องในคดีนั้นมีสิทธิที่จะยื่นคำให้การหรือคำคัดค้านในคดีนั้นได้ภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือภายในระยะเวลาที่ศาลเห็นสมควร คำสั่งที่ศาลอนุญาตให้มีการขยายกำหนดให้ได้เป็นที่สุด แต่ในกรณีที่มีการสั่งคำสั่งไม่ อนุญาตคู่กรณีของอาจารย์ที่เกี่ยวข้องคำให้การหรือคำคัดค้านของคู่กรณีหรือคำสั่งที่เกี่ยวข้องในคดีนั้น ถ้าผู้ยื่นคำขอนั้นยื่นคำให้การหรือคำร้องขอในเรื่องไม่ถูกต้องหรือไม่สมเหตุสมผล ให้ศาลมีคำสั่งกำหนดให้คำให้การหรือคำร้องขอของคู่กรณีหรือคำสั่งที่เกี่ยวข้องในคดีนั้นมีสิทธิที่จะยื่นคำให้การหรือคำคัดค้านในคดีนั้นได้ภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือภายในระยะเวลาที่ศาลเห็นสมควร
*มาตรา ๑ แก้ไขโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๕๘ *มาตรา ๑๕๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ แพ่ง (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๓
เพื่อประโยชน์ในการวินิจฉัยชี้ขาดคดีตามวรรคหนึ่ง ให้บังคับบัญญัติในมาตรา ๑๘๔ ทวิ วรรคสองและวรรคสาม มาใช้บังคับกับคำสั่งของศาลที่เกี่ยวกับคดีโดยอนุโลม ในระหว่างการพิจารณาคดีในศาลเดียว ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือศาลเห็นว่าคดีที่พิจารณาอยู่มีข้อเท็จจริงหรือข้อกฎหมายเกี่ยวพันกับคดีอื่นที่อยู่ในระหว่างการพิจารณาในศาลเดียวกันหรือศาลอื่น และการพิจารณาคดีในศาลเดียวกันหรือศาลอื่นนั้นจะมีผลต่อการพิจารณาคดีที่พิจารณาอยู่ หรือการพิจารณาคดีที่พิจารณาอยู่จะมีผลต่อการพิจารณาคดีในศาลเดียวกันหรือศาลอื่นนั้น ให้ศาลที่พิจารณาคดีที่พิจารณาอยู่มีคำสั่งให้รวมคดีทั้งสองหรือหลายคดีเข้าด้วยกันเพื่อพิจารณาและพิพากษาในคราวเดียวกัน หรือให้ศาลที่พิจารณาคดีที่พิจารณาอยู่มีคำสั่งให้แยกคดีที่รวมกันอยู่แล้วออกจากกันก็ได้ ในกรณีตามวรรคสาม ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือศาลเห็นว่าการพิจารณาคดีที่รวมกันนั้นไม่เป็นไปโดยวิธีที่จะให้ความยุติธรรมแก่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง หรือคดีที่รวมกันนั้นขาดหลักฐานสำคัญที่อาจทำให้ศาลพิพากษาไปในทางที่ผิดพลาดได้ หรือคดีที่รวมกันนั้นขาดหลักฐานสำคัญที่อาจทำให้ศาลพิพากษาไปในทางที่ผิดพลาดได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้แยกคดีที่รวมกันอยู่แล้วออกจากกัน
ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่ขาดหลักฐานสำคัญที่อาจทำให้ศาลพิพากษาไปในทางที่ผิดพลาดได้เสนอพยานหลักฐานเพิ่มเติม
ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่ขาดหลักฐานสำคัญที่อาจทำให้ศาลพิพากษาไปในทางที่ผิดพลาดได้เสนอพยานหลักฐานเพิ่มเติม เว้นแต่ศาลจะเห็นว่าการเสนอพยานหลักฐานเพิ่มเติมนั้นมีความจำเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่ขาดหลักฐานสำคัญที่อาจทำให้ศาลพิพากษาไปในทางที่ผิดพลาดได้เสนอพยานหลักฐานเพิ่มเติม เว้นแต่ศาลจะเห็นว่าการเสนอพยานหลักฐานเพิ่มเติมนั้นมีความจำเป็นเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม
(ก) คู่ความฝ่ายขอพึงจะต้องอนุญาโตตุลาการโดยคำยอม แต่ถ้าคณะไต่สวนหรือจำเลยรวมพวกตน ให้ตั้งอนุญาโตตุลาการเพียงคนหนึ่งแทนให้รวมทั้งหมดและคณะพิจารณาเพียงคนหนึ่งร่วมทั้งหมด (ข) ถ้าคู่ความจะตั้งอนุญาโตตุลาการคนเดียวหรือหลายคน ด้วยความเห็นชอบพร้อมกัน การตั้งเช่นนี้ให้เห็นกันในหนังสือ สัญญา หรือ เหตุ และให้คู่ความลงชื่อซึ่งเป็นสำคัญ (ค) ถ้าคู่ความไม่สามารถตกลงกันได้ ให้ศาลตั้งอนุญาโตตุลาการให้ครบตามจำนวนที่คู่ความตั้งเช่นนั้น ให้ทำเป็นหนังสือ ลงวัน เดือน ปี และลงชื่อของคู่ความหรือผู้อนุญาตการนั้น แล้วส่งให้คู่ความอื่น ๆ (ง) ศาลตั้งให้คู่ความแต่ละฝ่ายเสนอพร้อมอนุญาโตตุลาการที่มีคุณสมบัติครบถ้วน คู่ความฝ่ายใดไม่เสนอในเวลาที่ศาลกำหนด ให้ศาลตั้งอนุญาโตตุลาการแทนฝ่ายนั้น
อนุญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นตามข้อยอมรับนั้น ถ้าบุคคลที่มีหน้าที่จะต้องตั้งอนุญาโตตุลาการฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งละเลยหรือคัดค้านไม่ตั้ง หรือถ้าบุคคลที่มีหน้าที่จะต้องตั้งอนุญาโตตุลาการฝ่ายนั้นจะคัดค้านไม่ตั้ง โดยอาศัยเหตุที่ผู้ตั้งไม่ใช่ในมาตรา ๑ หรือเหตุที่อนุญาโตตุลาการนั้นมิรู้จักการพิจารณาสาระ หรือไม่สามารถทำหน้าที่อนุญาโตตุลาการได้ ในกรณีเช่นนี้ศาลตั้งอนุญาโตตุลาการแทนฝ่ายนั้น ให้บังคับตามข้อยอมรับนั้น และให้ศาลตั้งอนุญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นใหม่ ให้ตั้งอนุญาโตตุลาการที่ตั้งขึ้นใหม่ให้ครบตามจำนวนที่คู่ความตั้งนั้น
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา หน้าที่ของตนภายในเวลาอันสมควร ถ้าผู้จำนงไม่สามารถทำความตกลงกันเองอย่างอื่น ให้ถือว่า ข้อตกลงนั้นเป็นอันสิ้นสุด
เมื่อมีข้ออ้างและคำวินิจฉัยของอนุญาโตตุลาการหรือประธานไม่ให้กระทำโดยสุจริต หรือคำอุทธรณ์ใดที่เกี่ยวข้องไม่ชัดเจน
เมื่อคำชี้ขาดหรือคำพิพากษานั้นฝ่าฝืนต่อกฎหมายอื่นเกี่ยวข้องตามสมควร เรียบร้อยของระบบระเบียบ
เมื่อคำพิพากษานั้นเกี่ยวข้องกับสิทธิส่วนตัวของอนุญาโตตุลาการ
“สมาชิกกลุ่ม” หมายความว่า บุคคลใด ๆ ที่อยู่ในกลุ่มบุคคล
"การดำเนินคดีแบบกลุ่ม" หมายความว่า การดำเนินคดีที่ศาลอนุญาตให้เสนอคำฟ้องต่อศาลเพื่อให้ศาลสั่งให้พนักงานคดีหรือโจทก์แสดงสิทธิของโจทก์และสมาชิกกลุ่ม "เจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่ม" หมายความว่า บุคคลที่อธิบดีกรมบังคับคดีหรือสำนักงานศาลยุติธรรมแต่งตั้งให้ทำหน้าที่ช่วยเหลือศาลในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม
กำหนดคุณสมบัติ ส่วนได้เสีย รวมตลอดถึงการได้มาซึ่งสิทธิการเป็นสมาชิกกลุ่มของโจทก์หรือสมาชิกของกลุ่มได้
กำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการพิจารณาอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม
กำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการเริ่มเรื่องการดำเนินคดีแบบกลุ่มให้สอดคล้องกับรูปการณ์
กำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการแจ้งข่าวหรือประกาศให้เป็นที่ทราบทั่วถึงและชัดเจน การดำเนินกระบวนพิจารณาและการบังคับตามหลักฐานในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม
กำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการบังคับคดีและการบรรลุข้อตกลงตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลในคดีแบบกลุ่ม ข้อกำหนดตาม (๑) หรือ (๒) รวมถึงการพิจารณาอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มในกรณีที่ศาลเห็นสมควร
ในกรณีที่มีการร้องขอให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มในคดีซึ่งมีปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับวิธีพิจารณาความไปในลักษณะเฉพาะ ให้ศาลดำเนินการดังนี้ให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มและมีวิธีพิจารณาตามบทบัญญัติแห่งหมวดนี้เป็นหลักโดยอนุโลม
```
ไล่เลียงคดีแบบกลุ่ม
ตรวจสอบและรวบรวมพยานหลักฐาน
บันทึกคำพยาน
ดำเนินการให้การคุ้มครองสิทธิของคู่ความและเสมาคู่กลุ่มทั้งก่อนและระหว่างการพิจารณา
ปฏิบัติหน้าที่อื่นตามบทบัญญัติแห่งหมวดที่ว่าด้วยความช่วยเหลือทางกฎหมายหรือที่กำหนดไว้ในกฎหมายอื่น ในการปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งหมวดนี้ ให้เจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่มเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญาและให้อำนาจตามหนังสือเรียกบุคคลใดบุคคลหนึ่งมาให้ข้อมูลหรือให้ส่งเอกสารหรือประกอบการพิจารณาเรื่องใดเรื่องหนึ่งตามข้อบังคับของงานคดีที่เกี่ยวข้อง หลักเกณฑ์และวิธีการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่มให้เป็นไปตามที่กำหนดไว้ในข้อบังคับของประธานศาลฎีกา ในกรณีที่ศาลฎีกามีคำสั่งหรือคำวินิจฉัยตามวรรคสองโดยมิได้ให้เจ้าพนักงานคดีที่เกี่ยวข้องและผู้ช่วยเหลือศาลในการดำเนินคดีเป็นเจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่ม ให้เจ้าพนักงานคดีหรือเจ้าพนักงานคดีที่เกี่ยวข้องตามกฎหมายแล้วแต่กรณีทำหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งหมวดนี้ด้วย
สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีทางกฎหมายหรือสูงกว่าทางกฎหมายจากสถาบันการศึกษาที่สภาทนายความรับรองและได้รับใบอนุญาตว่าความจากสภาทนายความ
สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีทางกฎหมายหรือสูงกว่าทางกฎหมายจากสถาบันการศึกษาที่คณะกรรมการบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดว่าอยู่ในระบบบริหารราชการศาลยุติธรรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสามปี
สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีทางกฎหมายและปริญญาในสาขาวิชาอื่นที่คณะกรรมการบริหารราชการศาลยุติธรรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดว่าอยู่ในระบบบริหารราชการศาลยุติธรรมตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดเป็นเวลาไม่น้อยกว่าสี่ปี ให้เจ้าพนักงานสำนักงานศาลยุติธรรมมีอำนาจจัดการแต่งตั้งบุคคลซึ่งมีคุณสมบัติตามวรรคหนึ่งเป็นเจ้าพนักงานคดีแบบกลุ่ม ทั้งนี้ ตามระเบียบที่คณะกรรมการบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนด
``` สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๕๗ - อาจพิจารณาคดีต่อไปโดยไม่ต้องรอให้ศาลคดีอาญามีคำพิพากษาก่อน และหากศาลในคดีอาญาให้มีคำพิพากษาแล้ว ให้ปฏิบัติ ดังนี้
ในกรณีที่คำพิพากษาศาลคดีอาญานั้นได้วินิจฉัยว่าจำเลยได้กระทำความผิด ศาลที่พิจารณาคดีแบบกลุ่มต้องถือข้อวินิจฉัยดังกล่าวเป็นที่สุดในคดีพิจารณาคดีแบบกลุ่ม
ในกรณีที่คำพิพากษาศาลคดีอาญานั้นได้วินิจฉัยเป็นอย่างอื่น ศาลที่พิจารณาคดีแบบกลุ่มไม่จำต้องถือข้อวินิจฉัยดังกล่าวเป็นที่สุดในคดีพิจารณาคดีแบบกลุ่ม
(ก) คดีละเมิด (ข) คดีสัญญา (ค) คดีอื่นใดที่มีข้อพิพาทเกี่ยวกับกฎหมายต่าง ๆ เช่น กฎหมายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม การคุ้มครองผู้บริโภคแรงงาน หลักทรัพย์ตลาดหลักทรัพย์ การแข่งขันทางการค้า
ในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม ให้โจทก์ผู้เริ่มคดีเลือกทำคำขอคำบังคับเฉพาะในส่วนของโจทก์ผู้เริ่มดำเนินคดีเท่านั้น
สภาพแห่งข้อหา คำขอหรือคำบังคับ และข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องเป็นกรณีเหมือนกันหรือคล้ายคลึงกัน และของกลุ่มบุคคล มีลักษณะตามที่กำหนดไว้ในมาตรา ๒๒๒/๑๑๐
โจทก์และโจทก์แทนที่ยื่นคำร้องมีลักษณะและเหมาะสมที่จะเป็นตัวแทนของกลุ่มบุคคลที่ดำเนิน เพียงพอเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของกลุ่มบุคคลได้
กลุ่มบุคคลมีสมาชิกผู้จำนวนมาก ซึ่งการดำเนินคดีแบบกลุ่มจะทำให้เกิดความยุ่งยากและไม่สะดวก
การดำเนินคดีแบบกลุ่มย่อมเป็นธรรมและมีประสิทธิภาพมากกว่าการดำเนินคดี อย่างคดีสามัญ
โจทก์และโจทก์แทนได้แสดงให้เห็นว่ามีเหตุผลอันสมควรที่ศาลจะสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ห้ามการใช้สิทธิการดำเนินคดีแบบกลุ่มตามข้อกำหนดของกฎหมายหรือศาลอื่น ถ้าเห็นได้ว่าการดำเนิน คดีแบบกลุ่มจะทำให้เกิดความไม่เป็นธรรม คำสั่งศาลที่สั่งอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ให้ศาลมีคำสั่งกำหนดขอบเขตของกลุ่มบุคคลที่ดำเนินคดีได้ คำสั่งอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มอาจจะอุทธรณ์ไปยังศาลอุทธรณ์ ภายในกำหนดเวลาเจ็ดวันนับแต่วันที่ศาลสั่ง และให้การพิจารณาในชั้นอุทธรณ์ให้แล้วเสร็จโดยเร็วที่สุด ในกรณีที่ศาลสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ให้ศาลสั่งกำหนดให้โจทก์หรือโจทก์แทน เมื่อได้ส่งหมายเรียกให้จำเลย ให้จำเลยคำให้การเป็นหนังสือยื่นต่อศาลภายในกำหนดเวลาเดียวและให้ ถือว่าหมายความปรองดองกันตามระเบียบของศาลด้วย ในกรณีที่ศาลสั่งที่ยังไม่อนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม ให้ศาลดำเนินกระบวน พิจารณาต่อไปอย่างคดีสามัญ
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เหล่านั้นเข้าด้วยกัน และมีคำสั่งให้ผู้ร้องรายหนึ่งรายใดเป็นโจทก์ในการดำเนินคดีแบบกลุ่ม ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาตามมาตรา 222/6 คำสั่งของศาลตามมาตรานี้เป็นที่สุด เว้นแต่จะเป็นกรณีตามมาตรา 222/12 วรรคสาม
การพิจารณาคดีแบบกลุ่ม
หากต่อมาปรากฏว่าคำสั่งดังกล่าวไม่ชอบไม่เพียงพอ ศาลจะสั่งให้มีการจ่ายเงินค่าใช้จ่ายดังกล่าวเพิ่มเติมตามความเห็นที่สมควรได้ ในกรณีที่โจทก์เพิกเฉยไม่ดำเนินการตามคำสั่งดังกล่าวและไม่แจ้งให้ศาลทราบเหตุผลการเพิกเฉยตามนั้น ให้ศาลกำหนดให้ฟัง
(ก) ชื่อศาลและเลขคดี (ข) ชื่อและที่อยู่ของโจทก์และทนายความฝ่ายโจทก์ (ค) ข้อความโดยย่อของคำฟ้องและลักษณะของกลุ่มบุคคลที่ดำเนินคดี (ง) ข้อความที่แสดงว่าศาลอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม และวันเดือนปีที่ศาลมีคำสั่ง คำสั่ง
สิทธิของสมาชิกกลุ่มตามมาตรา 222/10 และมาตรา 222/11
กำหนดวันเพื่อให้สมาชิกกลุ่มแสดงเจตจำนงว่าจะขอถอนจากการเป็นสมาชิกกลุ่ม ทั้งนี้ ตามที่ศาลเห็นสมควรแต่ต้องไม่เกินกว่าสี่สิบห้าวัน
ผลของการออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่ม
ผลของคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล
ชื่อและตำแหน่งผู้พิพากษาที่ออกคำบอกกล่าวหรือประกาศ
* มาตรา ๒๒/๑๒๙ เพิ่มเติมพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ * มาตรา ๒๒/๑๓๐ เพิ่มเติมพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ * มาตรา ๒๒/๑๓๑ เพิ่มเติมพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
หากความปรากฏต่อศาลในระหว่างการพิจารณาหรือภายหลังคำพิพากษาในคดีแบบกลุ่มว่าการดำเนินคดีไม่คุ้มครองสิทธิของสมาชิกกลุ่มได้อย่างเพียงพอและเป็นธรรม หรือการดำเนินคดีแบบกลุ่มเกิดข้อเท็จจริงที่ไม่สามารถจำแนกข้อเท็จจริงของสมาชิกกลุ่มได้ ศาลอาจมีคำสั่งให้เพิกถอนการดำเนินคดีแบบกลุ่มใหม่มาดำเนินคดีแบบกลุ่มในระยะเวลาที่ศาลกำหนด จากกรณีและสภาพของคดีที่เกิดและไม่จำเป็นในการฟ้องคดีใหม่ ให้กำหนดในวรรคสามให้ใช้บังคับโดยอนุโลม คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
ไกล่เกลี่ยหรือหาวิธีระงับข้อพิพาทโดยการเห็นพ้องให้เพิกถอนหรือทุเลาคำสั่งอนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่มหรือการดำเนินคดีแบบกลุ่มทั้งหมดหรือบางส่วน และอยู่ในความครอบครองของศาลตามที่คู่ความทุกฝ่ายตกลงกัน หรือที่ศาลเห็นสมควรด้วยความเห็นชอบของคู่ความฝ่ายที่ร้องขอ ถ้าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ตกลงในความครอบครองของศาลตามข้อย่อยของวรรคหนึ่ง ให้ศาลมีคำสั่งให้คู่ความฝ่ายนั้นนำหลักฐานหรือข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับข้อพิพาทมาแสดงต่อศาลพร้อมกับการยื่นบัญชีระบุพยานเพื่อให้ศาลพิจารณาก่อนวันนัดพร้อม ในกรณีที่มีเหตุขัดข้องซึ่งทำให้คู่ความไม่สามารถนำพยานหลักฐานซึ่งอยู่ในความครอบครองของตนหรือซึ่งไม่ได้ส่งมอบแก่ศาลตามที่ศาลออกคำสั่งเรียกจากคู่ความฝ่ายอื่นหรือบุคคลภายนอก หรือมีเหตุขัดข้องอื่นใด ถ้าศาลเห็นสมควร ให้ศาลเลื่อนวันนัดพร้อมออกไปตามที่เห็นสมควร หากคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาลดังกล่าวนั้นหรือพร้อมด้วยวันนัดพร้อมได้เสื่อมไป คู่ความฝ่ายนั้นไม่มีสิทธิที่จะนำพยานหลักฐานดังกล่าวมาเสนอต่อศาลในภายหลัง เว้นแต่ศาลเห็นสมควรด้วยเหตุผลอันสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมจึงเห็นควรต้องมีการพิจารณาหลักฐานดังกล่าวที่คู่ความฝ่ายนั้นประสงค์จะนำเสนอในภายหลังเป็นพิเศษตามที่ศาลกำหนด ให้ศาลมีอำนาจที่จะพิจารณาพยานหลักฐานดังกล่าวนั้นได้
ให้ศาลตรวจสอบคำฟ้องและคำให้การของคู่ความฝ่ายจำเลย และคำให้การของคู่ความฝ่ายจำเลยและคำแถลงของจำเลยเกี่ยวกับข้อสอบถามจากโจทก์หรือจำเลย และพยานหลักฐานที่มีอยู่เกี่ยวกับว่าโจทก์โดยชอบหรือไม่ที่จะดำเนินคดีแบบกลุ่ม “ข้อยกเว้น” และ “ข้อยกเว้น” มีข้อยกเว้น “ข้อยกเว้น” มีข้อยกเว้น “ข้อยกเว้น” มีข้อยกเว้น แก้ มาตรา ๒๒๒/๑๙๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๖๖ แก้ มาตรา ๒๒๒/๒๐๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๖๖ คู่ความยอมรับกันก็เป็นอันยุติไปตามนั้น ส่วนข้อกฎหมายหรือข้อเท็จจริงที่คู่ความฝ่ายหนึ่งยกขึ้นอ้าง แต่คู่ความฝ่ายอื่นไม่รับและเกี่ยวเนื่องโดยตรงกับประเด็นข้อพิพาท ศาลพิจารณาให้ข้อเท็จจริงนั้นเป็นประเด็นข้อพิพาทและกำหนดให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือทั้งสองฝ่ายนำสืบในประเด็นข้อใดก่อนหรือหลังก็ได้ ในการสอบถามคู่ความต่อหน้าศาล คู่ความแต่ละฝ่ายต้องตอบคำถามที่ศาลถามเอง หรือถามคู่ความฝ่ายตรงข้ามตามที่ศาลอนุญาตและต้องตอบคำถามนั้นด้วยตนเอง เว้นแต่ศาลจะเห็นว่าคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอยู่ในสภาพจะตอบหรือแสดงเหตุผลการปฏิเสธคำตอบเองไม่ได้ ในระบั้นั้นและเป็นข้อที่จริงจำเป็นต่อการพิจารณาประเด็นข้อพิพาท ศาลจะสั่งให้ส่งข้อซักถามนั้นพร้อมเอกสารอื่นที่เกี่ยวข้องไปยังบุคคลอื่น และให้บุคคลผู้นั้นตอบคำถามและเกี่ยวข้องนั้นมายื่นต่อศาลภายในเวลาที่ศาลสั่งควรเห็นสมควรก็ได้
กำหนดระยะเวลาการพิจารณาในกรณีที่มีมากขึ้นเกินกลุ่ม
กำหนดวัน เวลา สถานที่ และแผนพิจารณาในกรณีที่มีมากขึ้นเกินกลุ่ม เช่น จำนวนและรายชื่อของผู้เกี่ยวข้องที่ต้องเข้ามาปรากฏ บันทึกข้อความแทนการสืบพยานบุคคล พยานผู้เชี่ยวชาญ พยานเอกสาร และพยานวัตถุที่ต้องการให้ศาลเรียกจากคู่ความฝ่ายตรงข้ามหรือบุคคลอื่น รวมทั้งการพิจารณาเพื่อการไกล่เกลี่ย การพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น การพิจารณาเพื่อการชี้ขาดข้อพิพาท และการพิจารณาเพื่อการสืบพยานในศาลหรือในที่อื่น
ถ้าโจทก์ไม่ได้นำพยานหลักฐานมาแสดงในวันนัดพิจารณา หรือแสดงพยานหลักฐานไม่เพียงพอที่จะลงโทษจำเลยได้ ให้ศาลจำหน่ายคดีออกจากสารบบความ
การสั่งถอนหมายจับของศาลดังกล่าวมิให้กระทบต่อการกระทำของพนักงานสอบสวน พนักงานอัยการ หรือเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายที่ได้กระทำไปก่อนหน้านั้น หรือการกระทำของบุคคลดังกล่าวที่ได้กระทำไปตามหน้าที่ในภายหลัง
มาตรา ๒๒๖/๒๕๖๓ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๓
มาตรา ๒๒๖/๒๕๖๔ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๓
มาตรา ๒๒๖/๒๕๖๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๓
เมื่อโจทก์มีโดยคุณสมบัติสมาชิกกลุ่มที่เป็นไปตามมาตรา ๒๒๒/๕ (๔)
เมื่อโจทก์ประสงค์จะถอนฟ้องหรือขอระงับการพิจารณาคดี
เมื่อศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์โจทก์
เมื่อโจทก์ถึงแก่ความตาย
เมื่อมีความจำหรือต้องส่งทรัพย์โจทก์ตามคำพิพากษา
เมื่อโจทก์ไม่ปฏิบัติตามหน้าที่ตามที่บัญญัติในมาตรา ๒๒๒/๕
เมื่อโจทก์ร้องขอต่อศาลว่าไม่ประสงค์ที่จะเป็นโจทก์ดำเนินคดีแทนกลุ่มอีกต่อไป ในกรณีตาม (๒) นอกจากสมาชิกกลุ่มแล้ว บุคคลตามมาตรา ๔๔ หรือมาตรา ๔๕ แล้วแต่กรณี อาจร้องขอเข้าแทนที่โจทก์ได้ด้วย โดยให้บังคับมาตรา ๒๒๒/๖ และมาตรา ๒๒๒/๗ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
ในกรณีที่จำเลยยื่นคำให้การแล้ว ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตให้ถอนฟ้องโดยมิได้ฟังจำเลยก่อน ในกรณีที่ได้มีการส่งคำบอกกล่าวไปยังสมาชิกในคดีแบบกลุ่มตามมาตรา ๒๒๒/๘๔๗ แล้ว หากศาลจะมีคำสั่งอนุญาตให้ถอนคำฟ้อง ไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน ศาลจะต้องพิจารณาเห็นว่าการถอนคำฟ้องดังกล่าวมิได้มีผลเป็นการเอื้อประโยชน์ต่อฝ่ายใด และมิได้ทำให้เงินค่าใช้จ่ายตามคำสั่ง รวมทั้งเรื่องราวเกี่ยวกับสิทธิของกลุ่มผู้รวมการฟ้องคดีแบบกลุ่มเสียไปตามมาตรา ๒๒๒/๘๔๕ วรรคหนึ่ง ในกรณีเช่นว่านี้ หากศาลเห็นว่าการถอนคำฟ้องดังกล่าวจะทำให้เกิดความเสียหายแก่กลุ่มผู้รวมการฟ้องคดีแบบกลุ่ม ศาลจะต้องมีคำสั่งให้มีการชดใช้ค่าเสียหายให้แก่กลุ่มผู้รวมการฟ้องคดีแบบกลุ่มด้วย
หมายเหตุ มาตรา ๒๒๒/๘๔๙ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๖ หมายเหตุ มาตรา ๒๒๒/๘๕๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๖ หมายเหตุ มาตรา ๒๒๒/๘๕๑ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๖ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ชื่อสมาชิกและเลขคดี
ชื่อและที่อยู่ของผู้กล่าวหา
ข้อความโดยย่อของคำฟ้องและลักษณะของกลุ่มบุคคลที่ตั้งตน
ข้อความโดยย่อของการดำเนินกระบวนพิจารณาที่ได้กระทำไปแล้วและเหตุที่ต้องมีคำบอกกล่าวและประกาศ
สิทธิของสมาชิกกลุ่มและของกลุ่มบุคคลตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ หรือมาตรา ๒๒๒/๒๙ แล้วแต่กรณี
ผลของการออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มตามมาตรา ๒๒๒/๒๘ หรือมาตรา ๒๒๒/๒๙ แล้วแต่กรณี
ชื่อและตำแหน่งผู้พากษาลงชื่อในคำบอกกล่าวและประกาศ
ความจำเป็นในการดำเนินคดีแบบกลุ่มต่อไป
ความเหมาะสมของวิธีการดำเนินคดีแบบกลุ่มต่อไป
ความเสียหายหรือความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นแก่สมาชิกกลุ่มต่อไป
ความเหมาะสมของการดำเนินคดีและสิทธิในการดำเนินคดีแบบกลุ่มต่อไป
ความสะดวกและความเหมาะสมในการดำเนินคดีแบบกลุ่มต่อไปในกรณีที่มีการดำเนินคดีหรือประมวลผลของความในประเด็นแห่งคดี
การตกลงกันหรือประมวลผลของความกันในประเด็นแห่งคดีของคู่ความมีความเป็นธรรมและเป็นประโยชน์กับสมาชิกกลุ่ม
ในกรณีที่ศาลสั่งคำสั่งที่สุดไม่อนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม หากปรากฏว่าอายุความการฟ้องคดีของสมาชิกกลุ่มครบกำหนดไปแล้วในระหว่างการพิจารณาร้องขออนุญาตให้ดำเนินคดีแบบกลุ่ม หรือครบกำหนดภายในกำหนดเวลาหกสิบวันนับแต่วันที่ศาลสั่งคำสั่งที่สุด
ศาลมีคำสั่งว่าทางฝ่ายศาลรัฐธรรมนูญให้คำเพียงพอ
ศาลมีคำสั่งว่าผลการดำเนินคดีเป็นเท็จ
ศาลมีคำสั่งว่าผลการดำเนินคดีเพราะเหตุอันพึงพอใจ
ศาลมีคำสั่งว่าผลการดำเนินคดีไม่อยู่ในอำนาจศาลหรือโดยมิได้ผลัดการสมาชิกลุ่ม จะฟ้องคดีใหม่
สมาชิกกลุ่มออกจากการเป็นสมาชิกกลุ่มตามมาตรา ๒๒๖/๑๒ หรือมาตรา ๒๒๖/๑๐ ในกรณีตาม (๒) (๓) (๔) และ (๕) หากปรากฏว่าข้ออุทธรณ์ทางหรือคำพิพากษาที่ต้องสมาชิกลุ่มควบคุมกำหนดในส่วนของการพิจารณาคดี หรืออธิบายตามกฎหมายในภาพเฉพาะตามฉบับบันทึกที่คำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นสิ้นสุด ให้สมาชิกลุ่มมีสิทธิฟ้องคดีเพื่อขอให้ศาลมีคำพิพากษาหรือมีคำสั่งระงับเหตุผลภายในกำหนดวันนับแต่วันที่คำพิพากษาหรือคำสั่งสิ้นสุดรวมถึงวันที่สมาชิกลุ่มไม่เป็นสมาชิกกลุ่ม ความในวรรคสองไม่ใช้บังคับในกรณีที่สมาชิกลุ่มมีปฏิบัติการรับชำระหนี้โดยอ้างเหตุว่าไม่เป็นสมาชิกกลุ่มตามวรรคหนึ่ง เนื่องจากการรับชำระหนี้นั้นเกิดขึ้นก่อนเหตุของการอุทธรณ์ตามพระราชกฤษฎีกามาตรา ๒๒๖/๑๒ วรรคสอง หรือในกรณีที่สมาชิกลุ่มมีสิทธิฟ้องคดีตามมาตรา ๒๒๖/๑๒ วรรคสอง โดยให้ถือว่าสิทธิฟ้องคดีนั้นเป็นสิทธิที่สมาชิกลุ่มมีสิทธิรับชำระหนี้ที่สิ้นสุด
คำพิพากษาและการบังคับคดี
สมาชิกกลุ่มมีสิทธิร้องขอรับชำระหนี้ แต่ไม่มีสิทธิที่จะดำเนินการบังคับคดีตามส่วนนี้ด้วยตนเอง หากความปรากฏต่อศาลว่าทนายความฝ่ายโจทก์ไม่สามารถดำเนินการบังคับคดีเพื่อคุ้มครองประโยชน์ของสมาชิกกลุ่มได้อย่างเพียงพอและเป็นธรรม ศาลอาจมีคำสั่งให้โจทก์และสมาชิกกลุ่มจัดหาทนายความคนใหม่มาดำเนินการบังคับคดีต่อไปได้
รายการทรัพย์ที่กำหนดให้บังคับคดีตามคำพิพากษา
ค่าฤชาธรรมเนียมของกลุ่มบุคคลที่จำเลยต้องชำระให้แก่สมาชิกกลุ่ม
ในกรณีที่ศาลพิพากษาให้จำเลยชำระเงินเป็นเงินรวมจำนวนเดียวกัน ศาลจะต้องจำระเงินให้แก่โจทก์ รวมทั้งค่าฤชาธรรมเนียมและวิธีการกำหนดในการชำระเงินให้แก่สมาชิกกลุ่ม
จำนวนเงินรางวัลของทนายความโดยให้ความตามมาตรา ๒๖๒/๑๐๐
ถ้าคำพิพากษาให้จำเลยกระทำการหรือเว้นกระทำการหรือส่งมอบทรัพย์สินและให้เงินรางวัลอยู่ด้วย ให้กำหนดจำนวนเงินรางวัลที่แน่ชัดและชำระลงในคำพิพากษา ในการกำหนดจำนวนเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ตามมาตรานี้ หากมีการเปลี่ยนทนายความฝ่ายโจทก์ ให้ศาลกำหนดจำนวนเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ส่วนของการทำงานและค่าใช้จ่ายที่ทนายความแต่ละคนเสียไป ให้ถือว่าทนายความฝ่ายโจทก์เป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาและอยู่ในลำดับที่เท่ากับคำพิพากษาในส่วนของเงินรางวัลของทนายความฝ่ายโจทก์ด้วย และเงินรางวัลดังกล่าวจะต้องเสียค่าธรรมเนียม
แผน (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ แผน (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ แผน (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ แผน (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา หรือโดยคำสั่งในภายหลังก็ได้ และในระหว่างการบังคับคดีให้ศาลมีอำนาจออกคำสั่งบังคับเพิ่มเติมเพื่อให้เป็นไปตามคำพิพากษาได้ตามที่เห็นสมควร ให้ศาลต้นนั้นมีอำนาจพิจารณาสั่งคำร้องของคู่ความในการบังคับตามคำพิพากษาคำสั่งของศาลต้นนั้นได้เป็นที่สุด
เมื่อพ้นกำหนดระยะเวลาความชำระหนี้ สมควรให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้รับสิทธิขอเลี่ยงหรือเลื่อนระยะเวลาการบังคับคดีตามคำพิพากษา เช่นในกรณีที่มีเหตุสุดวิสัย สมาชิกกลุ่มที่ไม่ใช่คู่ความในเรื่องคำขอรับชำระหนี้ภายในกำหนดระยะเวลา อาจยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ภายในเวลาสามสิบวันนับแต่วันที่พ้นกำหนดระยะเวลา
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา คำอธิบายประกอบที่ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรใด ถ้ามีผู้ยื่นแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้
ให้พักการบังคับชำระหนี้
อนุญาตให้ได้รับชำระหนี้เต็มจำนวน
อนุญาตให้ได้รับชำระหนี้เป็นบางส่วน สมาชิกกลุ่มที่ยื่นคำร้องขอรับชำระหนี้และไม่มีผู้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามมาตรา ๒๖๒/๔๔ คำขอรับชำระหนี้นั้นจะมีผู้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามมาตรา ๒๖๒/๔๔ หรือมิใช่ อาจยื่นคำร้องขอให้เจ้าพนักงานบังคับคดีพิจารณาได้ภายในกำหนดหกวันนับแต่วันที่เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งดังกล่าว คำสั่งของศาลตามมาตราสามให้จบธรรมและถูกต้องโดยทันทีในทุกกรณี
ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินที่มีมูลค่ามากกว่าหนี้ที่ยังไม่ชำระ ให้ศาลที่มีคำสั่งให้เฉลี่ยทรัพย์ตามธรรมที่มีมูลค่ามากกว่าหนี้ที่ยังไม่ชำระนั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามคำสั่งศาลที่เกี่ยวกับทรัพย์สินนั้นโดยเร็ว และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการให้แล้วเสร็จภายในกำหนดหกเดือนนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่ง
(ก) ผู้มีสิทธิได้รับชำระหนี้ก่อนตามมาตรา ๒๖๒ และมาตรา ๒๖๒/๔๗ (ข) เงินรายได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์ตามมาตรา ๒๖๒/๔๗ (ค) ค่าใช้จ่ายธรรมเนียมในชั้นบังคับคดี (ง) โทษค่าปรับจากกลุ่ม และเจ้าหนี้ที่มีสิทธิได้รับเฉลี่ยทรัพย์ตามมาตรา ๒๖๒
อุทธรณ์และฎีกา
ค่าธรรมเนียม
แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 31) พ.ศ. 2560
แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 32) พ.ศ. 2560
แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 33) พ.ศ. 2560
แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 34) พ.ศ. 2560 (ก) ค่าธรรมเนียมขอรับชำระหนี้สองร้อยบาท แต่การขอรับชำระหนี้ที่ไม่เกินสองหมื่นบาทไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียม (ข) ค่าติดตามคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีต่อศาลในเรื่องการขอรับชำระหนี้เรื่องละสองร้อยบาท (ค) ค่าทำคำสั่งในกรณีที่มีคำสั่งกรณีเรื่องการขอรับชำระหนี้ หรือกรณีเรื่องเงินราชสกุลหมายเหตุ เรื่องละสองร้อยบาท (ง) ค่าธรรมเนียมอื่นนอกจาก (ก) (ข) และ (ค) ให้คิดอัตราเดียวกับค่าธรรมเนียมตามมาตราที่เกี่ยวข้องตามกฎหมายนี้ ภาค 3 อุทธรณ์และฎีกา
อุทธรณ์
ครอบครัวและคดีพิเศษที่เกี่ยวเนื่องซึ่งๆ กฎหมายบัญญัติให้มีการพิจารณาในศาลชั้นต้น ให้ยื่นคำร้องแสดงเหตุผลประกอบคำร้องนั้นด้วย ในกรณีที่ศาลอนุญาตให้คู่ความอุทธรณ์ในข้อเท็จจริงได้ คู่ความฝ่ายนั้นจะต้องยื่นคำร้องแสดงเหตุผลประกอบคำร้องนั้นด้วย ในกรณีที่ศาลอนุญาตให้คู่ความอุทธรณ์ในข้อเท็จจริงได้ คู่ความฝ่ายนั้นจะต้องยื่นคำร้องแสดงเหตุผลประกอบคำร้องนั้นด้วย ให้ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนพิจารณาคำร้องนั้นในศาลชั้นต้นและให้ศาลชั้นต้นมีคำสั่งแจ้งให้คู่ความทราบภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ยื่นคำร้องนั้น เมื่อศาลได้มีคำสั่งอนุญาตให้คู่ความอุทธรณ์ในข้อเท็จจริงได้แล้ว ให้ศาลชั้นต้นส่งสำนวนคดีไปยังศาลอุทธรณ์ต่อไป หมายเหตุ มาตรา 223 ทวิ ยกเลิกโดยมาตรา 4 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 25) พ.ศ. 2558 หมายเหตุ มาตรา 224 แก้ไขเพิ่มเติมโดยมาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 25) พ.ศ. 2558 เช่นนั้น ให้ศาลส่งคำร้องพร้อมด้วยสำนวนความไปยังผู้พิพากษาองค์คณะเพื่อพิจารณารับรอง
เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ศาลอาจมีคำสั่งให้แก้ไขหรือเพิ่มเติมคำฟ้องในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ให้ถือว่าคำสั่งอย่างใดอย่างหนึ่งตามวรรคหนึ่ง เป็นคำสั่งที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งชี้ขาดคดีตามมาตรา ๒๕๒ และ ๒๕๓ เป็นคำสั่งที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งชี้ขาดคดีตามมาตรา ๒๕๒ และ ๒๕๓
แม้ถึงว่าจะมีอุทธรณ์ในระหว่างพิจารณา ให้ศาลดำเนินการติดต่อไป และมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดข้อโต้แย้งนั้น แต่ถ้าในระหว่างพิจารณา คู่ความอุทธรณ์จะสั่งการหรือดำเนินไปในอนุมาตรา (3) ถ้าคู่ความอุทธรณ์เห็นว่า การกลับหรือแก้คำสั่งที่คู่ความอุทธรณ์นั้น จะเป็นการรอชี้ขาดข้อเท็จจริงหรือวินิจฉัยข้อกฎหมายเกี่ยวใดที่ศาลจะสั่งได้ด้วยข้อให้ ให้ศาลอุทธรณ์ชี้ขาดข้อเท็จจริงหรือข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการพิจารณาไปในระหว่างอุทธรณ์ หรือการกลับข้อสั่งใดในทางที่ศาลอุทธรณ์จะได้วินิจฉัยข้อเท็จจริงอุทธรณ์นั้น ถ้าคู่ความมิได้อุทธรณ์คำสั่งในระหว่างพิจารณา ตามที่บัญญัติในอนุมาตรา (3) ก็ให้ถือว่าได้เป็นเมื่อศาลพิจารณาสั่งแล้วตามความในมาตรา 23
ถ้าผู้พิพากษาที่ได้พิจารณาคดีนั้นมีความเห็นแย้ง หรือไม่รองรับได้ หรือรับรองในเวลาที่ตรวจอุทธรณ์นั้นให้คู่ความส่งคำร้องอุทธรณ์ไปยังศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นนั้นให้พิจารณาในปัญหาข้อเท็จจริงนั้นต่อไป ให้ศาลชั้นต้นนั้นให้พิจารณาในปัญหาข้อเท็จจริงนั้นต่อไป ถ้าในเวลาที่ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว ให้ศาลชั้นต้นไม่รับรองหรือรับรองในปัญหาข้อเท็จจริงที่พิจารณาแล้ว ในกรณีเช่นนี้ ถ้าถึงผู้พิพากษาหรือถึงผู้พิพากษาหรือถึงผู้พิพากษาศาลได้เป็นคนละในคำสั่งนั้น ผู้ตรวจสอบข้อเท็จจริงหรือข้อเท็จจริงที่พิจารณาแล้วให้ส่งคำร้องหรือคำร้องนั้นร้องต่อศาลหรือถึงผู้พิพากษาหรือถึงผู้พิพากษาหรือถึงผู้พิพากษาศาลในวันหนึ่ง เมื่อศาลหรือเจ้าของเจ้าหน้าที่นั้นให้คำสั่งหรือรับรองคำร้องนั้นร้องต่อไปยังข้อพิพากษาหรือรองรับผู้พิพากษาหรือเจ้าหน้าที่นั้นให้เป็นที่สุด บทบัญญัติแห่งมาตรา 25 นี้ไม่ให้ศาลใดพิจารณาคดีที่ส่งตามมาตรา 23 ปฏิเสธไม่ส่งอุทธรณ์เหตุอื่น หรือในข้อที่ศาลจะสั่งให้ส่งอุทธรณ์นั้นไปทำเป็นอุทธรณ์ในข้อกฎหมาย
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ถ้าผู้จุทาธรจ่ายเงินต่อศาลล่าช้ากันเป็นจำนวนพอที่จะระหนี้ตามคำพิพากษารวมทั้งค่าฤชาธรรมเนียมในการพิจารณาและการบังคับคดี หรือไม่ทราบประกันให้ชำระเงินบังคับตามนั้นจนเป็นที่พอใจของศาลที่กล่าวมาแล้วตามคำบังคับคดีที่ถึงที่สุดอยู่ในมาตรา ๒๔๒ (๒) เมื่อได้รับคำขอบังคับนี้ ศาลอุทธรณ์จะอนุญาตให้ผู้แทนการบังคับไว้ในกรณีที่เหตุถูกบังคับก็ได้ โดยต้องพิจารณาความผิดฐานนี้ แก้การเสนอบันทึก ให้ถือว่าคำสั่งนั้นเป็นคำพิพากษาอุทธรณ์ในคดีนั้นๆ และคำพิพากษาอุทธรณ์นั้นให้ถือว่าเป็นคำพิพากษาในคดีนั้นๆ หรือไม่ก็ได้ ศาลอาจสั่งให้ผู้จุทาธรจ่ายเงินที่ค้างชำระอยู่ไปเสียภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือไม่ก็ได้ ศาลอาจสั่งให้ผู้จุทาธรจ่ายเงินที่ค้างชำระอยู่ไปเสียภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือไม่ก็ได้ ศาลอาจสั่งให้ผู้จุทาธรจ่ายเงินที่ค้างชำระอยู่ไปเสียภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด หรือไม่ก็ได้
อุทธรณ์ได้สิ้นสุดลง ให้ศาลส่งอุทธรณ์และคำแก้อุทธรณ์ทั้งหมด พร้อมทั้งสำนวนและหลักฐานต่าง ๆ ไปยังศาลอุทธรณ์ เมื่อศาลอุทธรณ์ได้รับพิจารณาเสร็จแล้วตามความไม่ล่าช้า ให้บันทึกผลสรุปบความของศาลอุทธรณ์โดยพลัน
คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์นั้น ไม่ให้ถือเป็นคำพิพากษาโดยศาลอุทธรณ์ (ข) ถ้าศาลอุทธรณ์ยังไม่มีคำพิพากษาไปการพิจารณาคำฟ้องอุทธรณ์ คำแก้อุทธรณ์ และพยานหลักฐาน ที่ปรากฏในสำนวน ภายในหกสิบวันนับแต่เวลาที่ ๒๓๒ และเวลานั้นไปยังที่ศาลอุทธรณ์ ให้ศาลมีอำนาจที่จะดำเนินการเกี่ยวกับการสืบพยานที่มีส่วนเหลือ หรือพยานที่เห็นควรสืบต่อไป และพิจารณาคดีโดยทั่ว ๆ ไป ทั้งนี้บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาในภายหลังนี้ และให้นำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับโดยอนุโลม (ค) ในคดีที่ศาลวางพฤติการณ์ไปตามข้อกฎหมาย ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่าคำพิพากษานั้นยังมิได้พิจารณาวางข้อวินิจฉัยปัญหาข้อที่จริงซึ่งเป็นสาระสำคัญในประเด็น ให้ศาลอุทธรณ์วางข้อวินิจฉัยคำสั่งให้ศาลชั้นต้นพิจารณาปัญหาข้อที่จริงดังกล่าวเสียนานั้น แล้วพิจารณาไปตามรูปความ
การแถลงการณ์ด้วยวาจา ให้กระทำต่อศาลโดยเปิดเผย แล้วศาลอาจอนุญาตให้คู่ความแถลงการณ์ด้วยวาจาได้อีกฝ่ายหนึ่ง ถ้าคู่ความฝ่ายนั้นร้องขอ และต้องให้ศาลมีคำสั่ง
(ก) สั่งให้ศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษาคดีนั้นใหม่ (ข) สั่งให้ศาลชั้นต้นพิจารณาพิพากษาคดีนั้นใหม่โดยพิจารณาเฉพาะส่วน กลับบางส่วน และสั่งให้พิจารณาใหม่แทนเฉพาะส่วนนั้น
เมื่อคดีปรากฏเหตุที่ไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาคำพิพากษาและคำสั่ง และศาลอุทธรณ์เห็นว่ามีเหตุอันสมควร ที่ให้ศาลอุทธรณ์มีคำพิพากษาหรือคำสั่งชั้นต้นนั้นเสีย แล้วส่งส่วนคดีไปยังศาลชั้นต้นเพื่อให้พิพากษาหรือสั่งใหม่ ในกรณีเช่นนี้ศาลชั้นต้นอาจประกอบด้วยผู้พิพากษาที่มอบจากศาลอุทธรณ์หรือที่ศาลชั้นต้นตั้งขึ้นใหม่ หรือศาลชั้นต้นอาจดำเนินการพิจารณาคดีนั้นเองก็ได้ตามที่ศาลอุทธรณ์เห็นสมควร
เมื่อคดีปรากฏเหตุที่ไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาคำพิพากษาและคำสั่ง และศาลอุทธรณ์เห็นว่ามีเหตุอันสมควร ที่ให้ศาลอุทธรณ์มีคำพิพากษาหรือคำสั่งชั้นต้นนั้นเสีย แล้วส่งส่วนคดีไปยังศาลชั้นต้นเพื่อให้พิพากษาหรือสั่งใหม่ หรือศาลชั้นต้นอาจดำเนินการพิจารณาคดีนั้นเองก็ได้ตามที่ศาลอุทธรณ์เห็นสมควร
ในกรณีที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยข้อเท็จจริงของคดีนั้นผิด คำวินิจฉัยดังกล่าวจะต้องไม่ขัดหรือแย้งกับข้อเท็จจริงที่ปรากฏในสำนวนคดีนั้น และศาลอุทธรณ์จะต้องฟังข้อเท็จจริงใหม่แทนข้อเท็จจริงของศาลชั้นต้น แล้วสั่งคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลชั้นต้นนั้น หรือ
ใช้บังคับข้อเท็จจริงที่ปรากฏในสำนวนคดีนั้นโดยอาศัยข้อเท็จจริงดังกล่าวเป็นหลักในการวินิจฉัยข้อเท็จจริงของคดีนั้น และศาลอุทธรณ์จะต้องฟังข้อเท็จจริงใหม่แทนข้อเท็จจริงของศาลชั้นต้น แล้วสั่งคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลชั้นต้นนั้น โดยถือว่าคำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์เป็นคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นนั้นเอง
ถ้าคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลอุทธรณ์เห็นด้วยกับคำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นนั้นไม่อาจแยกได้ และคู่ความไม่อุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลชั้นต้นนั้นเสียในที่สุดจะระงับข้อพิพาทนั้น
อื่น ๆ ถ้าศาลอุทธรณ์เห็นว่าควรกลับคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลชั้นต้น ให้ศาลอุทธรณ์มีอำนาจชี้ขาดว่า คำพิพากษาหรือคำสั่งศาลอุทธรณ์ ให้มีผลระหว่างคู่ความในคดีเท่านั้นต่อไปด้วย
ถ้าไม่มีการอนุญาตให้ฟ้องร้องต่อศาลในคดีแทนบุคคลผู้ตาย คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ย่อมมีผลรับกันแก่คู่ความฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดด้วย
ฎีกา
การขออนุญาตฎีกา ให้ยื่นคำร้องพร้อมคำคัดค้านต่อศาลชั้นต้นที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งในคดีนั้นภายในกำหนดหนึ่งเดือนนับแต่วันที่ได้อ่านคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ แต่ถ้าศาลชั้นต้นส่งคำร้องพร้อมคำคัดค้านดังกล่าวไปยังศาลฎีกา และให้ศาลฎีกาพิจารณาวินิจฉัยข้อร้องให้แล้วเสร็จโดยเร็ว
การวินิจฉัยให้เป็นไปตามเสียงข้างมาก ถ้าคะแนนเสียงเท่ากันให้ถือเป็นไปตามความเห็นของฝ่ายที่เห็นควรอนุญาตให้ฎีกา
ปัญหาตามวรรคหนึ่ง ให้รวมถึงกรณีดังต่อไปนี้
ปัญหาที่เกี่ยวกับประโยชน์สาธารณะ หรือความเรียบร้อยของประชาชน
(b) เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่สำคัญขัดกัน หรือขัดกันในแนวการตีความข้อคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลฎีกา
คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ได้วินิจฉัยข้อกฎหมายที่สำคัญซึ่งยังไม่มี แนวคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลฎีกามาก่อน
เมื่อคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ที่นำคดีคำพิพากษาหรือคำสั่งถึง ที่สุดของศาลอื่น
เพื่อเป็นการพัฒนาการตีความกฎหมาย
ปัญหาสำคัญอื่นอันเกี่ยวกับความสงบของประเทศและศีลธรรมอันดีของประชาชนของประเทศตามรัฐธรรมนูญ
เพื่อได้รับความเห็นชอบจากที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาและประกาศในราชกิจจานุเบกษาและให้ใช้บังคับได้ ในกรณีที่ศาลฎีกามีคำสั่งไม่อนุญาตให้ฎีกา ให้คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ เป็นที่สุดเช่นเดียวกับคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๑๔๕ -
วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา
หลักทั่วไป
ถ้าศาลได้สั่งแล้วเช่นนั้นว่า มีเหตุอันสมควรหรือมีเหตุเป็นที่เชื่อได้แล้วแต่กรณี ก็ให้ศาลสั่งให้โจทก์ทำงานชดใช้ต่อศาลหรือวางประกันเท่าที่พอจำนวนและภายในระยะเวลาที่กำหนด โดยคำนึงถึงเหตุอันสมควรได้ ตามที่เห็นสมควรแก่คดี โจทก์ที่ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของศาลดังกล่าว ให้ศาลสั่งจำหน่ายคดีนั้นเสียได้ สารบบความ ให้แน่ชัดเจนอย่างใดอย่างหนึ่งในการพิจารณาคดีนั้น หรือมีการพิจารณาคดีนั้นต่อไป
ในระหว่างที่ศาลสั่งให้โจทก์วางเงินหรือวางประกันตามวรรคหนึ่ง ให้ศาลสั่งงดการพิจารณาคดีไว้ก่อน และให้ศาลดำเนินการไต่สวน แล้วสั่งคำร้องนั้นหรือสั่งยกคำร้องตามความให้ศาลพิจารณาได้ ให้บังคับตามโมฆะมาตรา ๒๕๔ วรรคสองและวรรคสาม มาใช้บังคับแก่การพิจารณาในชั้นอุทธรณ์และฎีกาโดยอนุโลม
๑. มาตรา ๒๕๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๖๕ ๒. มาตรา ๒๕๗ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๖๕ ๓. มาตรา ๒๕๘ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๖๕
ให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยที่พอเพียงบางส่วนไว้ก่อนพิจารณา รวมทั้งจำนวนเงินหรือทรัพย์สินของบุคคลภายนอกซึ่งจำเลยมีสิทธิเรียกร้องเอาได้
ให้ศาลมีคำสั่งห้ามจำเลยหรือบุคคลภายนอกซึ่งจำเลยมีสิทธิเรียกร้องเอาทรัพย์สิน หรือการชดใช้บุญหรือการกระทำที่ถูกฟ้องร้อง หรือมีคำสั่งอื่นในลักษณะเดียวกันภายในเขตอำนาจศาล หรือในเขตอำนาจศาลอื่นที่เกี่ยวข้อง
ให้ศาลสั่งให้จำเลยชำระเงิน พักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย ระงับการจดทะเบียน การแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือการเพิกถอนการจดทะเบียนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยหรือที่เกี่ยวกับการกระทำที่ถูกฟ้องร้องไว้ชั่วคราวจนกว่าคดีจะถึงที่สุดหรือศาลจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น ทั้งนี้ เท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งต่อบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ให้บังคับและกำกับเจ้าพนักงานในระหว่างกระบวนพิจารณาไม่ให้ยักย้ายถ่ายเท หรือกระทำการใด ๆ ที่อาจทำให้เกิดความเสียหายต่อทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลย หรือการกระทำที่ถูกฟ้องร้อง
(ก) กำหนดให้โจทก์หรือผู้ร้องขอวางเงินประกันหรือหลักประกันอื่นตามที่ศาลเห็นสมควร (ข) มีเหตุจำเป็นอันสมควรที่ศาลจะพิจารณาเห็นเป็นกรณีที่มีเหตุอันสมควร (ค) ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๒) ต้องให้เป็นไปเพื่อประโยชน์ของศาล (ก) กำหนดให้โจทก์หรือผู้ร้องขอวางเงินประกันหรือหลักประกันอื่นตามที่ศาลเห็นสมควร (ข) มีเหตุจำเป็นอันสมควรที่ศาลจะพิจารณาเห็นเป็นกรณีที่มีเหตุอันสมควร
(ง) มีเหตุตาม (๑) (ก) หรือ (ข) (จ) ในกรณีที่ขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ต้องให้เป็นที่พอใจของศาลว่า (ก) เป็นที่น่ารังเกียจอย่างร้ายแรงต่อกันในการจัดการทรัพย์สิน แก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือเพิกถอนการจดทะเบียนเกี่ยวกับทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินส่วนตัวที่กระทบเกี่ยวกับการพิจารณาคดี หรือสุจริตการจัดการทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินส่วนตัว (ข) มีเหตุตาม (๑) (ก) หรือ (ข) (จ) ในกรณีที่ขอให้ศาลมีคำสั่งตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ต้องให้เป็นที่พอใจของศาลว่า เพื่อช่วยประวิงหรือขัดขวางการพิจารณาคดีหรือการบังคับตามคำบังคับใด ๆ ซึ่งอาจจะออกบังคับเองตามคำสั่งศาล หรือเพื่อจะทำให้เกิดเสียเปรียบ (ค) สายสะดวกไม่พร้อมจะไม่รับมอบหมายหรือคำสั่งของศาล (ง) ต้องเสียค่าใช้จ่ายไปให้พ้นจากวงการพิจารณาคดีของศาลใด ๆ ซึ่งพิจารณาเห็นให้ชะลอเงินในหมายบังคับคดีในคดีที่มีประจักษ์ระหว่างเจ้าพนักงาน หรือทรัพย์สินที่พิพาท หรือทรัพย์สินส่วนตัวที่มีหมายบังคับคดี หรือเป็นที่น่ารังเกียจอย่างร้ายแรงต่อกันระหว่างคู่ความ หรือทรัพย์สินในหมายบังคับคดี หรือทรัพย์สินในบังคับคดี หรือ (ค) บรรดาคู่ความสิ้นสภาพชีวิตตามวิธีที่ศาลและประกอบการพิจารณาคดีหรือคำพิพากษาว่าจำเลยจะหลีกเลี่ยงหรือพ้นที่ได้ว่าคำพิพากษานั้นให้พ้นอำนาจศาล
ในกรณีที่ศาลสั่งอนุญาตตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๔) ให้ศาลแจ้งคำสั่งนั้นให้จำเลยทราบ ในกรณีที่ศาลสั่งที่ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดให้ส่งมอบโอน ขาย ยักย้าย หรือจำหน่ายทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินส่วนตัวดังกล่าว ศาลอาจกำหนดวิธีการโดยเหมาะสมที่เห็นสมควรเพื่อป้องกันการอำพรางได้ ในกรณีที่ศาลสั่งที่ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดส่งมอบโอน ขาย ยักย้าย หรือจำหน่ายทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินส่วนตัวดังกล่าว ศาลอาจกำหนดวิธีการโดยเหมาะสมที่เห็นสมควรเพื่อป้องกันการอำพรางได้
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เกี่ยวกับการกระทำที่ลูกหนี้จะร้อง ให้ศาลแจ้งคำสั่งนั้นให้นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายทราบ และให้บุคคลดังกล่าวบันทึกสิ่งของตามคำสั่งในทะเบียน ไม่ว่าในกรณีใด ๆ ก่อนที่ศาลจะออกหมายยึด หมายอายัด หมายห้ามชำระหนี้ หมายจับ หรือคำสั่งใด ๆ ศาลจะสั่งให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการดำเนินการตามคำสั่ง เพื่อการชำระหนี้ในหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งเจ้าหนี้ตามมาตรา ๒๓๓ ก็ได้
คำสั่งศาลซึ่งอนุญาตตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๒) ที่เกี่ยวกับทรัพย์สินที่มีการยึดหรืออายัดไว้แล้วนั้น ให้แจ้งคำสั่งนั้นให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการทราบ เว้นแต่กรณีที่คำสั่งนั้นจะให้เพิกถอนการให้คำสั่งยึดหรืออายัดนั้นเสียหรือคำสั่งนั้นจะให้บังคับตามคำสั่งนั้นแล้ว พิพากษาทรัพย์สินบางอย่างนั้น ให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการที่เกี่ยวกับทรัพย์สินนั้น หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายทราบและได้รับแจ้งคำสั่งนั้นแล้ว ให้ดำเนินการตามคำสั่งนั้น พิพากษาพฤติการณ์แห่งคดีแต่ละกรณีและการให้คำสั่งยึดหรืออายัดทรัพย์สินแก่บุคคลดังกล่าวให้ถือว่าได้บังคับแล้ว คำสั่งศาลซึ่งอนุญาตตามคำขอที่ได้ยื่นตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ที่เกี่ยวกับการกระทำถูกฟ้องร้อง ให้แจ้งคำสั่งนั้นให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการทราบ และให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการหรือบุคคลดังกล่าวบันทึกสิ่งของตามคำสั่งในทะเบียน ไม่ว่าในกรณีใด ๆ ก่อนที่ศาลจะออกหมายยึด หมายอายัด หมายห้ามชำระหนี้ หมายจับ หรือคำสั่งใด ๆ ศาลจะสั่งให้เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการดำเนินการตามคำสั่ง เพื่อการชำระหนี้ในหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งเจ้าหนี้ตามมาตรา ๒๓๓ ก็ได้
การที่เจ้าพนักงานหรือพนักงานอัยการ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายรับจดทะเบียนหรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียนได้ หรือเกิดจากการจดทะเบียนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยภายหลังที่ศาลมีคำสั่งตามคำขอของเจ้าหนี้ตามมาตรา ๒๕๔ (๓) ให้ถือว่าทรัพย์สินนั้นตกอยู่ในบังคับคำสั่งศาลได้ และเสียค่าตอบแทนก่อนที่นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายจะได้รับแจ้งคำสั่ง
มาตรา ๒๕๔/๒ ที่เพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๖๕
มาตรา ๒๕๔/๓ ที่เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๕) พ.ศ. ๒๕๖๕ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา การที่นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลอื่นซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายรับจดทะเบียน หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน หรือเพิกถอนการจดทะเบียนที่เกี่ยวกับการกระทำที่ถูกฟ้องร้องภายหลังที่บุคคลดังกล่าวได้รับแจ้งคำสั่งของศาลที่ส่งออกตามคำขอให้เป็นตามมาตรา 254 (3) แล้วนั้น ยังไม่มีผลใช้บังคับตามกฎหมายในระหว่างใช้วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา
(ก) ถ้าคำสั่งศาลดังกล่าวไม่อาจลงเป็นคำสั่งในคดีเดิมตามข้อยกหรือบางส่วนคำสั่งของศาลเกี่ยวกับวิธีการชั่วคราวในส่วนที่มีผลบังคับเฉพาะคดีนั้น ให้ถือว่าเป็นอันยกเลิกเมื่อมีบทบัญญัติเฉพาะแห่งบทบัญญัติวิธีการชั่วคราวที่ศาลกำหนดไว้ เช่นเดียวกับให้ยกเลิกคำขอที่เกี่ยวกับบทบัญญัติแห่งบทบัญญัติวิธีการชั่วคราว แสดงความประสงค์ของคู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความทั้งสองฝ่ายที่มีผลบังคับเฉพาะคดีนั้น (ข) ถ้าคำสั่งศาลดังกล่าวมีผลบังคับในกรณีที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งซึ่งขาดตัดสินคดีได้โดยลำพังวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา ให้ถือว่าคำสั่งนั้นมีผลบังคับในกรณีที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งซึ่งขาดตัดสินคดีได้โดยลำพังวิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษา
จำเลยหรือบุคคลรายนอกอาจมีคำขอต่อศาลให้ถอนคำสั่งตามมาตรา 254 (4) อาจมีคำขอต่อศาลให้ถอนคำสั่งตามมาตรา หรือแก้ไขคำสั่งโดยไม่ต้องเป็นไปในเรื่องในข้อใดข้อหนึ่ง อาจกระทำโดยหลักเกณฑ์นั้นตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรหรือไม่ก็ได้ ---
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ถ้าปรากฏว่าวิธีการที่กำหนดไว้ตามมาตรา ๒๕๔ นั้น ไม่มีเหตุเพียงพอหรือมีเหตุอันสมควรประกอบอื่น ศาลจะมีคำสั่งอนุญาตแก่จำเลยหรือจำเลยที่ส่งไปตามที่เห็นสมควร เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมก็ได้ ทั้งนี้ ศาลอาจกำหนดให้จำเลยไม่ต้องกระทำหรือกระทำบางประการในระหว่างงาน และภายในระยะเวลาที่เห็นสมควรหรือจะกำหนดเงื่อนไขใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้เมื่อกรณีเช่นนี้เป็นการฟ้องเรียกเงิน ห้ามไม่ให้ศาลเรียกประกันเกินกว่าจำนวนเงินฟ้องรวมค่าฤชาธรรมเนียม
ในระหว่างระยะเวลานั้นเมื่อศาลสั่งยกหรือถอนคำสั่งเดิมหรือคำสั่งใหม่ตามมาตรา ๒๕๖/๑ ซึ่งจำคดีหรือชื่อจำเลยหรือบุคคลที่ศาลสั่งนั้นได้ส่งตามความที่ศาลสั่งหรือวิธีการไปยังศาลอุทธรณ์หรือฎีกา แล้วศาลมีคำสั่งตามมาตรานี้ให้ยกคำสั่งนั้นและให้เป็นอำนาจของศาลนั้นที่จะมีคำสั่งดังกล่าวขึ้นมาใหม่ได้อีก
(ก) คดีนั้นศาลตัดสินให้จำเลยหรือบุคคลนั้นมีความผิดและให้จำเลยหรือบุคคลนั้นมีความแพ่งในเรื่องที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดนั้น (ข) ไม่ว่าคำสั่งที่ศาลจะยกคำสั่งเดิมไปทั้งหมดหรือเพียงบางส่วนก็ดี ถ้าปรากฏว่าศาลมีคำสั่งโดยมีความเห็นควรไปว่าวิธีการเช่นว่านี้มีเหตุผลเพียงพอ โดยความผิดหรือเส้นอย่างอื่น เมื่อได้มีคำขอจากอรรถคดีหนึ่ง ศาลมีอำนาจสั่งให้แยกการพิจารณาเป็นจำนวนต่างหากจากคดีเดิม และเมื่อมีคำขอจากการไต่สวนแล้วศาลเห็นสมควร อำนาจที่ศาลสั่งให้จำเลยหรือบุคคลนั้นตามเดิมให้แก่จำเลยหรือบุคคลที่ศาลเห็นสมควร อาจกำหนดให้จำเลยหรือบุคคลนั้นปฏิบัติตามวิธีการดังกล่าวเป็นการชั่วคราวก็ได้ เมื่อศาลสั่งนั้นให้จำเลยหรือบุคคลนั้น ให้ส่งสำเนาให้แก่อธิบดีกรมราชทัณฑ์แล้วแต่กรณีในชั้นนี้ยังคงมีผลบังคับใช้ต่อไปอีก ทั้งการไต่สวนที่ศาลสั่งให้จำเลยหรือบุคคลนั้นปฏิบัติตามเดิมจนกว่าศาลจะมีคำสั่งใหม่ ให้จำเลยหรือบุคคลนั้นปฏิบัติตามวิธีการดังกล่าวนั้นต่อไปอีก คำสั่งของศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์ตามวรรคสอง ให้ศาลอุทธรณ์หรือฎีกาได้ตามบทบัญญัติว่าด้วยการอุทธรณ์หรือฎีกา
คำสั่งของศาลตามวรรคหนึ่งให้เป็นไปตามมาตรา ๒๕๔ วรรคสอง และมาตรา ๒๕๔/๓ วรรคสอง
เมื่อได้รับคำร้องเช่นว่านี้แล้ว ให้ศาลระลึกและพิจารณาโดยเร็ว ให้คู่ความในคดีนั้นรับบางบัญญัติแห่งมาตรา ๒๕๔ มาตรา ๒๕๔/๓ และมาตรา ๒๕๔/๔
จำเลยอาจยื่นคำขอโดยพลัน ให้ศาลยกเลิกคำสั่งหรือวางเงื่อนไขเสีย และให้บังคับบัญญัติแห่งระวางหมวดนี้มาใช้บังคับโดยอนุโลม คำขอนั้นต้องยื่นภายในกำหนดเวลาที่ศาลอนุญาตตามควร ถ้าศาลสั่งสำเร็จตามคำขอคำขอนั้นให้เป็นที่สุด การที่ศาลสั่งยกคำขอในเหตุฉุกเฉินหรือยกเลิกคำสั่งที่ได้ออกตามคำขอในเหตุฉุกเฉิน
``` - 122 - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา นั้น ย่อมไม่ตัดสิทธิ์โจทก์ที่จะเสนอคำขอตามมาตรา 254 นั้นใหม่
การรับคำคัดค้านคำพิพากษาหรือคำสั่ง
หลักทั่วไป
ศาลที่มีอำนาจในการรับคัดค้าน
``` ถ้าศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาได้ส่งคำสั่งเปลี่ยนคำสั่งชั้นต้นแห่งที่มีได้มีคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์และจากคำสั่งตามมาตรา ๒๓ (๒) และ (๓) ให้ศาลที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นเป็นศาลที่รับผิดชอบในการบังคับคดี เว้นแต่ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาแล้วแต่กรณี จะได้กำหนดให้เป็นอย่างอื่น ในกรณีที่ต้องบังคับคดีตามคำสั่งศาล ให้ศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดีมีอำนาจตั้งให้ศาลอื่นบังคับคดีแทนได้ หรือมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหรือพนักงานเจ้าหน้าที่รายงานให้ศาลทราบถึงการบังคับคดีแทนทรัพย์หรือข้อขัดข้องในการบังคับคดีทั้งหมด วิธีการบังคับคดี ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ศาลดังกล่าวแจ้งให้ศาลที่มีอำนาจบังคับคดีโดยไม่ชักช้า และให้ศาลผู้มีอำนาจบังคับคดีแต่งเจ้าพนักงานบังคับคดีหรือแต่งตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีต่อไป ถ้าเป็นการยึดทรัพย์หรืออายัดทรัพย์หรือสิทธิเรียกร้อง ให้ศาลที่บังคับคดีแต่งเจ้าพนักงานบังคับคดีเพื่อดำเนินการไปตามคำสั่งศาลที่มีอำนาจบังคับคดีนั้น แล้วแต่กรณี ไปยังศาลที่มีอำนาจในการบังคับคดีต่อไป ในกรณีที่มีการบังคับคดีตามคำสั่งศาลโดยความผิดพลาด หรือฝ่าฝืนกฎหมาย ให้ศาลที่บังคับคดีแทนมีอำนาจแจ้งหรือยกเลิกการบังคับคดีนั้นได้ในระหว่างวิธีการบังคับคดีนั้นหรือวิธีการบังคับคดีใด ๆ โดยเฉพาะ หรือมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานหรือวิธีการอื่นใดแก้ไขการบังคับคดีเพื่อเป็นการบังคับคดีให้เป็นธรรมและเป็นไปตามคำสั่งศาลที่มีอำนาจบังคับคดีนั้น ให้เป็นไปตามคำสั่งศาลที่มีอำนาจบังคับคดีนั้น คำบังคับ
ในกรณีที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งตามคำพิพากษาหรือคำสั่งตามคำพิพากษาหรือคำสั่งตามคำพิพากษา หมายความ หรือรัฐมนตรีของสาธารณรัฐประชาชนจีนโดยบุคคลที่ได้รับคำพิพากษาหรือคำสั่ง มีได้อยู่ในศาลในเวลาที่ออกคำบังคับ ให้บังคับตามมาตรา ๑๕๔ ทวิ หรือมาตรา ๒๘๗ แล้วแต่กรณี
เนื้อหาในภาพ: - 125 - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เงื่อนไขอื่น ๆ อันจะต้องใช้เงิน ส่งทรัพย์สิน กระทำการ หรือเว้นกระทำการใด ๆ นั้น แต่ถ้าเป็นศิลปินสาธารณะไม่ว่าจะโดยให้เวลาแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเกินกว่ากำหนดนั้นเพื่อจะปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ในกรณีที่มีเหตุความจำเป็น วรรคสอง ให้ศาลให้เวลาแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาในอันที่จะปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งไม่เกินกว่าหกเดือน ระยะเวลาตามวรรคหนึ่งและวรรคสอง ให้เริ่มนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่ง พิพากษาให้การบังคับคดีนั้นได้กระทำได้ในเขตหรือในเวลาที่ออกคำบังคับหรือในภายหลังตามให้เป็นไปในวันที่ศาลมีคำสั่งและศาลเห็นสมควรเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ในระหว่างระยะเวลาตามความในวรรคหนึ่งไม่กระทบต่อการปฏิบัติการหรือเงื่อนไขใด ๆ ในคำบังคับไม่ใช่เงื่อนไข ให้ศาลมีคำสั่งให้การบังคับคดีนั้นอยู่ในดุลยพินิจของศาลให้ศาลสั่งกำหนดวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อผู้บังคับคดีจะได้รับประโยชน์ของตนก็ได้ ในกรณีที่ศาลสั่งสิ่งอย่างหนึ่งอย่างใดตามวรรคสี่แล้ว คำสั่งนั้นย่อมมีผลต่อไปเท่าที่จำเป็นแก่การปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ๆ แต่หากคำสั่งนั้นคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้นจะกลับกลายไปในทางที่เป็นคุณแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาในส่วนที่เป็นไปในทางนั้นย่อมให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ให้ถือว่าคำสั่งนั้นเป็นอันยกเลิกเมื่อมีเงื่อนไขระยะเวลาเช่นว่านั้น
ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ศาลให้กระทำให้ระยะเวลา เป็นการละเมิด หรือเป็นรายปีหรือกำหนดให้กระทำการใด ๆ ให้ศาลมีคำสั่งให้การบังคับคดีนั้นเป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ๆ ถ้าลืมเรียกร้องตามคำพิพากษาหรือคำสั่งเป็นการให้ทรัพย์สิน ให้ทรัพย์สิน หรือส่งมอบทรัพย์สินแก่บุคคลที่ได้รับโดยตรงหรือรับส่งมอบทรัพย์สินตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ๆ ตามความในมาตรา 2 การบังคับคดีในกรณีที่เป็นเช่นนั้น หรือหากขาด การบังคับคดีในกรณีที่ให้ส่งคืนต่อไปจนเสร็จสิ้น สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา
ที่มูลคำพิพากษาที่เจ้าหน้าที่จะปฏิบัติการบังคับคดี
วิธีการที่ขอให้ดำเนินการบังคับคดี ในระหว่างที่ศาลยังมิได้กำหนดวิธีการบังคับคดีตามที่เจ้าหน้าที่ขอไว้ตามวรรคหนึ่ง ถ้ามีเหตุจำเป็น เจ้าหน้าที่ตามคำพิพากษาอาจยื่นคำขอแยกต่อศาลเพื่อขอให้ศาลกำหนดวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อให้ผู้ต้องครบประโยชน์ในมูลแห่งคำพิพากษาได้ก่อน และศาลอาจมีคำสั่งอนุญาตโดยไม่ต้องไต่สวนก็ได้ ในกรณีเช่นนี้ ถ้าศาลมีคำสั่งอนุญาต เจ้าหน้าที่ตามคำพิพากษาอาจยื่นคำขอให้ศาลยกเลิกคำสั่งอนุญาตดังกล่าวได้ คำขอยกเลิกคำสั่งอนุญาตฝ่ายเดียวไม่ต้องไต่สวนก็ได้ คำสั่งของศาลตามวรรคนี้ให้เป็นที่สุด ในกรณีที่ศาลสั่งให้ผู้ต้องครบประโยชน์ของเจ้าหน้าที่ตามคำพิพากษาตามวรรคสองแล้ว คำสั่งนั้นย่อมมีผลราวกับเป็นคำสั่งในปฏิบัติการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล
การพิจารณาคำขอบังคับคดี
(ก) ถ้าการบังคับคดีต้องทำโดยการนำเจ้าหน้าที่บังคับคดี ให้ศาลออกหมายบังคับคดีตั้งเจ้าหน้าที่บังคับคดีและแจ้งให้เจ้าหน้าที่บังคับคดีทราบเพื่อดำเนินการบังคับคดีตามที่กำหนดไว้ในหมายบังคับ (ข) ถ้าการบังคับคดีต้องทำโดยวิธีใดที่มิใช่ต้องใช้เจ้าหน้าที่บังคับคดี ให้ศาลสั่งการให้ดำเนินการวิธีการที่เหมาะสมตามที่ระบุไว้ในคำขอบังคับคดีหรือคำขอเพิ่มเติม (ค) ถ้าเห็นว่าการบังคับคดีตามคำขอไม่อาจกระทำได้ ให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าหน้าที่ตามคำพิพากษาแก้ไขคำขอบังคับคดีหรือคำขอเพิ่มเติม หรือให้ดำเนินการตามที่ศาลเห็นสมควร
ในคดีโน้มน้าว ก่อนออกหมายจับคดี หากศาลเห็นเป็นการสมควร ศาลจะออกหมายเรียกบุคคลที่ต้องคำพิพากษาหรือบุคคลซึ่งมีเหตุอันควรสงสัยเกี่ยวกับการปฏิบัติตามคำพิพากษาเพื่อพิจารณาสอบสวนตรวจสอบการปฏิบัติตามคำพิพากษา หรือไม่ก็ได้ ในกรณีที่ผู้ขอจับคดีต้องให้คำในการร้องขอว่ามีเหตุอันใดเกี่ยวกับการจับคดี หากมีเหตุหรือจำเป็นสมควรจับคดีแก่ทรัพย์สินใดหรือมีเหตุสมควรอย่างอื่นซึ่งอาจมีผลต่อบุคคลภายนอกที่อาจได้รับความเสียหายจากการจับคดีนั้น ศาลอาจกำหนดจำนวนเงินหรือเงื่อนไขอื่นใดเพื่อให้ผู้ขอจับคดีนำมาวางไว้ต่อศาลหรือออกคำสั่งให้ผู้ขอจับคดีนั้นปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ศาลสั่งเสียค่าใช้จ่ายหรือค่าเสียหายอันเกิดจากการจับคดีนั้นแก่ผู้ขอจับคดีในกรณีที่ศาลเห็นว่าไม่มีความจำเป็นหรือสมควรอย่างอื่นในการจับคดีนั้นก็ได้ คำสั่งของศาลวรรณะให้เป็นที่สุด ในกรณีตามวรรคสาม ถ้าศาลวินิจฉัยว่าการจับคดีไม่ควรตามความผิดหรือเลินเล่อของผู้ขอจับคดี ผู้ที่ได้รับความเสียหายอาจร้องขอต่อศาลภายในกำหนดหนึ่งปีนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่งในการจับคดีนั้นเพื่อเรียกค่าเสียหายจากผู้ขอจับคดีได้ ในกรณีเช่นนี้ ให้ศาลกำหนดจำนวนเงินหรือเงื่อนไขอื่นใดเพื่อให้ผู้ขอจับคดีนำมาวางไว้ต่อศาลหรือออกคำสั่งให้ผู้ขอจับคดีนั้นปฏิบัติตามคำสั่งศาล ให้ศาลสั่งเสียค่าใช้จ่ายหรือค่าเสียหายอันเกิดจากการจับคดีนั้นแก่ผู้ขอจับคดีในกรณีที่ศาลเห็นว่าไม่มีความจำเป็นหรือสมควรอย่างอื่นในการจับคดีนั้นก็ได้ คำสั่งของศาลวรรณะให้เป็นที่สุด
การร้องให้ศาลไต่สวนเกี่ยวกับการจับคดีและทรัพย์สินตามคำพิพากษา
เมื่อมีคำร้องตามวรรคหนึ่ง หรือเมื่อศาลเห็นสมควรเพื่อประโยชน์แก่การจับคดีในคดีโน้มน้าว ศาลอาจออกหมายเรียกเจ้าหน้าที่ตามคำพิพากษาหรือบุคคลอื่นซึ่งเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นมาให้ถ้อยคำอันจะเป็นประโยชน์แก่การตรวจสอบและพิสูจน์ทรัพย์สินที่ต้องจับคดีในฐานะทรัพย์สินของผู้ตามคำพิพากษา ทั้งนี้ ตามคำขอและเงื่อนไขใด ๆ ที่เห็นสมควร
อำนาจทั่วไปของเจ้าพนักงานจับคดี
ให้เจ้าพนักงานจับกุมจัดการจับกุมในรูปแบบที่เหมาะสมต่อหน้าที่และอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานจับกุม และให้เจ้าพนักงานจับกุมแจ้งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ทราบโดยเร็วที่สุดหลังจากการจับกุม เงินที่ถูกพิทักษ์ทรัพย์หรือบุคคลที่ถูกควบคุมตัวมาโดยมิใช่เป็นผลจากการยึดหรืออายัด ให้ปฏิบัติว่าด้วยหลักเกณฑ์ทางบัญชีของจับกุม เว้นแต่ในกรณีที่เจ้าพนักงานจับกุมต้องดำเนินการตามมาตรา ๒๘๔ อยู่ก่อนแล้วในขณะที่มีการจับกุมเงินนั้น ก็ให้ถือว่าเป็นเงินที่ได้ยึดหรืออายัดตามบทบัญญัติในลักษณะ ๒ แห่งภาคนี้ ทั้งนี้ จะต้องมีการบันทึกไว้ในบันทึกจับกุม ให้เจ้าพนักงานจับกุมจัดทำบันทึกวิธีการจับกุมที่เจ้าพนักงานจับกุมได้จัดทำไปและเก็บรักษาไว้ในที่ปลอดภัย แล้วรายงานต่อศาลเสียโดยเร็ว ๆ ไป ในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานจับกุม เจ้าพนักงานจับกุมต้องสอบถามคนที่บุคคลอื่นรู้จักการแนะนำได้ ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์ ข้อกำหนด วิธีการ และเงื่อนไขตามที่กำหนดในกฎกระทรวง ให้คำสรรพอรรถแปลเจ้าพนักงานจับกุมคดีตามมาตรา ๖ ขยายรวมถึงกฎหมายนี้ เพื่อให้เจ้าพนักงานจับกุมคดีตามมาตรา ๖ มีอำนาจหน้าที่ตามที่กำหนดไว้ในกฎหมายนี้ ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์ ข้อกำหนด วิธีการ และเงื่อนไขตามที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวงการคลัง
ในการดำเนินการตามวรรคหนึ่ง เมื่อมีคำสั่งศาลแล้ว ให้เจ้าพนักงานจับกุมดำเนินการแจ้งให้พนักงานอัยการหรือพนักงานสอบสวนช่วยเหลือได้ ในกรณีเช่นนี้ พนักงานในสังกัดกระทรวงมีอำนาจบังคับและควบคุมผู้ต้องหาเกี่ยวข้องหรือผู้ไม่สุจริตจะอธิบายความวรรคหนึ่งได้ทำหน้าที่เป็นในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานจับกุมคดี หมายเหตุ มาตรา ๒๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๖๐ หมายเหตุ มาตรา ๒๘๔ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๔) พ.ศ. ๒๕๖๐
นอกจากการส่งเอกสารตามวรรคหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีส่งเอกสารดังกล่าวให้ส่งโดยเจ้าพนักงานบังคับคดีส่งเองหรือมอบให้ส่งโดยวิธีแบบใดก็ได้ กล่าวคือ เปิดเผยหรือไม่เปิดเผยก็ได้ให้บุคคลที่รับเอกสารนั้นจากการงานของบุคคลผู้มีอาชีพอยู่ในใบเอกสารหรือมอบเอกสารในที่ทำงานฝ่ายปกครองหรือทหารหรือในประเทศและการที่ได้มอบเอกสารดังกล่าวแล้ว หรือส่งเอกสาร หรือมอบให้ส่งเอกสารในที่ที่เหมาะสม ทั้งนี้ ให้ส่งให้ต่อเนื่องกันตามลำดับชั้นหรือระยะเวลาตามความเหมาะสมที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร และให้ถือว่าการส่งเอกสารหรือการมอบเอกสารนั้นเป็นการแสดงการยอมรับแล้วในเรื่องการโฆษณาในวิธีอื่นใดตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีนั้นให้ทำหรือได้จัดทำแล้ว การส่งเอกสารให้แก่บุคคลที่มีภูมิลำเนาอยู่ในราชอาณาจักร หรือภูมิลำเนาอยู่ในต่างประเทศของบุคคลดังกล่าวอาจหมายถึงการส่งเอกสารนั้นไปยังที่อยู่ในราชอาณาจักรหรือที่อยู่ในต่างประเทศ หรือที่อยู่ในประเทศที่มีการส่งพิสูจน์หรือการส่งเอกสาร หรือโดยการส่งเอกสารไปยังที่อยู่ในประเทศใดประเทศหนึ่งตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร และให้ถือว่าการส่งเอกสารนั้นเป็นการแสดงการยอมรับแล้วในเรื่องการโฆษณาในวิธีอื่นใดตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีนั้นให้ทำหรือได้จัดทำแล้ว
ในกรณีที่มีความจำเป็นและสมควร ศาลอาจอนุญาตให้ดำเนินการบังคับคดีนอกวันทำการงานปกติในเวลาสำหรับพระราชกฤษฎีกาได้ ในการดำเนินการบังคับคดีในหน้าที่การงานปกติ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหมายถึงการบังคับคดีให้ถูกต้องตามคำพิพากษา ผู้ครอบครองหรือผู้ดูแลทรัพย์สินของลูกหนี้คดีทรัพย์สิน ถ้าบุคคลดังกล่าวไม่อยู่หรือไม่อาจพบหมายถึงลูกหนี้คดีลูกหนี้คดีอาจให้ดำเนินการใด ๆ ให้เจ้าพนักงาน (พระราชบัญญัติ) มาตรา ๒๐๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ (พระราชบัญญัติ) มาตรา ๒๐๖ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา บังคับคดีให้ตามหมายบังคับคดีไว้เท่าที่ได้จ่าย ณ สถานที่ที่ดำเนินการบังคับคดีนั้น ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ถือว่าเป็นการแสดงหมายบังคับคดีให้บุคคลดังกล่าวทราบแล้ว
ในกรณีที่ศาลรับผิดตามคำขอที่เจ้าพนักงานบังคับคดีตามวรรคหนึ่ง และเป็นเรื่องความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่ การใช้สิทธิฟ้องคดีต่อศาลตามกฎหมายว่าด้วยความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่หรือความรับผิดทางอาญาอื่นใดบุคคลใด ให้อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรม ถ้าเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ยอมทำลายหรือยกเลิกสิทธิเรียกร้องหรือยกเลิกทรัพย์หรืออายัด หรือไม่ขายทรัพย์สิน หรือไม่แจ้งการบังคับคดีให้ศาลทราบ หรือไม่กระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดภายในเวลาที่ควรโดยไม่มีเหตุอันควร ศาลตามความระวังระไวของศาล รูปแบบใด ๆ ที่เจ้าพนักงานบังคับคดีทำให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้รับความเสียหาย ให้ถือความในวรรคสองนี้เป็นข้อยกเว้น
ผู้เสียหายได้เสียในการบังคับคดี
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา และในกรณีที่มีการขายทอดตลาดสิทธิเรียกร้อง ให้รวมถึงผู้ซื้อสิทธิเรียกร้องด้วย
บุคคลซึ่งไม่ใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือผู้ซื้อสิทธิเรียกร้อง แต่มีส่วนได้เสียเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี
บุคคลซึ่งไม่ใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา หรือผู้ซื้อสิทธิเรียกร้อง แต่มีส่วนได้เสียเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ถูกบังคับคดี
บุคคลอื่นซึ่งได้รับความเสียหายเพราะเหตุแห่งการดำเนินการบังคับคดีนั้น
อยู่ในฐานะใดในฐานะหนึ่งในการดำเนินการบังคับคดีที่มีส่วนได้เสีย แต่ต้องไม่ทำการป้องกันหรือขัดขวางการบังคับคดี รวมทั้งการขัดขวางบุคคลผู้มีส่วนในการขายทอดตลาด
ขออนุญาตตรวจหรือคัดสำเนาเอกสารอื่นเกี่ยวด้วยการบังคับคดีหรืองบทรัพย์ หรือขอให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหรือเจ้าหน้าที่ของสำนักงานเอกสารนั้นโดยเสียค่าธรรมเนียม ตามที่ระบุไว้ในตาราง 2 ท้ายพระราชกฤษฎีกานี้
การงดการบังคับคดี
เมื่อศาลได้สั่งให้งดการบังคับคดีเพราะเหตุที่มีการยื่นคำร้องขอให้พิจารณาคดีใหม่ และได้แจ้งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 145 เบญจ วรรคหนึ่ง หรือมาตรา 207 ในกรณีหลังคำสั่ง ถ้าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยื่นคำร้องว่าตนเองได้รับความเสียหาย จากการยื่นคำร้องดังกล่าวและศาลพิจารณาแล้วเห็นควรรับฟังแสดงว่าคำร้องนั้นไม่มีมูลและยื่นมาเพื่อ ประวิงการบังคับคดี ศาลมีอำนาจสั่งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาวางเงินหรือประกันตามที่ศาล เห็นสมควรภายในระยะเวลาที่ศาลกำหนด เพื่อเป็นประกันการชำระค่าเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากการยื่นคำร้องดังกล่าวและยกเลิกคำสั่งงดการบังคับคดีที่ได้มีคำสั่งไว้ก่อนหน้านั้นเมื่อมีการยื่นคำร้องนั้น หรือกำหนดวิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อคุ้มครองอย่างใด ๆ ตามที่เห็นสมควรก็ได้ ผู้ยื่นคำร้อง คำพิพากษาไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไปได้ตามคำพิพากษา หรือคำสั่งในกรณีเช่นว่านั้นโดยไม่ต้องมีคำสั่งศาลอีก ศาลกำหนด (ก) เมื่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยื่นคำร้องแจ้งเป็นหนังสือไปยังเจ้าพนักงานบังคับคดีว่าตน ถูกลงการบังคับคดีให้ชะระระยะเวลาที่กำหนดไว้หรือภายในระยะเวลาที่แจ้งไว้เองอย่างใดอย่างหนึ่งโดยได้รับความ ยินยอมเป็นหนังสือจากลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดี (ข) เมื่อเจ้าหนี้ยื่นขอให้บังคับคดีไม่ปฏิบัติตามมาตรา 145 ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีส่งคำขอการงดการบังคับคดีไปยังเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ และบุคคลภายนอกผู้มีส่วนได้เสียทราบโดยไม่ชักช้า เว้นแต่จะได้รับการบังคับคดีตามคำขอของบุคคล นั้นเอง
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - 132 - ถ้าศาลเห็นว่าเนื้ออ้างของลูกหนี้ตามคำพิพากษามีเหตุฟังได้ ศาลอาจมีคำสั่งให้ผลการบังคับคดีให้สิ้นสุดลงชั่วคราวในชั้นอุทธรณ์หรือชั้นฎีกาได้ ทรัพย์ใดที่ได้ และศาลอาจมีคำสั่งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาวางเงินหรือทรัพย์ประกันต่อศาลตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรภายในระยะเวลาที่กำหนดเพื่อเป็นประกันการชำระหนี้ตามคำพิพากษาและค่าเสียหายแทนแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาสำหรับความเสียหายที่อาจได้รับเนื่องจากเหตุขัดขวางในการบังคับคดีอันเกิดจากการที่ศาลมีคำสั่งดังกล่าวได้ คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
เมื่อคู่กรณีขอคำพิพากษาให้จ่ายเงินต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี เพื่อเป็นการชำระหนี้ตามคำพิพากษาหรือมูลหนี้ที่ชำระธรรมเนียมและค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี
เมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่ยื่นเงินหรือส่งมอบสิ่งอื่นไว้ต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีตามสละสิทธิในการรับคืนคำในกรณีเช่นนี้ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษานั้นจะบังคับคดีแก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาสำหรับหนี้นั้นอีกไม่ได้
เมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไม่ยื่นเงินหรือส่งมอบสิ่งอื่นไว้ต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีตามขอถอนการบังคับคดี
ภายใต้บังคับมาตรา ๓๓๓ วรรคสาม ถ้าเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ดำเนินการบังคับคดีในทรัพย์สินตามคำพิพากษา หรือคำสั่งในคดีอาญา เมื่อศาลมีคำสั่งตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาให้คืนทรัพย์สินหรือเงินซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดหรืออายัดไว้ตามคำพิพากษา หรือวางตามคำสั่งศาล หรือขายทอดตลาดทรัพย์สินดังกล่าว ให้แก่บุคคลซึ่งได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิด หรือบุคคลซึ่งมีสิทธิในทรัพย์สินหรือเงินนั้น ให้การบังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินหรือเงินดังกล่าวเป็นอันสิ้นสุดลง และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีคืนทรัพย์สินหรือเงินดังกล่าวให้แก่บุคคลซึ่งได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิด หรือบุคคลซึ่งมีสิทธิในทรัพย์สินหรือเงินนั้นตามคำสั่งศาลโดยไม่ชักช้า การยื่นคำร้องต่อศาลแพ่งหรือศาลอุทธรณ์จะกระทำได้ไม่ว่าในระหว่างการบังคับคดีได้เสร็จสิ้นแล้วหรือไม่ก็ตาม ถ้าศาลเห็นว่าคำร้องนั้นมีมูลและยื่นมาเพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรม ทั้งนี้ ผู้ยื่นคำร้องต้องแสดงให้ศาลเห็นว่าตนเป็นผู้มีสิทธิในทรัพย์สินหรือเงินดังกล่าว หรือเป็นผู้เสียหายเนื่องจากการกระทำความผิด และคำร้องนั้นจะต้องยื่นต่อศาลในเขตอำนาจที่มีการบังคับคดีในระหว่างวิธีพิจารณาคดีนั้น เพื่อประโยชน์แห่งมาตรานี้ให้ถือว่าการบังคับคดีได้เสร็จลงเมื่อได้มีการดำเนินการดังต่อไปนี้
ในกรณีที่มีคำบังคับคดีให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สิน กระทำการ หรือขอรับกระทำการอย่างใด เมื่อได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับคดีที่ให้ยึดหรืออายัดทรัพย์สิน กระทำการ หรือขอรับกระทำการอย่างนั้นแล้ว และได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับคดีที่ให้ขายทอดตลาดทรัพย์สินนั้น ๆ ได้ แต่ยังไม่ได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับคดีในส่วนใดแล้ว ให้ถือว่าการบังคับคดีได้เสร็จลงเฉพาะในส่วนที่ปฏิบัติแล้ว
ในกรณีที่มีคำบังคับคดีให้ชำระหนี้ ให้ถือว่าเมื่อได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับการชำระหนี้นั้นแล้ว แต่ยังไม่ได้มีการปฏิบัติตามคำบังคับคดีในส่วนใด ให้ถือว่าการบังคับคดีได้เสร็จลงเฉพาะในส่วนที่ปฏิบัติแล้ว ในการยื่นคำร้องต่อศาลตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง หากมีพยานหลักฐานเบื้องต้นแสดงว่าทรัพย์สินนั้นไม่มีมูลละเมิดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา หรือทรัพย์สินนั้นเป็นของบุคคลซึ่งได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิด หรือเป็นของบุคคลซึ่งมีสิทธิในทรัพย์สินนั้น ให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีคืนทรัพย์สินนั้นแก่ผู้ยื่นคำร้องโดยไม่ชักช้า ในกรณีที่ศาลได้มีคำสั่งยกคำร้องที่ยื่นไว้ตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ถ้าบุคคลซึ่งได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิดหรือบุคคลซึ่งมีสิทธิในทรัพย์สินนั้นไม่ยื่นคำร้องภายในกำหนดสามสิบวันนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่งยกคำร้องนั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้คืนทรัพย์สินหรือเงินแก่ผู้ยื่นคำร้องตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้ถือว่าการบังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับทรัพย์สินหรือเงินนั้นเป็นอันสิ้นสุดลง
การบังคับคดีในกรณีเป็นหนี้เงิน
อำนาจของเจ้าพนักงานบังคับคดี
ยึดหรืออายัดของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
อายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่จะเรียกให้บุคคลภายนอกชำระเงินหรือส่งมอบหรือโอนทรัพย์สิน
อายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่จะเรียกให้บุคคลภายนอกชำระหนี้อย่างอื่นนอกจากที่กล่าวมาแล้วใน (2)
ขายทอดตลาดทรัพย์สินของลูกหนี้โดยวิธีอื่นที่ไม่ได้มีการยึดหรือการอายัดทรัพย์หรือสิทธิเรียกร้องให้ตกได้ต่อไป ในกรณีที่ยังไม่อาจยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษาไว้ก่อนให้ทำเช่นนี้เป็น และถ้าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้นเป็นทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่บุคคลภายนอกส่วนที่เกี่ยวข้องด้วย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งคำสั่งให้บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องนั้นชำระเงิน ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องเช่นนั้นแทนทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่จะต้องจดทะเบียนหรือโอนตามที่บัญญัติไว้ตามกฎหมาย ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งคำสั่งให้ผู้คัดครองให้จดทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่จดทะเบียนตามกฎหมายดำเนินการนั้นตามคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว ให้เจ้าพนักงานบัญชีคดีตามมาตรา 14 และมาตรา 130 (1) และ (2) มาตรา 282 บังคับโดยอนุโลม ในกรณีเช่นนี้อันสมควร เจ้าพนักงานบังคับคดีอาจสั่งให้เลิก หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงคำสั่งดังกล่าวได้ โดยให้นำบทบัญญัติมาตรา 282 และมาตรา 282 มาใช้บังคับโดยอนุโลม ในกรณีเหตุสุดวิสัยหรือเหตุอื่นใดที่ทำให้เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่อาจปฏิบัติตามคำพิพากษาได้เลยไม่ว่าในกรณีอย่างหนึ่งอย่างใดตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งแก่ศาลที่มีคำพิพากษาเพื่อสั่งการส่วนที่เกี่ยวข้องต่อไป
สินสมรสของคู่สมรสของลูกหนี้ตามคำพิพากษา เฉพาะในกรณีที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและคู่สมรสเป็นคู่สมรสที่จดทะเบียนตามมาตรา ๑๔๕๔ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หรือทรัพย์สินของคู่สมรสของลูกหนี้ตามคำพิพากษาที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาอาจนำมาใช้ชำระหนี้ตามคำพิพากษาได้
ทรัพย์สินของบุคคลอื่นซึ่งตามกฎหมายอาจนำมาใช้ชำระหนี้แทนลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ ให้บังคับชำระหนี้ในส่วนของทรัพย์สินนั้นได้เท่าที่เกี่ยวกับการชำระหนี้ของลูกหนี้ตามคำพิพากษาเท่านั้น โดยให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้ทราบถึงบุคคลดังกล่าวก่อนการบังคับคดี
ในกรณีที่บุคคลดังกล่าวส่งมอบทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องดังกล่าวให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดี ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีตามกฎหมายว่าด้วยการบังคับคดีต่อไป โดยให้ถือว่าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องดังกล่าวเป็นของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
เจ้าพนักงานคำพิพากษาอาจสั่งให้ร้องต่อศาลภายในกำหนดหกสิบวันที่เจ้าพนักงานบังคับคดีมีคำสั่งหรือกระทำการตามวรรคหนึ่ง เพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีระงับการบังคับคดีในทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องนั้น ในกรณีเช่นนี้ ให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีระงับการบังคับคดีในทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องดังกล่าวไว้ก่อนในระหว่างที่ศาลพิจารณา
ให้ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องแล้ว บุคคลดังกล่าวที่ไม่ยื่นคำคัดค้านตามวรรคหนึ่งจะใช้สิทธิตามมาตรา ๑๓๗ หรือมาตรา ๑๓๘ แล้วแต่กรณี อีกภายหลังไม่ได้ ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีทำพิกัดหรือรายงานในหมายบังคับคดีว่าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องตามคำสั่งศาลหรือคำสั่งเจ้าพนักงานบังคับคดีตามมาตรา ๒๔๙ วรรคหนึ่ง บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องดังกล่าวที่ไม่ยื่นคำคัดค้านตามวรรคหนึ่งจะใช้สิทธิตามมาตรา ๑๓๗ หรือมาตรา ๑๓๘ แล้วแต่กรณี อีกภายหลังไม่ได้ ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ยื่นคำคัดค้านหรือรายงานในหมายบังคับคดีว่าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องตามคำสั่งศาลหรือคำสั่งเจ้าพนักงานบังคับคดีตามมาตรา ๒๔๙ วรรคหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไป
ในกรณีที่มีความจำเป็นหรือมีเหตุอันสมควรอย่างยิ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทำพิกัดหรือรายงานในหมายบังคับคดีว่าทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องตามคำสั่งศาลหรือคำสั่งเจ้าพนักงานบังคับคดีตามมาตรา ๒๔๙ วรรคหนึ่ง สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - 138 - แบ่งอาชัดทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องรายใดแต่เพียงบางส่วนหรือเฉพาะส่วนแห่งกรรมสิทธิ์เท่านั้นที่จะชำระหนี้ในแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา หรือเจ้าหนี้ตามคำสั่งศาลยอมเปลี่ยนในการบังคับคดี บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลตามความทราบหนึ่ง หรือวรรคสองของเจ้าพนักงานบังคับคดี โดยสันติวิธีต่อกองบังคับการบังคับคดีทางอาญาตามกฎหมายวิธีอื่นที่เกี่ยวข้องให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีทรัพย์สินหรือกรรมสิทธิ์ในแนวทางนั้น คำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด
ทรัพย์สินที่ไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี
เครื่องนุ่งห่ม ผ้าห่มคลุมตัว เครื่องใช้ในครัวเรือน หรือเครื่องใช้สอยส่วนตัว โดยประมาณรวมกันราคาไม่เกินประมาณห้าพันบาท แต่ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร เจ้าพนักงานบังคับคดีอาจกำหนดให้ทรัพย์สินแต่ละประเภทที่มีราคาสูงกว่านั้นเกินสองหมื่นบาทเป็นทรัพย์สินที่ไม่ต้องอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดีได้ ทั้งนี้ โดยคำนึงถึงความจำเป็นพื้นฐานของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
สัตว์ สิ่งของ เครื่องมือ เครื่องใช้ ในการประกอบอาชีพหรือประกอบวิชาชีพที่จำเป็นสำหรับการเลี้ยงชีพของลูกหนี้ตามคำพิพากษา รวมถึงเครื่องมือและอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการเลี้ยงชีพของครอบครัวของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ทั้งนี้ โดยประมาณรวมกันราคาไม่เกินประมาณหนึ่งแสนบาท แต่ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร เจ้าพนักงานบังคับคดีอาจกำหนดให้ทรัพย์สินแต่ละประเภทที่มีราคาสูงกว่านั้นเกินสองแสนบาทเป็นทรัพย์สินที่ไม่ต้องอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดีได้ ทั้งนี้ โดยคำนึงถึงความจำเป็นพื้นฐานของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งมีลักษณะเป็นของส่วนตัวโดยแท้ เช่น หนังสือสำหรับใช้ประจำตัวและของใช้ประจำตัว อุปกรณ์การศึกษา ฯลฯ
ทรัพย์สินอย่างใดที่กฎหมายกำหนดให้ตกเป็นของแผ่นดิน หรือกฎหมายห้ามมิให้อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี ทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีได้กำหนดให้เป็นทรัพย์สินที่ไม่ต้องอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดีตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีจัดทำบัญชีทรัพย์สินดังกล่าวไว้ในสำนวนคดีนั้น คำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองให้เป็นที่สุด
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ในกรณีที่พฤติการณ์ได้เปลี่ยนแปลงไป ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจยื่นคำร้องให้ศาลมีคำสั่งเปลี่ยนแปลงทรัพย์สินหรือจำนวนราคาทรัพย์สินที่ศาลกำหนดไว้เดิมได้ ประโยชน์แห่งข้อยกเว้นนั้นบัญญัติไว้ในมาตรา ๓๐๒ ให้ยกเว้นไว้ซึ่งทรัพย์สินบางประเภทหนึ่งอันเป็นของผู้มีสิทธิตามคำพิพากษาหรือลูกหนี้ตามคำพิพากษาของบุคคลอื่น ซึ่งทรัพย์สินเช่นว่านั้นมิอาจถูกขายอาจบังคับเอาชำระหนี้ตามคำพิพากษาได้
เบี้ยเลี้ยงชีพซึ่งกฎหมายกำหนดให้ ส่วนเงินประเภทอื่นใดนอกจาก (๒) ซึ่งบุคคลตามกฎหมายกำหนดให้เพื่อเลี้ยงชีพนั้น ให้มีจำนวนไม่เกินเดือนละสองหมื่นบาทหรือความจำเป็นแห่งการบังคับคดีเห็นสมควร
เงินเดือน ค่าจ้าง บำนาญ บำเหน็จ เบี้ยหวัด หรือรายได้อื่นในลักษณะเดียวกันของข้าราชการ เจ้าหน้าที่ หรือลูกจ้างในหน่วยราชการ และเงินและทรัพย์ บ้านอยู่ หรือบ้านเช่าในที่หน่วยราชการกำหนดให้แก่ผู้มีสิทธิตามคำพิพากษาหรือผู้ที่มีสิทธิตามคำพิพากษาเท่านั้น
เงินเดือน ค่าจ้าง บำนาญ ค่าตอบแทน เงินสงเคราะห์ หรือรายได้อื่นในลักษณะเดียวกันของพนักงาน ลูกจ้าง หรือคนงานที่นายจ้างกำหนดให้ใช้ (๔) รายได้อื่นในลักษณะเดียวกันให้แก่บุคคลตาม (๓) หรือผู้ที่มีสิทธิตามคำพิพากษาเท่านั้น เป็นจำนวนรวมกันไม่เกินเดือนละสองหมื่นบาทหรือความจำเป็นแห่งการบังคับคดีเห็นสมควร
เงินบำนาญหรือเงินสงเคราะห์ที่ผู้ที่มีสิทธิตามคำพิพากษาได้รับขึ้นเนื่องแต่ความตายของบุคคลอื่นเป็นจำนวนตามความที่จำเป็นในการดำเนินการตามปกติหรือตามฐานะของผู้ตายที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาบังคับคดีเห็นสมควร ในกรณีที่เจ้าหนี้ตามคำบังคับคดีเป็นผู้ที่ตามจำนวนเงินตาม (๑) (๒) และ (๔) ให้เจ้าหนี้ตามบังคับคดีที่มีสิทธินั้นมีสิทธิเฉพาะในทรัพย์สินครอบครัวของลูกหนี้ตามคำพิพากษาและจำนวนบุพการีและผู้สืบสันดานที่อยู่ในความอุปการะของลูกหนี้ตามคำพิพากษาด้วย และสำหรับกรณีตาม (๓) และ (๔) ให้เจ้าหนี้ตามบังคับคดีที่มีสิทธินั้นมีสิทธิเฉพาะในอัตราส่วนเงินเดือนที่ผู้ตายซึ่งเป็นข้าราชการพลเรือนในขณะนั้นและเป็นเงินบำนาญหรือเงินสงเคราะห์ของข้าราชการพลเรือนในขณะนั้น ถ้าทรัพย์สินตามคำพิพากษา ถูกบังคับตามคำพิพากษา หรือบุคคลตามคำพิพากษาไม่ให้เสียในการบังคับคดีเห็นสมควรในจำนวนเงินที่เจ้าหนี้ตามบังคับคดีมีสิทธินั้น บุคคลดังกล่าวอาจยื่นคำร้องต่อศาลภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้รับการบังคับคดีตามคำพิพากษาเพื่อขอให้ศาลกำหนดจำนวนเงินใหม่ได้ ในกรณีที่พฤติการณ์แห่งการชำระหนี้ของลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้เปลี่ยนแปลงไป บุคคลตามความวรรคย่อมมีสิทธิร้องให้ศาลหรือเจ้าหนี้ตามบังคับคดีสั่ง แล้วแต่กรณี กำหนดจำนวนเงินตาม (๑) และ (๓) ใหม่ได้
การยึดทรัพย์สิน
นำทรัพย์สินนั้นมาเก็บรักษาไว้ หรือฝากทรัพย์สินนั้น ณ สถานที่ใดหรือแก่บุคคลใดตามที่เห็นสมควร รวมทั้งอาจให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้รักษาทรัพย์สินนั้นโดยให้ทำความยินยอมไว้ต่อเจ้าพนักงานบังคับคดี
แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดได้ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและผู้ครอบครองหรือผู้ดูแลทรัพย์นั้นทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ปิดประกาศแจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดไว้ ณ สถานที่ที่กระทำการยึด หรือแจ้งโดยวิธีอื่นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร
แสดงให้เห็นประจักษ์ถึงการยึดโดยการประทับตราหรือโดยวิธีอื่นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรว่าได้มีการยึดทรัพย์สินแล้ว
แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดได้ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและผู้ครอบครองหรือผู้ดูแลทรัพย์นั้นทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ปิดประกาศแจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดไว้ ณ สถานที่ที่กระทำการยึด หรือแจ้งโดยวิธีอื่นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร
แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดได้ให้หน่วยงานของรัฐหรือหน่วยงานอื่นที่มีหน้าที่รับจดทะเบียนกรรมสิทธิ์หรือโอนทะเบียนกรรมสิทธิ์ทราบ เพื่อดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการนั้นทราบ ถ้าได้มีการจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ไว้แล้ว ให้โอนทะเบียนหรือมอบให้เจ้าพนักงานบังคับคดีการยึดไว้ในทะเบียน
ในกรณีที่ยังไม่มีการออกใบสำคัญการ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งรายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดได้ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและผู้ครอบครองทรัพย์สินนั้นทราบ และเมื่อได้ดำเนินการยึดหลักทรัพย์ดังกล่าวเสร็จแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีส่งให้ผู้ออกหลักทรัพย์ออกใบสำคัญการส่งให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดี
ในกรณีที่มีการออกใบสำคัญการแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งรายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดได้ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ผู้ออกหลักทรัพย์ และผู้ครอบครองทรัพย์ทราบ
ทราบ รวมทั้งบุคคลซึ่งต้องชำระหนี้ตามมาตราสามสิบ ทราบ และเมื่อได้ดำเนินการยึดหลักทรัพย์ดังกล่าวเสร็จแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีรายงานผลการยึดทรัพย์ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ (ก) ในกรณีที่เป็นหลักทรัพย์ซึ่งส่งไปให้ศูนย์บริหารหลักทรัพย์ตามกฎหมายว่าด้วยหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งรายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ผู้ขายหลักทรัพย์ ผู้ฝากหลักทรัพย์และศูนย์บริหารหลักทรัพย์ตามกฎหมายว่าด้วยหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ทราบ พร้อมทั้งส่งสำเนารายงานการยึดทรัพย์ให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ (ข) ในกรณีที่เป็นหลักทรัพย์ที่ไม่ได้ออกใบตราสาร ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งรายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ทราบตามที่ได้รับแจ้งจากเจ้าพนักงานบังคับคดี ในกรณีที่ไม่อาจแจ้งให้บุคคลตามวรรคหนึ่งได้ ให้ปิดประกาศแจ้งรายการและจำนวนหลักทรัพย์ที่ยึดไว้ในที่เห็นได้ง่าย ณ สำนักงานหรือสถานที่ทำการของบุคคลเช่นว่านั้น หรือแจ้งโดยวิธีอื่นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควร และให้ส่งให้ได้ในเวลาเท่าที่ระบุเท่านั้น ได้โดยวิธีการแจ้งโดยวิธีอื่นตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรให้ถือว่าได้ส่งให้แล้ว
ในกรณีที่เป็นเงินหรือรายการเช่นเดียวกันของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีตรวจสอบข้อเท็จจริงของบัญชีลูกหนี้ตามคำพิพากษาและให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งข้อมูลให้ยกเลิกข้อ ให้บังคับบัญญัติมาตรา ๑๐๘ วรรคสองมาใช้บังคับโดยอนุโลม
(ก) แจ้งการยึดให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาและหุ้นส่วนจำกัดหรือบริษัทจำกัดที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นหุ้นส่วนอยู่ทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ดำเนินการตามวิธีการที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๐๘ วรรคสอง (ข) แจ้งให้ยกเว้นหุ้นส่วนจำกัดหรือบริษัทในบัญชีการยึดไว้ในทะเบียน
```
แจ้งรายการสิทธิชื่อให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ดำเนินการตามวิธีการที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๐๕ วรรคสอง
แจ้งให้นายทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการนั้นบันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
ในกรณีที่ได้มีการจดทะเบียนประกอบการหรือบริการสิทธิชื่อดังกล่าว ให้แจ้งนายทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการนั้นบันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
แจ้งรายการสิทธิชื่อให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบ ถ้าไม่สามารถกระทำได้ ให้ดำเนินการตามวิธีการที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๐๕ วรรคสอง
แจ้งให้นายทะเบียนหรือพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการนั้นบันทึกการยึดไว้ในทะเบียน
(ก) มาตรา ๑๐๘/๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ (ข) มาตรา ๑๐๘/๒ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ ```
นำหนังสือสำคัญสำหรับทรัพย์นั้นมาเก็บรักษาไว้ หรือหาได้ในบุคคลใดตามที่เห็นสมควร เว้นแต่ทรัพย์นั้นมิใช่หนังสือสำคัญหรือจำหน่ายหรือทำลายไปแล้ว
แสดงให้เห็นประจักษ์แจ้งโดยการปิดประกาศให้ทรัพย์นั้นว่า ได้มีการยึดทรัพย์นั้นแล้ว
แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดให้บุคคลดังต่อไปนี้ทราบ (ก) ลูกหนี้ตามคำพิพากษา (ข) บุคคลอื่นซึ่งมีชื่อในทะเบียนว่าเป็นเจ้าของทรัพย์นั้น (ค) เจ้าพนักงานที่ดินหรือพนักงานอื่นในท้องที่ซึ่งมีอำนาจหน้าที่จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับทรัพย์นั้น ถ้าทรัพย์นั้นมีทะเบียน ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหรือพนักงานเจ้าหน้าที่บันทึกการยึดไว้ในทะเบียน ในกรณีที่ไม่สามารถแจ้งตามวรรคหนึ่ง (ก) (ข) หรือ (ค) ได้ ให้เจ้าประกาศแจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดไว้ในหนังสือพิมพ์ได้ฉบับหนึ่ง ณ ภูมิลำเนาหรือถิ่นที่ทำการของบุคคลเช่นว่านั้น หรือแจ้งโดยวิธีอื่นใดตามที่เห็นสมควรในกรณีที่ไม่มีหนังสือพิมพ์ และให้ผลเช่นเดียวกับได้แจ้งแก่บุคคลนั้นแล้ว การแจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดให้แก่บุคคลดังกล่าวให้กระทำโดยเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ เมื่อได้แจ้งรายการทรัพย์ที่ยึดแก่บุคคลดังกล่าวแล้ว เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งหรือปิดประกาศให้ผู้ซึ่งครอบครองทรัพย์นั้นอยู่และผู้ครอบครองทรัพย์อื่นๆ หรือพนักงานราชการในท้องที่ทราบว่าได้ยึดทรัพย์นั้นแล้ว
การยึดสิ่งก่อสร้างหรือทรัพย์ของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้นไม่ส่งเป็นการยึดครอบไปถึง (ก) เครื่องอุปกรณ์และอาคารสาธารณูปโภคของทรัพย์นั้น (ข) อาคารสาธารณูปโภคของทรัพย์นั้นซึ่งตกอยู่ในอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานที่มีอำนาจหน้าที่จัดเก็บเกี่ยว เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นชอบหรือปิดประกาศให้ผู้ซึ่งครอบครองทรัพย์นั้นอยู่และผู้ครอบครองทรัพย์อื่นๆ หรือพนักงานราชการในท้องที่ทราบว่าได้ยึดทรัพย์นั้นแล้ว
การที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้ก่อให้เกิด โอน หรือเปลี่ยนแปลงสิทธิในทรัพย์สินที่ถูกยึดอายัดหรือที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดไว้แล้ว ทายาทโดยธรรมของลูกหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งให้ทราบตามที่พระธรรมนูญศาลยุติธรรมกำหนดค่าธรรมเนียมและค่าธรรมเนียมปกครองบังคับคดี และลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้กระทำการดังกล่าวแก่ทรัพย์สินที่ถูกยึดเพียงส่วนที่มีราคาคิดเป็นจำนวนหนึ่งที่กำหนด
ถ้าผู้ขายที่ดินหรือทรัพย์สินอื่น ๆ ซึ่งถูกยึดตามคำพิพากษาได้กระทำการดังกล่าวแก่ทรัพย์สินที่ถูกยึดหรือทรัพย์สินอื่น ๆ ที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้ยึดไว้แล้ว แต่หากเจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งให้ทราบตามที่พระธรรมนูญศาลยุติธรรมกำหนดค่าธรรมเนียมและค่าธรรมเนียมปกครองบังคับคดี และผู้ขายได้กระทำการดังกล่าวแก่ทรัพย์สินที่ถูกยึดเพียงส่วนที่มีราคาคิดเป็นจำนวนหนึ่งที่กำหนด
การอุทธรณ์สิทธิเรียกร้อง
การจู่โจมที่ตลาดคำพิพากษาได้ก่อให้เกิดผลกระทบแก่บุคคลภายนอกเนื่องจากเรียกร้องให้บุคคลชำระ โอน เปลี่ยนแปลง หรือระงับสิทธิเรียกร้องดังกล่าวหรือทำการอัดไว้แล้วนั้น หากอยู่ในชั้นเจ้าพนักงานคำพิพากษาหรือเจ้าพนักงานบังคับคดีได้แล้วไม่ว่าจะตามแห่ง สิทธิเรียกร้องนั้นจะเป็นการบังคับตามคำพิพากษาเก่าค่าธรรมเนียมและค่าธรรมเนียมอื่นใน การบังคับคดี และผู้ถูกคำพิพากษาได้กระทำการกล่าวละเมิดสิทธิเรียกร้องที่อาจเกี่ยวเนื่องส่วนนี้ มีราคาเกินจำนวนที่เหมาะสม ความในวรรคหนึ่งมิให้ใช้บังคับแก่ผู้จำนองหรือผู้จำนำซึ่งมิได้อยู่ในที่ดินตามสิทธิ เรียกร้องตามมาตรา ๑๓๕ วรรคสอง หากผู้จำนองหรือผู้จำนำพิสูจน์ว่าได้กระทำการรับสินในไม่เกินกว่า จำนวนที่อาจจะต้องชำระตามคำพิพากษาและได้ชำระเงินในส่วนที่เกินจำนวนที่เหมาะสมก่อนหน้านั้นแล้ว การบังคับคดีในส่วนนี้ให้ถือเป็นอันยุติ
การขอใช้สิทธิเรียกร้องดังกล่าวนั้นต้องแจ้งต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีในระหว่างการตลาดคำพิพากษา เจ้าพนักงานคำพิพากษาต้องรับผิดชอบได้ตามแต่เห็นแก่เหตุที่เหมาะสมและจำเป็น เพื่อความเสียหายใด ๆ อันพึงจะเกิดขึ้นจากการตลาดคำพิพากษา
การกระทำที่เป็นบุคคลภายนอกตามที่ระบุไว้ในคำสั่งข้างต้นให้ถือว่าเป็นการชำระหนี้ตามกฎหมาย
การอนุโลมคำสั่งบุคคลลายเอกสารระหว่างสิทธิเรียกร้อง
- มาตรา ๑๓๐ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๖๐ - มาตรา ๑๓๕ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๖๐ เจ้าหน้าที่งานบังคับคดีที่ได้ เมื่อสาขาดำการได้ส่วนแล้วถ้าเป็นที่พอใจว่าลักษณะสิทธิร้องของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้นมีอยู่จริงและอาจบังคับให้มีผลสำเร็จได้ เจ้าหน้าที่บังคับคดีจะสั่งให้บุคคลรายงานปฏิบัติการที่มีผล เจ้าหน้าที่งานบังคับคดีมีสิทธิที่จะหรือให้ตรวจสิ่งใดในเขตแดนตามจำนวนที่เห็นสมควรก็ได้ ถ้าบุคคลรายงานปฏิบัติการที่มีผลสำเร็จ เจ้าหน้าที่บังคับคดีอาจร้องขอให้ศาลจับกุมคดีแก่บุคคลรายงานนั้นเมื่อยินยอมให้ปฏิบัติตามคำสั่งเจ้าหน้าที่บังคับคดีนั้น
สิทธิของบุคคลรายงานและผู้เสียหายเกี่ยวกับทรัพย์สินที่นำมาซึ่งคดี
ในการยื่นคำร้องเกี่ยวกับทรัพย์สินตามมาตรา 213 ผู้กล่าวอ้างอาจยื่นคำร้องของตนต่อศาลในท้องที่ซึ่งทรัพย์สินนั้นตั้งอยู่หรือศาลที่มีเขตอำนาจในคดีนั้นก็ได้ แต่ถ้าศาลที่มีเขตอำนาจในคดีนั้นได้มีคำสั่งเกี่ยวกับทรัพย์สินนั้นแล้ว บุคคลนั้นจะยื่นคำร้องของตนต่อศาลอื่นไม่ได้ เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากศาลที่มีเขตอำนาจในคดีนั้นก่อน ทั้งนี้ไม่ว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีจะได้ดำเนินการขายทอดตลาดหรือการดำเนินการอื่นใดซึ่งมีผลกระทบต่อทรัพย์สินนั้นแล้วหรือไม่ก็ตาม เมื่อศาลสั่งรับคำร้องของแล้ว ให้ส่งสำเนาคำร้องของไปยังเจ้าพนักงานบังคับคดี เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีได้รับสำเนาคำร้องของแล้วจะต้องงดเว้นการดำเนินการบังคับคดี เว้นแต่จะมีคำสั่งศาลเป็นอย่างอื่น ได้รับคำร้องขอเช่นนี้ทรัพย์สินที่ยึดนั้นไม่ใช่ทรัพย์สินตามมาตรา ๑๓๐ ให้พนักงานขายทอดตลาด หรือจัดการทรัพย์สินนั้นในระหว่างรอคำวินิจฉัยชี้ขาด และให้หลีกเลี่ยงการเบียดเบียนคดีนั้นเหมือนอย่างคดีธรรมดา ในกรณีร้องขอให้มีคำสั่งคุ้มครองชั่วคราวเกี่ยวกับทรัพย์สินที่ยึด ให้ศาลมีคำสั่งให้พนักงานขายทอดตลาดหรือจัดการทรัพย์สินนั้นในระหว่างรอคำวินิจฉัยชี้ขาด โดยให้หลีกเลี่ยงการเบียดเบียนคดีนั้นเหมือนอย่างคดีธรรมดา
ในกรณีที่ผู้ครอบครองทรัพย์สินหรือผู้มีส่วนได้เสียในทรัพย์สินนั้นขอให้ขายทรัพย์สินนั้น ให้พนักงานขายทอดตลาดหรือจัดการทรัพย์สินนั้นตามกฎหมาย
ในกรณีที่มีคำสั่งให้ขายทรัพย์สินหรือจัดการทรัพย์สินนั้น ให้พนักงานขายทอดตลาดหรือจัดการทรัพย์สินนั้นตามคำสั่งศาล
ในกรณีที่มีคำสั่งให้ขายทรัพย์สินหรือจัดการทรัพย์สินนั้น ให้พนักงานขายทอดตลาดหรือจัดการทรัพย์สินนั้นตามคำสั่งศาล
ในกรณีที่เป็นผู้ทรงสิทธิเรียกร้องซึ่งไม่มีปัจจุบันสิทธิในทรัพย์สินที่ขายหรือจำหน่าย บุคคลนั้นย่อมมีสิทธิร้องขอต่อศาลที่ออกคำสั่งชำระหนี้ในลักษณะนั้นให้ขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้นของให้นำเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายมาชำระหนี้แก่ตนก่อนเจ้าหนี้อื่นที่ไม่มีปัจจุบันสิทธิในทรัพย์สินนั้น
ในกรณีอื่นนอกจากที่ระบุไว้ใน (๑) (๒) และ (๓) ผู้ทรงสิทธิเรียกร้องย่อมร้องขอต่อศาลตามความในมาตรา ๓๑๓ เพื่อให้ศาลมีคำสั่งให้ขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้น และให้นำเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินนั้นมาชำระหนี้แก่ตนก่อนเจ้าหนี้อื่นที่มี ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หรือกฎหมายอื่น
ถ้าคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นเป็นการให้ชำระหนี้เป็นเงิน ให้ยื่นคำร้องต่อศาลบังคับคดีฝ่ายเจ้าหนี้คำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นและแนบสำเนาคำสั่งชำระหนี้มาพร้อมคำร้อง
ถ้าคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นเป็นการให้ส่งมอบหรือโอนทรัพย์สิน ให้ยื่นคำร้องต่อศาลก่อนขายทอดตลาดทรัพย์สินนั้น
ถ้าคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นเป็นการให้ชำระหนี้อย่างอื่นนอกจาก (๑) และ (๒) ให้ยื่นคำร้องต่อศาลที่ออกคำสั่งชำระหนี้ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง เมื่อศาลได้รับคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องดังกล่าวแล้ว ให้ส่งสำเนาคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นให้แก่เจ้าหนี้คำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้น และกำหนดวันนัดไต่สวนคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นโดยเร็วที่สุด และให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นได้ ถ้าเห็นว่าคำร้องนั้นเสียหายโดยไม่มีเหตุอันสมควร หรือให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นได้ ถ้าเห็นว่าคำร้องนั้นเสียหายโดยไม่มีเหตุอันสมควร หรือให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นได้ ถ้าเห็นว่าคำร้องนั้นเสียหายโดยไม่มีเหตุอันสมควร หรือให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นได้ ในระหว่างการพิจารณาคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องดังกล่าว เจ้าหนี้คำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นย่อมไม่มีสิทธิและย่อมไม่สามารถบังคับคดีเพื่อชำระหนี้ตามคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นได้ เว้นแต่ศาลจะมีคำสั่งให้บังคับคดีได้ในระหว่างการพิจารณาคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้น และอาจกำหนดเงื่อนไขใด ๆ เพื่อเป็นหลักประกันการชำระหนี้ให้แก่บุคคลลายบอกตามคำร้องคัดค้านคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้น ส่วนเงินหรือประโยชน์อื่นใดที่ได้รับจากการบังคับคดีนั้นไม่อาจนำไปใช้ได้จนกว่าศาลจะมีคำสั่งถึงที่สุด ถ้าศาลได้มีคำสั่งให้บุคคลลายบอกปฏิบัติตามคำสั่งชำระหนี้เรียกร้องดังกล่าว และบุคคลลายบอกไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาลในกำหนดเวลาที่ศาลกำหนด เจ้าหนี้คำสั่งชำระหนี้เรียกร้องนั้นย่อมมีสิทธิขอให้ศาลบังคับคดีแก่บุคคลลายบอกเช่นเดียวกับเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๖ ในกรณีที่คำร้องคำขัดคำทวงทรัพย์ธรรมดาแห่งชีวิตราษฎรไม่มีมูลและยื่นคำแถลงเพื่อประวิงการจับคดีนั้นให้พนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยกคำร้องต่อศาลภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ศาลได้สั่งยกคำร้องคำค้านของเจ้าหนี้ผู้ร้องคำค้านหรือตามแต่คำสั่งศาลในเหตุการณ์นั้น ๆ และหากคำร้องคำค้านนั้นเกิดขึ้นภายหลังในกรณีเช่นนี้ ให้พนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งยกคำร้องคำค้านนั้นภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ศาลได้มีคำสั่งให้ยกคำร้องคำค้านนั้น และเมื่อศาลได้มีคำสั่งยกคำร้องคำค้านนั้นแล้ว ให้ศาลสั่งให้เจ้าหนี้ผู้ร้องคำค้านนั้นชำระค่าใช้จ่ายในการพิจารณาคำร้องคำค้านนั้นแก่ลูกหนี้ล้มละลายหรือแก่พนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามแต่กรณี และในกรณีที่ศาลได้มีคำสั่งให้ยกคำร้องคำค้านนั้น ให้ศาลสั่งบังคับคำสั่งนั้นแก่บุคคลนั้นเสมือนหนึ่งว่าเป็นคำพิพากษาในคดีแพ่ง
ห้ามไม่ให้ศาลอนุญาตคำร้องเช่นว่านี้ เว้นแต่ศาลเห็นว่าคำร้องนั้นไม่ใช่การกระทำเพื่อเอารัดเอาเปรียบหรือเพื่อการพิจารณาในทางที่ผิดกฎหมาย ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องตามมาตรานี้ไว้ก่อนแล้ว ให้สิทธิเข้าตามคำพิพากษาในส่วนที่เป็นเจ้าหนี้ตามบัญชีอุทธรณ์ของศาล แต่คำเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ยึดหรืออายัดไว้ก่อน ให้สิทธิเข้าตามคำพิพากษานั้นได้และสั่งบังคับคำสั่งนั้นแก่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามนั้น ในกรณีที่ทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องที่ยึดหรืออายัดไว้ตามคำพิพากษาโดยวิธีอื่น คำร้องเช่นว่านี้ให้ยื่นก่อนสิ้นระยะเวลาสิบห้าวันนับแต่วันที่มีการขายทอดตลาดทรัพย์หรือหน้าที่ยายทรัพย์สินที่ขายทอดตลาดหรือจำหน่ายได้ในกรณีเช่น ๆ ในกรณีที่ยึดหรืออายัดสิทธิเรียกร้อง ให้ยื่นคำร้องเช่นว่านี้ก่อนสิ้นระยะเวลาสิบห้าวันนับแต่วันที่ชำระเงินหรือวันที่มีการขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยสิทธิเรียกร้องที่ยึดหรืออายัดนั้นได้ ในกรณีเช่นว่านี้ ให้ยื่นคำร้องในหน้าคดีนั้นเสมือนหนึ่งว่าเป็นคำพิพากษาในคดีแพ่ง ในกรณีที่ศาลได้สั่งให้ยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องตามมาตรานี้ไว้ก่อนแล้ว ให้ศาลสั่งบังคับคำสั่งนั้นแก่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามนั้น ในครั้งนี้ขอจบสิ้น และขอจดไว้ว่าอาจจะได้ใช้คำร้องคำขัดคำทวงทรัพย์ธรรมดาแห่งชีวิตราษฎร และสั่งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ ให้เจ้าพนักงานจับคดีปฏิบัติตามคำสั่งนั้น ๆ
ในกรณีที่ผู้มีสิทธิคำร้องหลายคน ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้ผู้ยื่นคำร้องทุกคนมาทำความตกลงกัน เลือกคนคนหนึ่งเป็นผู้ดำเนินการบังคับคดีต่อไป แต่หากไม่สามารถลงนามในบันทึกข้อตกลงร่วมกันได้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการจัดการตามความเหมาะสม โดยให้ผู้ที่มีสิทธิคำร้องที่มีจำนวนมากที่สุดเป็นผู้ดำเนินการบังคับคดีต่อไป ถ้ายังมีผู้มีสิทธิคำร้องที่มีจำนวนมากที่สุดเท่ากันหลายคน ให้ผู้ยื่นคำร้องที่มีประสบการณ์ในเรื่องเกี่ยวกับการบังคับคดีต่อไป ในกรณีที่ผู้ยื่นคำร้องรายใดไม่แสดงความยินยอมให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไป ให้ถือว่าผู้ยื่นคำร้องรายนั้นสละสิทธิที่จะเข้าดำเนินการบังคับคดีต่อไป ในกรณีที่การเข้าเป็นเจ้าหนี้ในบังคับคดีต่อไป ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไปเป็นไปในส่วนที่ผู้ขอเฉลี่ยหรือสิทธิเรียกร้องที่สิ้นสุด และให้เจ้าหนี้ตามคำบังคับคดีที่มีคำสั่งศาลให้ถอนการบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไปในส่วนที่ตกลงจากการสิ้นสุดคดีของลูกหนี้บังคับคดี โดยให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้เจ้าหนี้ตามคำบังคับคดีที่มีคำสั่งศาลให้ถอนการบังคับคดีทราบถึงการบังคับคดีในส่วนที่ตกลงจากการสิ้นสุดคดีของลูกหนี้บังคับคดีนั้น
ถ้าในการถอนการบังคับคดีตามมาตรา ๒๗๙/๔ (๒) ไม่มีสิทธิได้รับเงินเฉลี่ยในทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินในการบังคับคดี
ถ้าในการถอนการบังคับคดีตามมาตรา ๒๗๙/๔ (๓) เมื่อมีเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอยู่อย่างล้นหลามหรืออาจก่อให้เกิดสิทธิให้คนใดรับชำระจากเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินให้แก่เจ้าหนี้ผู้ขอเฉลี่ยในฐานะเดียวกันกับเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาแล้ว
ถ้าในการถอนการบังคับคดีตามมาตรา ๒๗๙/๔ (๔) นอกจาก (๑) และ (๒) แต่มีสิทธิที่มีคำพิพากษาอยู่ อาจยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งให้ชำระเฉลี่ยในทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายทรัพย์สินในการบังคับคดีครั้งนี้ ก่อนการขายในมาตรา ๒๗๖ ทวิ หรือก่อนคำบอกกล่าวตามมาตรา ๒๗๖ ตรี แล้วแต่กรณี
ในกรณีที่มีการโอนการบังคับคดีตามวรรคหนึ่ง ให้ถือว่าการรับโอนเป็นการตามมาตรา ๒๐ วรรคหนึ่ง
ให้ถอนมติที่เจ้าราษฎรประชาชนไม่เห็นชอบคำสั่งที่ศาลหรือให้แก้ไขคำสั่งดังกล่าว หรือยื่นหรือขอคำสั่งศาลเรื่องร้องแย้งและเหตุแห่งมติของเจ้าราษฎรประชาชนตามมาตรา ๔๗
ในกรณีที่มีการยกเลิกการบังคับคดี และไม่ว่าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะดำเนินการบังคับคดีไปตามมาตรา ๔๗ ให้ถือว่าคำสั่งที่ศาลมีคำสั่งให้ถอนการบังคับคดีต่อไปตามที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ร้องขออาจถือได้ว่าเป็นการร้องขอที่มีการยื่นคำร้องขอเฉลี่ยทรัพย์ตามมาตรา ๔๗ คำร้องขอ (๑) ให้ยื่นก่อนการบังคับคดีตามมาตรา ๓๙๗ หรือก่อนส่งคำบอกกล่าวตามมาตรา ๓๙๘ แล้วแต่กรณี คำร้องขอ (๒) ให้ยื่นก่อนการออกบังคับคดี ในกรณีที่มีการยื่นคำร้องขอในกรณี (๑) และ (๒) หากศาลไม่สั่งให้มีคำสั่งตามคำร้องขอ และวรรคสี่ มาใช้บังคับโดยอนุโลม ถ้ามีผู้ยื่นคำร้องขอ (๒) หลายคน ให้ถือว่าผู้ยื่นคำร้องขออื่นนอกจากผู้ยื่นคำร้องซึ่งได้รับเลือกหรือมีความหมายกำหนดให้เป็นผู้ดำเนินการบังคับคดีไป และเจ้าหนี้ซึ่งเป็นผู้ยื่นคำร้องขอซึ่งดำเนินการบังคับคดีต่อไปตามมาตรา ๔๗ นั้นเป็นเจ้าหนี้ที่มีสิทธิได้รับชำระหนี้จากทรัพย์สินหรือเงินที่ได้จากการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินในลำดับถัดไป
ก่อนการขายทอดตลาดทรัพย์สินหรือสิทธิเรียกร้องตามวรรคหนึ่ง เจ้าพนักงานบังคับคดีต้องแจ้งราคาทุนส่วน เวลา และสถานที่ที่จะทำการขายทอดตลาดไปยังบุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีนั้นรวมถึงประกาศขายในสื่อมวลชนหรือประกาศอื่นที่เหมาะสมด้วย โดยจะทำการขายทอดตลาดในวันหยุดราชการหรือเวลาใด ๆ นอกจากเวลาทำการศาลก็ได้ ทั้งนี้ กำหนดวันและเวลาที่กล่าวจะต้องไม่เยิ่นเย้อกว่าวันบังคับคดี อายัด หรือส่งมอบทรัพย์สินนั้น เพื่อให้การขายทอดตลาดเป็นไปด้วยความยุติธรรม บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีมีสิทธิยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการขายทอดตลาดใหม่ และเมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นว่าไม่อาจให้แก่ผู้เสนอราคาสูงสุดได้เพราะเหตุใด ๆ ท่านนี้ เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจสั่งการขายทอดตลาดใหม่หลายครั้งจนกว่าจะมีการขายทอดตลาดทรัพย์สินตามวรรคหนึ่งได้ในราคาที่เหมาะสมหรือขอให้ศาลมีคำสั่งการขายทอดตลาดตามที่เห็นสมควร
ในกรณีที่การขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินที่ถูกยึดหรือที่ได้การส่งมอบตามคำสั่งอายัดกระทำได้โดยยาก หรือราคาขายหรือจำหน่ายสิทธิเรียกร้องนั้นกระทำได้โดยยากเนื่องจากการชำระหนี้นั้นต้องอาศัยการชำระหนี้ของแทนหรือเงื่อนไขอื่น ๆ และการบังคับคดีอาจทำให้เจ้าหนี้เสียหายเกินกว่าคุ้มทุนหรือข้อใดอย่างหนึ่ง หรือเป็นเหตุสุดวิสัยไม่อาจทำได้ เจ้าพนักงานบังคับคดีเห็นสมควรหรือมีความจำเป็นในกรณีนั้นร้องขอ เจ้าพนักงานบังคับคดีจะสั่งคำสั่งการขายทอดตลาดหรือการดำเนินการอื่นใดที่เห็นสมควร ทั้งนี้ บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีอาจยื่นคำสั่งการขายทอดตลาดหรือการดำเนินการอื่น ๆ ต่อศาล โดยยื่นคำร้องต่อศาลภายในเวลาวันนั้นได้ตามคำสั่งหรือการดำเนินการนั้น คำสั่งของศาลให้เป็นที่สุด
ในการขายทรัพย์สินที่หลายสิ่งรวมกัน ให้แยกขายทีละสิ่งก่อนเมื่อทำได้ แต่ (ก) เจ้าพนักงานบังคับคดีอาจจัดให้รวมทรัพย์หลายสิ่งราคาต่ำเพื่อรวมขายเป็นกอง ๆ ได้เลย (ข) เจ้าพนักงานบังคับคดีอาจจัดให้รวมทรัพย์หรือรวมทรัพย์กับสิทธิเรียกร้องหรือรวมเข้าไปด้วยกันได้ ในเมื่อเห็นว่าทำเช่นนั้นจะได้ราคาสูงขึ้นหรือขายได้มากขึ้นเพราะเหตุนั้น
ในการขายอสังหาริมทรัพย์ที่จดทะเบียนแยกออกได้เป็นส่วน ๆ เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจขายทรัพย์สินนั้นเป็นส่วน ๆ ได้ ในเมื่อเห็นว่าทำเช่นนั้นจะได้จำนวนเงินจากการขายทรัพย์สินบางส่วนเพียงพอแก่การบังคับคดี หรือจำเป็นต้องได้เพิ่มจำนวนเงินเพียงพอแก่เหตุหนึ่งเหตุใด
ในการขายทรัพย์สินหลายสิ่งรวมกัน เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจกำหนดลำดับที่จะขายทรัพย์สินนั้น บุคคลผู้มีส่วนได้เสียในการบังคับคดีในทรัพย์สินสูงสุดต้องขอ อาจร้องขอให้เจ้าพนักงานบังคับคดีรวมหรือแยกทรัพย์สิน หรือรวมให้ขายทรัพย์สินนั้นกับอย่างอื่นที่กำหนดให้ หรือจะร้องขอให้กำหนดลำดับที่จะขายทรัพย์สินนั้นก็ได้ การบังคับคดีตามมาตรานี้ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้คู่ความและบุคคลผู้มีส่วนได้เสียทราบถึงการดำเนินการดังกล่าว เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่อาจปฏิเสธการร้องขอของคู่ความหรือบุคคลผู้มีส่วนได้เสียในเรื่องดังกล่าวได้ เว้นแต่จะมีเหตุผลอันสมควรที่จะแสดงให้เห็นว่าการดำเนินการตามคำร้องขอนั้นจะเป็นอุปสรรคต่อการบังคับคดี
ถ้าทรัพย์สินที่ขายทอดตลาดเป็นห้องชุดตามกฎหมายว่าด้วยอาคารชุด ก่อนทำการขายทอดตลาด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีขอหนังสือรับรองการจดทะเบียนจากนายทะเบียนอาคารชุดที่แสดงว่ารายการการจดทะเบียนของห้องชุดดังกล่าวเป็นปัจจุบัน และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมอบสำเนาหนังสือรับรองการจดทะเบียนดังกล่าวให้แก่ผู้ซื้อพร้อมกับสำเนาบัญชีค่าใช้จ่ายของนิติบุคคลอาคารชุดในส่วนที่เกี่ยวกับห้องชุดดังกล่าวที่ได้รับจากนิติบุคคลอาคารชุด ถ้าทรัพย์สินที่ขายทอดตลาดเป็นที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง ก่อนทำการขายทอดตลาด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีขอหนังสือรับรองการจดทะเบียนจากสำนักงานที่ดินที่แสดงว่ารายการการจดทะเบียนของที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างดังกล่าวเป็นปัจจุบัน และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมอบสำเนาหนังสือรับรองการจดทะเบียนดังกล่าวให้แก่ผู้ซื้อพร้อมกับสำเนาบัญชีค่าใช้จ่ายของนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรในส่วนที่เกี่ยวกับที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างดังกล่าวที่ได้รับจากนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร ถ้าผู้ซื้อไม่ชำระราคาทรัพย์สินที่ซื้อภายในกำหนดเวลาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีประกาศไว้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจขายทอดตลาดทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้ซื้อรายอื่นต่อไป การนำส่งเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามระเบียบที่อธิบดีกรมบังคับคดีกำหนด การนำส่งเงินที่ได้เข้ากองทุนค่าธรรมเนียมและค่าฤชาธรรมเนียม ให้ดำเนินการตามที่บัญญัติในมาตรา ๑๐ แห่งพระราชบัญญัตินี้ และมาตรา ๑๑ แห่งกฎหมายว่าด้วยการบังคับคดี
การตั้งผู้จัดการอสังหาริมทรัพย์กิจการประกอบกิจการแทนการขายหรือจำหน่าย
(ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ทอที่จะชำระหนี้ตามคำพิพากษาพร้อมด้วยค่าฤชาธรรมเนียม และค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี ภายในเวลาอันสมควรแต่ถ้าหนี้สมควรหรือมีเหตุจำเป็นอย่างอื่นตามคำพิพากษาหรือชอบ และไม่ใช่ข้อพิพาทจริง ว่าจะเป็นการประวิงการชำระหนี้ ศาลอาจสั่งให้ผู้ต้องคำพิพากษาชำระหนี้จากทรัพย์หรือรายได้จากการกระทำ การอื่น โดยอาจแบ่งรายได้ทั้งหมดหรือแบ่งรายได้บางส่วนแทนเจ้าพนักงานบังคับคดีในเวลาและเงื่อนไขที่ ศาลเห็นสมควรกำหนดแทนการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาได้
ถ้ารายละเอียดของบัญชีรับจ่ายเสร็จไม่ถูกต้องหรือไม่ชัดเจน ให้เจ้าพนักงาน บังคับคดีตรวจสอบและแก้ไขให้ถูกต้องหรือชัดเจนโดยเร็วที่สุด ในกรณีที่ต้องบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งให้เจ้าพนักงาน บังคับคดีทำบัญชีรับจ่ายเสร็จ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหรือ ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบถึงการบังคับคดีที่ได้กระทำไปแล้ว
หักค่าใช้จ่ายรวมถึงเงินในการรับจำนำได้ แต่ถ้าทรัพย์สินนั้นเป็นของเจ้าของรวม ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแบ่งส่วนของเจ้าของรวมอื่นออกจากส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษา หากเงินที่ได้จากการขายหรือวิธีการอื่นไม่เพียงพอ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีหักค่าใช้จ่ายในส่วนของลูกหนี้ตามคำพิพากษา
จัดทำบัญชีส่วนเสียและแจ้งความในหนึ่งข้อให้แก่เจ้าพนักงานคดีพิทักษ์ทรัพย์หรือผู้ทรงสิทธิในทรัพย์สินนั้นและคนกลางเงินตามสุทธิทรัพย์ของรายได้ตามสิทธิของบุคคลเช่นเจ้าหนี้ตามกฎหมายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประมวลกฎหมายที่ หรือกฎหมายอื่น โดยให้แสดงจำนวนเงินที่ค้างชำระในบัญชีของรวมไว้ในบัญชีส่วนเสียด้วย
ส่งคำบอกกล่าวไปยังลูกหนี้ตามคำพิพากษา เจ้าของรวม และบุคคลตาม (๒) ขอให้ตรวจสอบบัญชีส่วนเสียและให้ยื่นคำแถลงคำคัดค้านต่อเจ้าพนักงานบังคับคดีภายในกำหนดเวลา ถ้าไม่มีคำแถลงคำคัดค้านหรือคำแถลงคำคัดค้านไม่เป็นเหตุผล ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการให้แก่บุคคลตามบัญชีส่วนเสียเช่นนั้น
เมื่อได้ตรวจพิจารณาคำแถลงคำคัดค้านและให้คำสั่งแจ้งของผู้มีส่วนตามหมายเรียกแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการจัดทำบัญชีส่วนเสียขึ้นและส่งคำสั่งดังกล่าวให้ผู้มีส่วนตามหมายเรียกและให้แสดงชื่อหรือรับทราบไว้ ในกรณีที่ไม่อาจจัดทำคำสั่งได้ภายในวันที่กำหนด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้ผู้สูงมาตามหมายเรียกหรือออกหมายเรียกใหม่ดังกล่าวเพื่อเลื่อนและให้แสดงชื่อหรือรับทราบไว้ ถ้าบุคคลตามวรรคหนึ่งมีไปตามหมายเรียกหรือคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดี ให้ถือว่าได้ทราบวันนั้นและคำสั่งของเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว
ในกรณีที่เจ้าพนักงานบังคับคดีสั่งแก้ไขบัญชีส่วนเฉลี่ย บุคคลตามมาตรา ๓๔ อาจยื่นคำร้องคัดค้านคำสั่งดังกล่าวต่อศาลได้ภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้ทราบคำสั่ง ในกรณีที่ผู้ยื่นคำร้องคัดค้านตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเลื่อนการชำระเงินส่วนเฉลี่ยไปจนกว่าศาลจะได้มีคำสั่งหรือคำพิพากษาแล้วเสร็จตามมาตรา ๓๔ ถ้าไม่มีผู้ยื่นคำร้องคัดค้านตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสองให้ถือว่าบัญชีส่วนเฉลี่ยนั้นเป็นที่สุด และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการชำระเงินส่วนเฉลี่ยนั้น คำสั่งของศาลตามมาตรานี้ให้เป็นที่สุด
ถ้าเงินรายได้จากการขายทรัพย์สินที่อายัดไว้หรือถูกอายัดไว้ไม่ต้องการใช้สำหรับการบังคับคดีต่อไปอีก หรือเงินได้จากการขายทรัพย์สินที่อายัดหรืออยู่ที่อายัดที่ให้การชำระค่าอุทธรณ์ในกรณีดังกล่าว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการให้แก่บุคคลผู้มีส่วนเฉลี่ยที่อยู่ในกลุ่มที่เกี่ยวข้องในกรณีดังกล่าว
การบังคับคดีในกรณีที่มีคำสั่งหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่ง ___________________________
เจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจดำเนินการตามคำพิพากษาหรือคำสั่งดังกล่าวเพื่อชำระหนี้ในลักษณะเดียวกันกับการบังคับคดีในกรณีอื่นที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ชำระหนี้เป็นเงิน ทรัพย์เฉพาะสิ่งที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้รับมอบเป็นการชั่วคราวเพื่อชำระหนี้ในลักษณะเดียวกันกับการบังคับคดีในกรณีอื่นที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ชำระหนี้เป็นเงิน ทรัพย์เฉพาะสิ่งของลูกหนี้ตามคำพิพากษาให้เพียงพอ ทั้งนี้ ให้ศาลแจ้งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบ และอาจมีคำสั่งงดการบังคับคดีในระหว่างทรัพย์ที่ได้ ในกรณีเช่นว่านี้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีส่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทรัพย์เฉพาะสิ่งที่เหลือคืนแก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาในคดีอื่นนั้น และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีในคดีอื่นนั้นได้รับยกเว้นไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียมเจ้าพนักงานบังคับคดี ถ้าทรัพย์เฉพาะสิ่งตามคำพิพากษาไม่สามารถแสดงให้เป็นที่พอใจแก่ศาลได้ตามกระบวนการศาล ให้ศาลสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามวิธีการเดียวกันกับการบังคับคดีในกรณีอื่นที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาในคดีอื่นนั้น ในกรณีเช่นว่านี้ ให้บังคับมาตรา ๒๘๒ และมาตรา ๒๘๓ มาใช้บังคับ
การบังคับคดีในกรณีที่ศาลพิพากษาให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่งที่ระบุในคำพิพากษา หรือที่ระบุในสิทธิหรือหนังสือรับรองทรัพย์หรือประโยชน์แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษานั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้พนักงานเจ้าหน้าที่หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการจดทะเบียนต่อไป
การบังคับคดีในกรณีที่ศาลพิพากษาให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่งที่ระบุในคำพิพากษา หรือที่ระบุในสิทธิหรือหนังสือรับรองทรัพย์หรือประโยชน์แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษานั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งให้พนักงานเจ้าหน้าที่หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการจดทะเบียนต่อไป
การบังคับคดีในกรณีที่ให้บังคับ
การบังคับคดีในกรณีที่ศาลพิพากษาหรือคำสั่งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษารื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง ไม่ยินยอม ไม่ล้มเลิกหรือชำระหนี้ หรือขนย้ายทรัพย์สินออกไปจากอสังหาริมทรัพย์ที่อยู่อาศัย หรือทรัพย์ที่ครอบครอง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๑๔๕/๔๓
การบังคับคดีในกรณีที่ศาลพิพากษาหรือคำสั่งของศาลให้ขับไล่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาออกไปจากอสังหาริมทรัพย์ ที่อยู่อาศัย หรือทรัพย์ที่ครอบครอง
ถ้าทรัพย์นั้นไม่มีบุคคลใดอยู่แล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๔๕/๒๕
ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารไม่ออกไปจากทรัพย์นั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๔๕/๒๕
ถ้าสิ่งมีชีวิตของลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือของบุคคลใดอยู่ในทรัพย์นั้น ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำส่งสิ่งมีชีวิตนั้นไป และในกรณีที่ไม่สามารถส่งไปได้ (ก) ถ้าสิ่งมีชีวิตนั้นมีลักษณะเหมาะสมที่จะขายได้ในระยะเวลาที่เหมาะสม ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำส่งจากที่ขายซึ่งจะนำไปให้แก่ผู้มีสิทธิรับเงินหรือทรัพย์สินนั้น หรือถ้าสิ่งมีชีวิตนั้นไม่สามารถขายได้ในระยะเวลาที่เหมาะสม ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำส่งสิ่งมีชีวิตนั้นไปยังสถานที่ที่เหมาะสมตามที่เห็นสมควร หรือให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามวิธีอื่นใดตามที่เห็นสมควร (ข) ถ้าสิ่งของนั้นไม่มีลักษณะเหมาะสมที่จะขายได้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำส่งสิ่งของนั้นไปยังสถานที่ที่เหมาะสมตามที่เห็นสมควร หรือให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามวิธีอื่นใดตามที่เห็นสมควร แล้วแจ้งหรือประกาศให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าของสิ่งของมารับคืนไปภายในเวลาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหนด ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าของสิ่งของไม่มารับหรือไม่ยอมรับสิ่งของนั้นคืนไปภายในเวลาที่กำหนด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตาม (๑) โดยอนุโลม เงินที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้จากการทำตามข้อ (ก) หรือ (ข) ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือเจ้าของสิ่งของไม่ขอรับคืนภายในกำหนดที่กำหนด ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำเงินนั้นส่งแผ่นดิน ในกรณีที่สิ่งของตามมาตราของลูกหนี้ถูก ขาย ย้าย หรือทำลาย หรือจำหน่ายตามวิธีการจัดการก่อนพนักงานพิทักษ์ทรัพย์หรือการบังคับคดีเสร็จ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีนำสิ่งของดังกล่าวไปเก็บไว้ ณ สถานที่ที่เห็นสมควร ทั้งนี้ ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีแจ้งลูกหนี้หรือเจ้าของสิ่งของนั้นทราบโดยเร็ว ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่มีสิทธิใด ๆ ที่จะนำสิ่งที่เจ้าพนักงานบังคับคดีนำส่งแผ่นดินไปแล้ว และให้ถือว่าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์หรือเจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินไป *มาตรา ๔๕/๒๐ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติล้มละลาย (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ *มาตรา ๔๕/๒๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติล้มละลาย (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๖๐
รายงานต่อศาลพร้อมทั้งสำเนาคำสั่งของศาลและคำสั่งเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์หรือวิธีการ และให้ศาลมีคำสั่งงดบังคับคดีในที่นั้น ในกรณีเช่นนี้ ให้เจ้าบ้านบัญชีตามมาตรา ๒๔๓ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
ปิดประกาศให้บุคคลที่อยู่ในที่นั้นหรือครอบครองทรัพย์นั้นซึ่งอาจได้เป็น บริวารของลูกหนี้ตามคำพิพากษา ยื่นคำร้องต่อศาลภายในกำหนดสิบห้าวันนับแต่วันปิดประกาศ แสดงว่าตนมีอำนาจพิเศษในการอยู่ที่หรือครอบครองทรัพย์นั้น เมื่อมีการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือบริวารตาม (๑) แล้ว หรือในกรณีที่บุคคล ดังกล่าวหลบหนีไปจากทรัพย์นั้นแล้ว ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการตามมาตรา ๔๕๔
มาตรา ๔๕๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ (๒) มาตรา ๔๕๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ (๓) มาตรา ๔๕๕ เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๐ การตีความวรรคหนึ่ง ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีประกาศกำหนดการซื้อขายหรือขนย้ายทรัพย์สินนั้น ๆ ณ บริเวณนั้นไม่อย่างล่าช้ากว่าสิบห้าวัน และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่พฤติการณ์ในการซื้อขายหรือขนย้ายทรัพย์สินนั้น ในการจัดการเกี่ยวกับการซื้อขายและทรัพย์สินที่ถูกบังคับขายทอดตลาดซึ่งทรัพย์ที่อยู่อาศัยหรือทรัพย์ที่ครอบครองนั้น ให้บันทึกบัญชีตามมาตรา ๔๕ วรรคสอง วรรคสาม และวรรคสี่ มาใช้บังคับโดยอนุโลม
การบังคับคดีในกรณีให้กระทำการหรืองดเว้นกระทำการ
การบังคับคดีในกรณีให้กระทำการ
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - 163 - สำหรับสื่อสำคัญ เช่น โฉนดที่ดิน ใบจอง หนังสือรับรองการทำประโยชน์ในเขตป่า หรือเอกสารสิทธิอื่นจะต้องใช้ในการจดทะเบียนสูญหาย บุบสลาย หรือชำรุดไม่สามารถเหตุชัดใน ศาลจะสั่งให้นายทะเบียน พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือบุคคลผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายออกใบแทน หนังสือสำคัญดังกล่าวให้ เมื่อได้ออกใบแทนแล้ว หนังสือสำคัญเดิมเป็นอันยกเลิก
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจร้องขอตามมาตรา 330 แล้ว ถ้าการกระทำนั้นเป็นการบังคับให้ บุคคลถ่ายถอนกระทำการแทนตามคำพิพากษาอาจเสนอคำขอให้ศาลสั่งอนุญาต ให้บุคคลถ่ายถอนกระทำการแทนบุคคลผู้เป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษา โดยลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้เสีย ค่าใช้จ่าย ค่าใช้จ่ายที่เสียไปในการนี้จะถือเป็นของบุคคลถ่ายถอนกระทำการแทนตามพระราชกฤษฎีกา ให้ถือ ว่าเป็นหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งจะบังคับคดีต่อไป
การบังคับคดีในกรณีที่ให้คืนทรัพย์การ
ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาคืนทรัพย์การตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น โดยให้เจ้าพนักงานบังคับคดี ดำเนินการดังนี้ (ก) ให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาคืนทรัพย์การดังกล่าวในเทอมตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง จากการไม่ชำระหนี้ในกระบวนการนั้น (ข) รื้อถอนหรือทำลายทรัพย์สินอันเกิดจากการไม่ชำระหนี้ในกระบวนการนั้น ไว้แต่ใน กรณีที่กฎหมายว่าด้วยการบังคับคดีทางอาญากำหนดวิธีการหรือกำหนดค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการบังคับคดี ในกรณีตาม (ก) เมื่อศาลได้วินิจฉัยแล้วเห็นว่าคำวินิจฉัยนั้นไม่เป็นไป ให้ศาลมีคำสั่งให้ลูกหนี้ ตามคำพิพากษาชำระค่าใช้จ่ายในเทอมตามคำพิพากษาหรือคำสั่งที่เหมาะสม ในกรณีที่ศาลสั่งดังกล่าว (ข) ให้ศาลแจ้งคำสั่งให้เจ้าพนักงานบังคับคดีทราบ แล้วให้ เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการให้เป็นไปตามคำสั่งศาล โดยลูกหนี้ตามคำพิพากษาเป็นผู้รับผิดชอบใน ค่าใช้จ่าย การบังคับคดีในกรณีนี้การกระทำการ ไม่ต้องเสียธรรมเนียมศาล ส่วนค่าใช้จ่ายใน ทุกรายการที่เกิดจากความจำเป็นและเหมาะสมตามพระราชกฤษฎีกา ให้ถือว่าเป็นหนี้ตามคำพิพากษาซึ่งจะ บังคับคดีต่อไป ** มาตรา 354 เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 30) พ.ศ. 2560 ** มาตรา 355 เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 30) พ.ศ. 2560
การบังคับคดีในกรณีไม่สามารถบังคับคดีในทรัพย์สินที่จดทะเบียน
ให้นำบทบัญญัติมาตรา 287 วรรคสาม มาใช้บังคับโดยอนุโลม
การบังคับคดีในกรณีที่มีข้อให้ศาลสั่งงบเงินและกำกับงบลูกหนี้ตามคำพิพากษา
พยานหลักฐานเกี่ยวกับทรัพย์สินที่จดทะเบียนไว้เป็นประกันการชำระหนี้หรือประกันการกระทำการนั้น ลูกหนี้ตามคำพิพากษาสามารถที่จะปฏิบัติตามคำบังคับได้หรือหากระหว่างการไต่สวนจริงๆ และเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่มีวิธีการบังคับคดีใดที่จะใช้บังคับได้ให้ศาลออกหมายบังคับคดีที่มีคำพิพากษา ถ้าลูกหนี้ตามคำพิพากษาแสดงเหตุอันสมควรว่าไม่สามารถปฏิบัติตามคำบังคับได้ แต่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่อาจแสดงเหตุอันสมควรในการที่ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับได้ ศาลมีอำนาจสั่งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้นชำระหนี้หรือรับเงินที่รับคืนที่ลูกหนี้ตามคำพิพากษายังต้องชำระอยู่ต่อไป หากลูกหนี้ตามคำพิพากษาแสดงเหตุอันสมควรในการที่ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับได้ หรือหากทรัพย์สินที่จดทะเบียนไว้เป็นประกันการชำระหนี้หรือประกันการกระทำการนั้นมีเหตุอันสมควรที่ไม่สามารถปฏิบัติตามคำบังคับได้ ศาลจะมีคำสั่งให้ขายได้ หรือมีคำสั่งเป็นอย่างอื่นตามที่เห็นสมควรก็ได้
(ฉบับที่ 1) พ.ศ. 2560 (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560 (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2560 สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา นั้นไว้ในระหว่างการพิจารณาคำขอปล่อยตัวชั่วคราวว่าจะมีประกัน หรือไม่มีประกันและหลักประกันใดตามที่ศาลเห็นสมควร ในกรณีที่ศาลสั่งอนุญาตให้ประกันตามวรรคหนึ่ง ศาลอาจมีคำสั่งกำหนดหลักประกัน หรือทางจำนวนเงินที่ศาลเห็นสมควรโดยมิต้องฟังผู้ที่ขอให้ปล่อยตัวชั่วคราวเป็นคนใหม่
แต่ทั้งนี้ ห้ามไม่ให้ศาลผู้พิพากษาสั่งเกินกว่าหกเดือนนับแต่วันอนุญาตหรือวันเริ่มกำหนด แล้วแต่กรณี ในกรณีที่ศาลสั่งอนุญาตให้ประกันตามวรรคหนึ่ง ให้บันทึกในบัญชีมาตรา ๑๓๔ วรรคสอง มาใช้บังคับโดยอนุโลม
การบังคับในการมีการประกันในศาล
ร้องขอให้ศาลบังคับคดีแก่ผู้ประกันเมื่อผู้ประกันเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาโดยไม่ต้องฟ้องผู้ประกันเป็นคดีใหม่ ให้บังคับบัญญัตินี้บรรดาหนี้มาบังคับแก่การประกันการปฏิบัติตามคำสั่งศาลในกรณีอื่นด้วยโดยอนุโลม
(ก) คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณเป็นราคามิได้ ให้คิดค่าขึ้นศาลตามทุนทรัพย์ ดังต่อไปนี้ (ก) คำฟ้องของกฎที่ระบุไว้ใน (ข) และ (ค) ไม่เกินห้าล้านบาท | ร้อยละ 2 แต่ไม่เกินสองแสนบาท
(ข) คำร้องขอให้ศาลบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการในประเทศหรือที่ร้องขอให้ถอนคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการในประเทศ ไม่เกินห้าล้านบาท | ร้อยละ 0. 5 ของจำนวนที่ร้องขอให้ศาลบังคับ แต่ไม่เกินหนึ่งแสนบาท
คำร้องขอให้ศาลบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการต่างประเทศหรือที่ร้องขอให้ถอนคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการต่างประเทศ ไม่เกินห้าล้านบาท | ร้อยละ 0. 5 ของจำนวนที่ร้องขอให้ศาลบังคับ แต่ไม่เกินหนึ่งแสนบาท
---|---|---|--- (ก) คำฟ้องขอให้รับชำระหนี้บางส่วน หรือบังคับเอาหรือพิพากษาให้จำนองทรัพย์ | ส่วนที่เกินห้าล้านล้านบาทขึ้นไป | ร้อยละ 0. 1 | | ไม่เกินห้าล้านบาท | ร้อยละ 0. 1 ของจำนวนหนี้ที่เรียกร้องแต่ไม่เกินหนึ่งแสนบาท | | ส่วนที่เกินห้าล้านล้านบาทขึ้นไป | ร้อยละ 0. 1 | (ข) คดีที่คำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันมิอาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ | | เรื่องละ 200 บาท | (ค) คดีที่ไปรวมพิจารณาไม่มีข้อพิพาท | | เรื่องละ 200 บาท | การอุทธรณ์หรือฎีกาคำสั่งตามมาตรา 227 หรือมาตรา 228 (2) และ (3) (ง) คดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณเป็นราคาเงินได้และไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้รวมอยู่ด้วย | | ให้คิดค่าขึ้นศาลตามอัตราใน (ก) แต่ไม่ให้น้อยกว่าอัตราใน (ข) หรือ (ง) แล้วแต่กรณี | (จ) คดีที่ขอให้ชำระค่าเสียหาย ค่าป่วยการเสียเวลา หรือค่าเสียหายที่ดี เงินเดือน เงินเบี้ยบำนาญ ค่าบำรุงรักษา หรือเงินอื่น ๆ ที่ดี | | 100 บาท | บรรดาที่ให้ชำระหนี้กันคนเป็นระยะเวลาในอนาคตนอกจากดอกเบี้ยค่าเช่า หรือค่าเสียหายที่ศาลสั่งเมื่อเวลาพิพากษาหรือสั่งตามมาตรา 145 แล้ว ถ้าศาลมิได้กำหนดให้ชำระหนี้ในเวลาปัจจุบัน หรือมิได้กำหนดในข้อก่อน ๆ ร่วมอยู่ด้วย ให้คดีจบในศาลสั่งหรือคำขอในข้อยื่นเมื่อสิ้นส่วนหนึ่ง ตาราง 2 ค่าธรรมเนียมศาล (ค่าธรรมเนียมอื่น ๆ) | ลักษณะแห่งกระบวนพิจารณา | ศาลฎีกา และศาลอุทธรณ์ | ศาลชั้นต้น | ชำระเมื่อใด | |--------------------------|-----------------------|------------|------------| | (ก) ค่าคำร้องขอตามมาตรา 131 ในกรณีที่ยังไม่มีข้อพิพาท | 100 บาท | 100 บาท | เมื่อยื่นคำร้อง | | (ข) ค่ารับรองสำเนาเอกสารต่าง ๆ โดยหัวหน้าสำนักงานประจำศาลยุติธรรม หรือเจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นผู้รับรอง ฉบับละ | 50 บาท | 50 บาท | เมื่อยื่นคำร้อง | | (ค) ในสำเนาคู่แปลเอกสารคำพิพากษาหรือคำสั่งใดที่ศาลสั่งแล้ว ฉบับละ | 50 บาท | 50 บาท | เมื่อยื่นคำร้อง | ตาราง 2 ค่าธรรมเนียมศาล (ค่าธรรมเนียมอื่น ๆ) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2558.
คำสืบพยานหลักฐานนอกศาล ในกรณีที่มีการสืบพยานหลักฐานนอกศาล ให้ศาลกำหนดการให้ผู้พิพากษาในอัตราต่อหนึ่งนั่งพิจารณาเรื่อยไป และให้ศาลกำหนดให้เจ้าพนักงานในอัตราต่อหนึ่งนั่งพิจารณาเรื่อยไป โดยให้ทำรายงานสืบพยานหลักฐาน ในกรณีที่มีการรวมการพิจารณา ให้ศาลกำหนดการโดยชัดเจนว่าเป็นคดีเดียว ในกรณีที่มีผู้ถูกวางหลายฝ่ายหรือหลายคนเป็นผู้สูงอายุ ให้เลยลำดับชำระคดีบางกรณีในอัตราตามวรรคหนึ่งในกรณีส่วนย่อ ๆ กัน ในกรณีจำเป็น ศาลอาจสั่งให้คู่ความฝ่ายหนึ่งหรือฝ่ายที่แพ้หรือฝ่ายที่แพ้เป็นผู้จัดการพาทนาย ถ้าไม่จัดหาพาทนายให้ จะต้องตกให้คำพาทนายที่เสียไปตามสมควร
ตาราง ๔ ค่าป่วยการ ค่าพาหนะ และค่าเช่าที่พักของพยาน กับค่าราชการที่แต่งตั้ง (ก) ให้กำหนดค่าป่วยการพยานตามฐานะและฐานะของพยานซึ่งสมศักดิ์ตามหมายเรียก แต่ไม่เกินวันละสี่ร้อยบาท ค่าพาหนะเดินทางและค่าเช่าที่พักของพยานให้เสียไปตามสมควร (ข) ในกรณีที่ศาลสั่งให้รื้อวัตถุในคดี (ค) โดยเจ้าพนักงานศาล ให้ศาลกำหนดค่าป่วยการให้แก่เจ้าพนักงานศาลในอัตราต่อวันละสองร้อยบาท ค่าพาหนะเดินทางและค่าเช่าที่พักของเจ้าพนักงานศาลให้เสียไปตามสมควร (ง) โดยพนักงานเจ้าหน้าที่ของส่วนราชการหรือหน่วยงานอื่น ให้ศาลกำหนดค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าที่พักของพนักงานเจ้าหน้าที่ตามระเบียบของส่วนราชการหรือหน่วยงานนั้น ถ้าส่วนราชการหรือหน่วยงานนั้นไม่มีระเบียบดังกล่าวให้คิดตามข้อ (ก) ตาราง ๔ ค่าป่วยการ ค่าพาหนะ และค่าเช่าที่พักของพยาน กับค่าราชการที่แต่งตั้ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๙) พ.ศ. ๒๕๖๐ ตาราง 5 ค่าธรรมเนียมเจ้าพนักงานบังคับคดี | ค่าธรรมเนียม | จำนวน | หมายเหตุ | |---------------|--------|----------| | 1. ขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่นซึ่งทรัพย์สินที่ยึดหรืออายัด | ร้อยละ 3 ของจำนวนเงินที่ขายหรือจำหน่ายได้ | ทั้งนี้ ต้องเสียค่าประกาศและค่าใช้จ่ายต่างหาก | | 2. จ่ายเงินที่ยึดหรืออายัดแก่เจ้าหนี้ | ร้อยละ 2 ของจำนวนเงินที่ยึดหรืออายัด | | | 3. เมื่อมีทรัพย์สินยึดไม่ได้เงินและไม่มีการขายหรือจำหน่าย | ร้อยละ 2 ของราคาทรัพย์สินที่ยึด | ส่วนการคำนวณราคาทรัพย์สินที่ยึดหรืออายัดแพ้หรือเสีย ค่าธรรมเนียมตามหมายเลข 3 และให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นผู้กำหนด ถ้าไม่ตกลงกันให้ค่าความที่เกี่ยวข้องเสนอเรื่องต่อศาลตามที่บัญญัติในมาตรา 26 | | 4. เมื่อยึดหรืออายัดเงินหรืออายัดทรัพย์สินแล้ว ไม่มีการขายหรือจำหน่าย | ร้อยละ 2 ของจำนวนเงินที่ยึดหรืออายัด หรือราคาทรัพย์สินที่อายัด | | | 5. ขายโดยวิธีประมูลระหว่างคู่ความ | ร้อยละ 2 ของราคาประมูลสูงสุด | | ตาราง 5 ค่าธรรมเนียมเจ้าพนักงานบังคับคดี แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 22) พ.ศ. 2548 - ๑๗๔ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ตาราง ๖ ค่าทนายความ
ให้ศาลกำหนดค่าทนายความตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควรไม่เกินอัตราขั้นสูง ดังระบุไว้ในตารางนี้ แต่ต้องไม่ต่ำกว่าค่าธรรมเนียมขั้นต่ำ
การกำหนดค่าทนายความตามที่ศาลจะต้องรับผิดนั้น ให้คำนึงถึงราคาทนายความ ยากง่ายแห่งคดีที่ยกขึ้นและงานที่ทนายความต้องปฏิบัติในการว่าคดีเรื่องนั้น | อัตรา | คดีมีทุนทรัพย์ | คดีไม่มีทุนทรัพย์ | | --- | --- | --- | | อัตราขั้นสูงในศาลชั้นต้น | ร้อยละ ๕ | ๓๐,๐๐๐ บาท | | อัตราขั้นสูงในศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกา | ร้อยละ ๓ | ๖๐,๐๐๐ บาท | ___________________________ ตาราง ๖ ค่าทนายความ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๙) พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๑๗๕ - สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ตาราง ๗ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดี ศาลอาจกำหนดให้คู่ความฝ่ายที่ต้องรับผิดในค่าฤชาธรรมเนียมตามมาตรา ๑๖๑ วรรคหนึ่ง ใช้ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีแก่คู่ความอีกฝ่ายตามจำนวนที่ศาลเห็นสมควร โดยให้คำนึงถึงทรัพย์ที่ต้อง ไม่เกิน ร้อยละ ๕ ของจำนวนทุนทรัพย์ หรือในคดีที่ไม่มีทุนทรัพย์ต้องไม่เกินห้าพันบาท การกำหนดค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดีตามวรรคหนึ่ง ให้ศาลกำหนดสิ่งต่าง ๆ ที่คู่ความได้เสียไป รวมทั้งลักษณะและวิธีการดำเนินคดีของคู่ความ ___________________________ ตาราง ๗ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดี เพิ่มโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๖๐ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๗๗
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๔๘๐
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๔๘๕
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๕) พ.ศ. ๒๔๘๕
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๖) พ.ศ. ๒๔๘๕
ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๑/ตอนที่ ๐๔/หน้า ๐๔๐/๑๔ มกราคม ๒๔๗๗ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๔/ตอนที่ ๐๐/หน้า ๐๐๐/๐๐๐/๐๐๐ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๙/ตอนที่ ๐๐/หน้า ๐๐๐/๐๐๐/๐๐๐ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๑/ตอนที่ ๐๐/หน้า ๐๐๐/๐๐๐/๐๐๐ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๔/ตอนที่ ๐๐/หน้า ๐๐๐/๐๐๐/๐๐๐
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เพื่อให้การพิจารณาพิพากษาคดีแพ่ง ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาสามารถสั่งโดยเฉพาะสะสมและรวดเร็วซึ่งมีผลแผ่เผื่อในกรณีที่เกี่ยวกับการบังคับคดี ซึ่งของลูกหนี้ตามคำพิพากษาให้ดีขึ้นกว่าเดิม จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้นใหม่เพิ่มเติม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๗) พ.ศ. ๒๕๒๒
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากค่าฤชาธรรมเนียม ค่าธรรมเนียมอื่นๆ ค่าอากรแสตมป์ศาล ค่าใช้จ่ายการเดินทางของพยานหรือเจ้าพนักงานในการจัดทำแผนที่ และอัตราค่าทนายความที่กำหนดไว้ในราชกิจจานุเบกษาในปัจจุบัน สมควรแก้ไขให้เหมาะสมยิ่งขึ้น และควรแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา ๑๔ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ให้สอดคล้องกันด้วย จึงเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๘) พ.ศ. ๒๕๒๒
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บางบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันยังไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ในปัจจุบัน เช่น ค่าฤชาธรรมเนียมเอกสารโดยพนักงานประจำศาลหรือพนักงานอื่นๆในศาล ทำให้เกิดความล่าช้าและไม่สะดวกในการดำเนินคดีเพิ่มเติมจากเดิมไม่จำเป็น สมควรให้มีการกำหนดค่าฤชาธรรมเนียมเอกสารโดยพนักงานประจำศาลหรือพนักงานอื่นๆในศาลให้เหมาะสมได้ จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๒๒
หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน กำหนดให้กระบวนการอรรถคดีเริ่มต้นโดยวิธีปิดหมายในบางกรณีที่ต้องปิดไว้ในที่จำคัญความคดีอาจไม่ปรากฏหรืออาจมีที่อยู่ที่ไม่ชัดเจน ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดความล่าช้าและไม่สะดวกในการเรียกกันและการชำระหนี้รวมถึงการระงับเยียวยาคดี และการตรวจสอบคำคู่ความของพยานหลักฐานหรือเป็นการสิ้นเปลืองงบประมาณและเป็นภาระในการจัดเก็บ และการเก็บรักษาเอกสารของศาลอีกด้วย สมควรแก้ไขเพิ่มเติมให้การกระทำหรือการส่งหมายเป็นมาตรการที่เหมาะสมต่อเจ้าพนักงานศาลออกไปใช้ และสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติเกี่ยวกับการตรวจคำคู่ความของพยานหลักฐานด้วยกันกับการชำระหนี้รวมถึงการระงับเยียวยาคดีต่าง ๆ จึงเป็นเรื่องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๑) พ.ศ. ๒๕๒๕
หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน
มีหลักเกณฑ์และวิธีการในการเลื่อนการพิจารณาคดีของศาลที่ยังไม่รัดกุมพอ และเปิดโอกาสให้คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือคู่ความทั้งสองฝ่ายร่วมกันขอเลื่อนคดีเสียค่าใช้จ่ายโดยไม่สมควร
มีหลักเกณฑ์ในการที่ศาลจะสั่งให้เจ้าหน้าที่นำหมายพร้อมทั้งไปตรวจคำความคู่ความพยาน หรือบุคคลอื่นใดที่คู่กรณีให้มาศาลแต่บุคคลใดไม่ได้มาระหว่างวันซึ่งเป็นเหตุให้มีการขอเลื่อนการพิจารณาคดีโดยไม่สมควร
มีเงื่อนไขที่ศาลจะสั่งให้เจ้าพนักงานความคดี หรือมีความประสงค์จะขอตรวจจากการเป็นพยาน ซึ่งจะต้องให้มีความเหมาะสมก่อน อันเป็นเหตุให้มีการใช้วิธีในการถอดบังคับจากการเป็นพยานเพียงประการเดียวในคดีนี้ ทำให้การพิจารณาคดีล่าช้า
มีเงื่อนไขที่ศาลให้มีการสืบพยานในคดีที่มีการฟ้องร้องในศาล และบัญญัติให้มีการกำหนดวิธีการสืบพยานให้เหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบันด้วย กำหนดให้พนักงานที่มีคำสั่งฟ้องและผู้เกี่ยวข้อง แต่ในบางปัญหายังมีข้อสงสัย และบัญญัติให้มีความจำเป็นในข้อที่จะให้พนักงานที่มีคำสั่งฟ้องเข้าใจและนำไปปฏิบัติในทุกกรณีในกระบวนการอรรถคดีเป็นหลายอย่างนี้เอง
ถ้าหนดเวลาที่โจทก์จะร้องหรือช่องพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อให้หมายและสำนวนคำร้องไปให้เจ้าพนักงานบังคับคดี ซึ่งกำหนดไว้สิ้นสุดในวันหนึ่งแต่วันนั้นเป็นวันหยุดทำการ ให้ขยายกำหนดเวลาที่กำหนดเกินไป
ถ้าหนดเวลาที่โจทก์จะร้องแจ้งให้ศาลทราบเหตุแห่งการเพิกเฉยไม่ร้องขอต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อให้หมายเรียกให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดีภายในกำหนดเวลา โดยที่การไม่ร้องขอตามกำหนดเวลาดังกล่าวถือว่าโจทก์ทิ้งฟ้อง ให้ศาลพิจารณาได้ว่าการเพิกเฉยนั้นเป็นการเพิกเฉยที่มีเหตุผลอันสมควรหรือไม่
มิให้กำหนดให้ผู้ควบคุมงานในวันหรือช่วงเวลา อันเป็นวันหรือช่วงเวลาที่ขอเลื่อนคดีในวันนั้นหรือพิจารณาเรื่องนั้น และศาลไม่อาจดำเนินการไต่สวนในคดีนั้นได้กลางประมวลระยะเวลาหรืออยู่ในประเด็นข้อพิพาทต่างจากศาลปกติ
มีหลักเกณฑ์การบังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับการอายัดทรัพย์สินที่ไม่ให้กฎหมายทำให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่เจ้าหนี้ผู้ขออายัดทรัพย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจตามกฎหมาย อาจนำด้วยรายการใช้สิทธิอายัดทรัพย์สินนั้นไว้ก่อนแล้ว และในกรณีเจ้าหนี้ผู้ขออายัดทรัพย์สินจะสิทธิในการบังคับคดีหรือไม่จำเป็นในการบังคับคดีในขณะนั้นตามบังคับคำพิพากษา
มิให้กำหนดให้อำนาจศาลสั่งยกการบังคับคดี ถ้าเจ้าหนี้คำพิพากษาไม่ดำเนินการบังคับคดีภายในระยะเวลาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีกำหนด
มิให้กำหนดให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเรียกเก็บค่าธรรมเนียมการบังคับคดีในกรณีที่มีการยึดหรืออายัดทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ หรืออาจมีทรัพย์สินที่ไม่สามารถขายทอดตลาดได้ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา การพิจารณา การทำคำชี้ขาด และการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลไว้โดยเฉพาะแล้ว สมควรแก้ไขบทบัญญัติว่าด้วยอนุญาโตตุลาการนอกศาลในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (มาตรา ๒๒) จึงเห็นสมควรพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๒) พ.ศ. ๒๕๔๘
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติว่าด้วยอนุญาโตตุลาการในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้อยู่ในปัจจุบันได้กำหนดรูปแบบและความไม่เป็นธรรม เนื่องจากการที่ศาลมีอำนาจในการเพิกถอนคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการในกรณีที่คำชี้ขาดนั้นไม่ชอบด้วยกฎหมายหรือมีลักษณะที่ไม่สามารถบังคับได้เท่านั้น แต่บทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังกล่าวยังมิได้กำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการที่ชัดเจนเกี่ยวกับการพิจารณาและการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาล ซึ่งอาจทำให้เกิดความไม่สะดวกในการดำเนินคดีในกรณีที่คู่กรณีฝ่ายหนึ่งไม่ปฏิบัติตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาล และอาจทำให้เกิดความไม่แน่นอนในกระบวนการยุติธรรมและการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลได้ ดังนั้น เพื่อให้การพิจารณาและการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลมีความชัดเจนและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และเพื่อให้การดำเนินการดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น จึงสมควรปรับปรุงบทบัญญัติว่าด้วยอนุญาโตตุลาการนอกศาลในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น โดยกำหนดให้ศาลมีอำนาจในการพิจารณาและบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลได้ในกรณีที่คู่กรณีฝ่ายหนึ่งไม่ปฏิบัติตามคำชี้ขาดดังกล่าว และกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการที่ชัดเจนเกี่ยวกับการพิจารณาและการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาล เพื่อให้การดำเนินการดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น และสมควรเพิ่มเติมบทบัญญัติว่าด้วยค่าใช้จ่ายและเอกสารให้กับฝ่ายที่มิได้ปฏิบัติตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการ โดยกำหนดให้ศาลมีอำนาจในการกำหนดค่าใช้จ่ายดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น อนึ่ง การปรับปรุงบทบัญญัติว่าด้วยอนุญาโตตุลาการนอกศาลในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังกล่าวนี้ยังมุ่งที่จะให้การดำเนินการดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น และสมควรปรับปรุงบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น โดยกำหนดให้ศาลมีอำนาจในการพิจารณาและบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาลได้ในกรณีที่คู่กรณีฝ่ายหนึ่งไม่ปฏิบัติตามคำชี้ขาดดังกล่าว และกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการที่ชัดเจนเกี่ยวกับการพิจารณาและการบังคับตามคำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกศาล เพื่อให้การดำเนินการดังกล่าวเป็นไปโดยสะดวกและเป็นธรรมยิ่งขึ้น อุทธรณ์และหลากฎีการรวมทั้งแก้ไขบทบัญญัติอื่นที่เกี่ยวข้องให้สอดคล้องกันด้วย จึงจำเป็นต้องตรา พระราชบัญญัติฉบับนี้ขึ้น พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๖๖
เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากปัจจุบัน การพิจารณาคดีในศาลมีความล่าช้าและไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ อันเนื่องมาจากกระบวนการพิจารณาคดีที่มีความซับซ้อนและไม่เหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน ดังนั้น เพื่อให้การพิจารณาคดีในศาลมีความรวดเร็วและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น จึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการอำนวยความสะดวกแก่คู่ความในการดำเนินกระบวนพิจารณาคดีและการส่งพยานหลักฐานไม่ให้ล่าช้าและเอื้ออำนวยแก่การชี้ขาดข้อพิพาท กล่าวคือ เปิดโอกาสให้มีการอ้างพยานหลักฐานนอกชั้นพิจารณา หรืออ้างพยานหลักฐานที่อยู่ในความครอบครองของบุคคลภายนอก หรือระงับข้อพิพาทนอกศาลด้วยส่งเรื่องไปยังศาลอื่นที่ไม่ใช่ศาลเดิมที่พิจารณาคดีนั้น รวมทั้งปรับปรุงลักษณะเกี่ยวกับการประจักษ์พยานให้เหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน เพื่อให้ศาลสามารถสอบสวนให้คู่ความรับฟังในประเด็นที่พิพาทและนำไปสู่ข้อยุติข้อพิพาทได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ทั้งนี้ การแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังกล่าวยังคำนึงถึงความสมดุลระหว่างสิทธิของคู่ความที่ไม่อาจมีสิทธิ์หรือมีปัญหาทางกฎหมายให้ได้รับการวินิจฉัยโดยศาลในฐานะผู้ใหญ่ของสาธารณะ สมควรกำหนดให้หลักการที่ระบุไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการส่งพยานหลักฐานให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบัน สืบเนื่องจากการแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังกล่าว จึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการส่งพยานหลักฐานให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบัน สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ของศาลฎีกาให้คณะรัฐมนตรีที่มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายดำเนินการวินิจฉัยปัญหาโดยที่ประชุมใหญ่ของศาลฎีกา และสมควรแก้ไขบทบัญญัติของกฎหมายที่เกี่ยวข้องให้ชัดเจนยิ่งขึ้นด้วย จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 45) พ.ศ. 2565
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งเกี่ยวด้วยวิธีการชำระหนี้แทนการใช้ใหม่ โดยกำหนดให้การชำระหนี้แทนการใช้ใหม่สามารถกระทำได้โดยการชำระหนี้ตามที่ศาลกำหนดไว้ในคำพิพากษาและให้ศาลมีอำนาจกำหนดค่าฤชาธรรมเนียมในกรณีที่คู่ความฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ชำระหนี้ตามคำพิพากษา เพื่อให้การดำเนินการตามคำพิพากษาเป็นไปโดยสะดวกและรวดเร็ว อันจะเป็นการอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชนได้ดียิ่งขึ้น ทั้งนี้ เพื่อความเป็นธรรมแก่คู่ความในกรณีที่มีการชำระหนี้ตามคำพิพากษาแล้วไม่สามารถดำเนินการตามคำพิพากษาได้โดยสะดวกและรวดเร็ว จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา พิจารณาของศาลและการบังคับชำระหนี้ตามคำพิพากษาของศาลเป็นไปโดยมีประสิทธิภาพ ตลอดจนเพิ่มอำนาจศาลและให้มีอำนาจสิทธิ์ชอบด้วยกฎหมายที่จะดำเนินการได้ในทุกเขตแดนเช่นเดียวกับการถูกบังคับโดยวิธีการอื่นๆ รวมทั้งการพิจารณาคดีของศาลด้วย เพื่อให้การคุ้มครองสิทธิของจำเลยชัดเจนยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖
เหตุผล :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา ๔๘ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา โดยกำหนดให้พนักงานฝ่ายปกครองหรือ ตำรวจสอบสวนผู้ต้องหาซึ่งเป็นกรณีที่มีเหตุจำเป็นให้ไม่สามารถสอบสวนได้ และแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา ๔๘ แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา โดยกำหนดให้พนักงานสอบสวนส่งสำนวนคดีพร้อมด้วยคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งให้พนักงานสอบสวนดำเนินการ เพื่อให้พนักงานอัยการยื่นฟ้องต่อศาลหรือให้พนักงานฝ่ายปกครองและตำรวจสอบสวนดำเนินการต่อไป อันส่งผลให้เกิดความล่าช้าและเสียเวลาในคดีอันไม่สมควรแก่เหตุการณ์ที่เป็นปัจจุบัน ทำให้การพิจารณาคดีล่าช้า และผู้คนอาจเสียเวลาในการเดินทางไปยังศาลในเขตแดนที่ไม่สะดวกหรือไกลใดๆ จึงควรแก้ไขปัญหาดังกล่าวเพื่อประโยชน์แห่งกระบวนการยุติธรรมมากขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑๘) พ.ศ. ๒๕๖๖
เหตุผล :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งฉบับที่ใช้อยู่ในปัจจุบันไม่เหมาะสมแก่เหตุการณ์ที่เป็นปัจจุบัน ทำให้การพิจารณาคดีล่าช้า และผู้คนอาจเสียเวลาในการเดินทางไปยังศาลในเขตแดนที่ไม่สะดวกหรือไกลใดๆ จึงควรแก้ไขปัญหาดังกล่าวเพื่อประโยชน์แห่งกระบวนการยุติธรรมมากขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา โดยให้คำนึงถึงการไกล่เกลี่ยและเข้าช่วยเหลือคู่ความซึ่งไม่มีความรู้ทางกฎหมายใด ๆ เพื่อให้คดีได้เสร็จสิ้นไปโดยเร็วและประหยัดค่าใช้จ่ายของคู่ความ ทั้งสมควรแก้ไขปรับปรุงบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งบางมาตราที่เกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ของศาล และการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพการณ์ จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ....
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งบางเรื่องไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบัน ทำให้การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลเป็นไปโดยล่าช้า สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ....
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งบางเรื่องไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบัน สำเนาและไม่สอดคล้องกับสภาวการณ์ปัจจุบัน อีกทั้งมีบทบัญญัติที่ขาดความชัดเจนในหลายประการ เป็นเหตุให้การดำเนินคดีในศาลที่มีคำขาดว่าต้องคืนที่ดินให้แก่ราษฎรหรือบุคคลที่ครอบครองที่ดินโดยสงบ และมีเจตน์มุ่งที่ดีว่าความจำเป็นของราษฎรในการประกอบอาชีพ สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการจัดการทรัพย์สินที่ตกเป็นของแผ่นดินให้เหมาะสมและ ชัดเจนยิ่งขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับหลักความยุติธรรมโดยไม่ก่อให้เกิดปัญหาในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีใน เมื่อคำพิพากษา หรือคำสั่งของศาลถึงที่สุดให้คืนที่ดินแก่ราษฎร และเพื่อให้การดำเนินการเกี่ยวกับการจัดการทรัพย์สินที่ตกเป็นของแผ่นดิน เป็นไปด้วยความเป็นธรรมแก่ทุกฝ่าย รวมทั้งราษฎร ประชาชน และจำเลย ตลอดจนทำให้คดีที่ศาลทำการพิจารณาในศาลลดน้อยลง จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๘
หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่มาตรา ๒๕๔ ของรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย บัญญัติว่าให้มีการปรับปรุงกฎหมายให้เหมาะสมกับสภาวการณ์และให้มีการจัดตั้ง สำนักงานศาลยุติธรรมเป็นหน่วยงานธุรการอิสระของศาลยุติธรรม แต่ได้มีบทให้ศาลรับผิดชอบเป็น หน่วยงานธุรการของศาลยุติธรรม รวมทั้งให้ศาลมีอำนาจในการจัดการทรัพย์สินของศาลยุติธรรม ดังนั้น สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๑) พ.ศ. ๒๕๕๘ ในส่วนที่เกี่ยวกับการจัดการทรัพย์สินของศาลยุติธรรมให้เหมาะสมกับสภาวการณ์และให้มีความชัดเจน ยิ่งขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับหลักความยุติธรรม จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่มาตรา ๒๔๕ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ประกอบกับกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการศาลยุติธรรมกำหนดให้สำนักงานศาลยุติธรรมเป็นหน่วยงานธุรการของศาลยุติธรรม แต่ไม่ได้กำหนดให้การบังคับคดีเป็นหน่วยงานธุรการของศาลยุติธรรม กรมบังคับคดีจึงยังอยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงยุติธรรม ดังนั้น สมควรแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาความแพ่ง เพื่อให้การบังคับคดีเป็นอำนาจหน้าที่ของศาลหรือศาลเพื่อให้สอดคล้องกับหลักการดังกล่าว จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีบางประการยังไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ในปัจจุบัน เช่น การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลที่ให้ส่งมอบลูกหนี้ตามคำพิพากษาอย่างชัดเจน การบังคับคดีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีที่เกี่ยวกับทรัพย์สินซึ่งไม่อาจแบ่งแยกได้โดยสะดวก การบังคับคดีในกรณีที่เจ้าหนี้ร่วมไม่สามารถตกลงกันได้ หรือการบังคับคดีในกรณีที่เจ้าหนี้ร่วมไม่สามารถตกลงกันได้ หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก หรือการบังคับคดีในกรณีที่มีเจ้าหนี้ร่วมอยู่เป็นจำนวนมาก สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา มีความไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบัน เป็นเหตุให้การบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งเป็นไปด้วยความล่าช้า และผู้ประกอบวิชาชีพด้านกฎหมายและสุจริตชนในวงการกฎหมายไม่สามารถประกอบกับมาตรา ๖ ท้ายพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาความแพ่งให้ดำเนินการด้วยความเป็นธรรมเยี่ยงเจ้าพนักงานบังคับคดีศาลฎีกาในปี สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติของพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาความแพ่งให้มีความเหมาะสมในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่งและอัตราค่าธรรมเนียมเพื่อเพิ่มพูนบทบาทของบังคับคดีให้เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบัน จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ....
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ในกรณีการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติมาตรา ๖ ลักษณะ ๑ ว่าด้วยอายุความที่ผู้ชนะในคดีตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งให้ทันสมัยและสอดคล้องกับสภาวการณ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และการพัฒนาด้านเทคโนโลยีของประเทศในปัจจุบัน จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๔๘
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากบทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง มีลักษณะไม่ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นเพียงผู้บังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งเท่านั้น แต่ยังให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท การแต่งตั้งผู้รับชำระหนี้รวมอยู่ด้วย รวมทั้งอำนาจหน้าที่ของผู้ประเมินราคาทรัพย์สิน เป็นไปตามที่กำหนดในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกา และให้มีการเพิ่มศักยภาพของเจ้าพนักงานบังคับคดีในการบังคับคดีและการจัดการคำขอในกรณีที่มีการบังคับคดีหลายกรณีในทรัพย์สินเดียวกัน ตลอดจนแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติเกี่ยวกับการบังคับคดีให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2558
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เนื่องจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง มีลักษณะไม่ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีเป็นเพียงผู้บังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งเท่านั้น แต่ยังให้เจ้าพนักงานบังคับคดีมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท การแต่งตั้งผู้รับชำระหนี้รวมอยู่ด้วย รวมทั้งอำนาจหน้าที่ของผู้ประเมินราคาทรัพย์สิน เป็นไปตามที่กำหนดในข้อกำหนดของประธานศาลฎีกา และให้มีการเพิ่มศักยภาพของเจ้าพนักงานบังคับคดีในการบังคับคดีและการจัดการคำขอในกรณีที่มีการบังคับคดีหลายกรณีในทรัพย์สินเดียวกัน ตลอดจนแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติเกี่ยวกับการบังคับคดีให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2558
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่การดำเนินคดีแพ่งในกลุ่มเป็นกระบวนการที่นำมาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการอำนวยความยุติธรรมให้แก่ประชาชน เนื่องจากเป็นวิธีการที่สามารถดำเนินคดีของผู้เสียหายจำนวนมากให้ได้บทสรุปจำนวนคดีที่เกี่ยวข้องเร็วขึ้น และสามารถอำนวยความยุติธรรมให้แก่ผู้เสียหายที่ไม่มีความสามารถหรือศักยภาพที่จะดำเนินคดีเองตลอดจนได้หรืออยู่ในเสียหายที่ได้รับความเสียหายเพียงเล็กน้อย เช่น คดีที่เกี่ยวกับโรคติดต่อจากการบริโภคอาหารหรือผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัย หรือคดีที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้บริโภค เป็นต้น ประกอบกับการดำเนินคดีแบบกลุ่มเป็นวิธีการที่ประหยัดและมีประสิทธิภาพทั้งในด้านการดำเนินคดีแบบกลุ่ม และยังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายในการฟ้องคดีและบังคับคดีของศาลและคู่ความตลอดจนเป็นมาตรการในการลดปริมาณคดีของศาลโดยอำนวยประสิทธิภาพจากงาน สมควรแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาความแพ่งเพื่อกำหนดกระบวนพิจารณาเกี่ยวกับการดำเนินคดีแบบกลุ่ม จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘
หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนการบังคับคดีไม่สามารถกำหนดหลักเกณฑ์เป็นสาระอันควรแก่การวินิจฉัยของศาลฎีกาได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงพอ ทำให้การพิจารณาพิพากษาคดีของศาลฎีกาเกิดความล่าช้า ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นและความศรัทธาที่มีต่อกระบวนการยุติธรรม ดังนั้น เพื่อให้การพิจารณาพิพากษาคดีของศาลฎีกาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพอำนวยให้ความเป็นธรรมแก่บุคคลที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้อย่างแท้จริงและรวดเร็ว สมควรกำหนดให้หลักเกณฑ์การพิจารณาพิพากษาคดีที่ได้ยื่นฎีกาโดยตรวจสำนวนอยู่ในอำนาจของศาลฎีกา จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๗) พ.ศ. ๒๕๕๘
พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๖๖ ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร.
ให้ไว้ ณ วันที่ ๒๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๖ เป็นปีที่ ๘ ในรัชกาลปัจจุบัน พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป มาตรา ๑ พระราชบัญญัตินี้เรียกว่า "พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๒๘) พ.ศ. ๒๕๖๖" มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ปัจจุบันยังมิได้มีการกำหนดค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าใช้จ่ายที่พนักงานฝ่ายศาลอาจนำมาเบิกได้ตามที่จ่ายจริง สมควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ดังนั้น จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ ความสุจริตธรรม จึงสมควรกําหนดค่าป่วยการ ค่าพาหนะเดินทาง และค่าเช่าที่พักของพยานที่ศาลเรียก มาให้ความเห็นต่อศาลให้มีความชัดเจนและเป็นธรรม จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๖ มาตรา ๑ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกําหนดสิบห้าวันนับแต่วันประกาศ ในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ไม่มีผลกระทบถึงการบังคับตามกระบวนพิจารณาของศาลและ กระบวนวิธีการบังคับคดีของเจ้าพนักงานบังคับคดีที่ได้กระทําไปแล้วก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ ใช้บังคับ ในการขายทอดตลาดทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคําพิพากษา ซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดี ในประเทศขายทอดตลาดได้ตามบัญชีอันเป็นประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ที่ใช้อยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้ถือเอาบัญชีอันเป็นประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่งที่ใช้อยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับเป็นบัญชีอันเป็นประมวลกฎหมาย วิธีการ และเงื่อนไขที่ใช้บังคับในการขายทอดตลาดดังกล่าวต่อไปจนกว่าจะแล้วเสร็จ มาตรา ๓ บรรดากฎกระทรวง ระเบียบ หรือคําสั่ง ที่ออกตาม กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่ใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ให้ยังคงใช้ บังคับต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้จนกว่าจะมีการออกกฎกระทรวง ระเบียบ หรือ คําสั่งใหม่โดยพระราชบัญญัตินี้มีบทบัญญัติให้แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความแพ่งที่ใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ประกาศ หรือคําสั่ง ที่ออกตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ มาตรา ๔ ให้ประธานศาลฎีกาและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมรักษาการ ตามพระราชบัญญัตินี้ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่บทบัญญัติของประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคําพิพากษาหรือคําสั่งที่ใช้อยู่ใน ปัจจุบันยังไม่เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน ทําให้การบังคับคดีตามคําพิพากษาหรือ คําสั่งของศาลเป็นไปโดยล่าช้าไม่สะดวกรวดเร็วและมีค่าใช้จ่ายสูงเกินสมควรจึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมให้เหมาะสมกับ สภาพเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบันเพื่อให้การบังคับคดีตามคําพิพากษาหรือคําสั่งของศาลมีความสะดวก รวดเร็วและมีค่าใช้จ่ายลดลง และเปิดโอกาสให้กรมบังคับคดีสามารถแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความแพ่งในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับคดีตามคําพิพากษาหรือคําสั่งให้เหมาะสมยิ่งขึ้น จึงจําเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๐) พ.ศ. ๒๕๖๖ มาตรา ๒ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป มาตรา ๓ พระราชบัญญัตินี้ไม่มีผลกระทบถึงกระบวนพิจารณาของศาลที่ได้กระทำไปแล้วก่อนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ส่วนกระบวนพิจารณาของศาลซึ่งต้องดำเนินการต่อไปให้ดำเนินการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งที่แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัตินี้ มาตรา ๔ ให้ประธานศาลฎีกาออกกฎกระทรวงตามพระราชบัญญัตินี้ หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติมหลักเกณฑ์การวินิจฉัยปัญหาข้อขัดข้องที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาต้องประชุมเพื่อพิจารณาให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่เหมาะสมและสอดคล้องกับโครงสร้างศาลในระบบราชการศาลที่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรมและกฎหมายว่าด้วยการจัดตั้งศาลและวิธีพิจารณาคดี จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ พระราชบัญญัตินี้แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ ๓๒) พ.ศ. ๒๕๖๖ มาตรา ๑ พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป เหตุผล :- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ เพื่อให้การสมานฉันท์ในระบบการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้องคดีเป็นทางเลือกให้แก่ผู้มีข้อพิพาททางแพ่งใช้เป็นช่องทางในการยุติข้อพิพาทก่อนที่จะมีการฟ้องคดี โดยคู่กรณีสามารถร้องขอให้ศาลแต่งตั้งผู้ประนีประนอมดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและหากตกลงกันได้ก็อาจขอให้ศาลสั่งให้พิพากษาตามข้อตกลงได้ทันที ทำให้ข้อพิพาททางแพ่งสามารถยุติลงได้ในเวลาอันรวดเร็วโดยไม่จำเป็นต้องมีการฟ้องคดี ซึ่งทั้งเป็นการประหยัดเวลาและทรัพยากรต่าง ๆ ที่จะต้องสูญเสียในการดำเนินคดีด้วยยังส่งประโยชน์ในระบบเศรษฐกิจและสังคม จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา - ๑๙๕๓ - ปริยานุช/บูรณะ/ผู้จัดทำ ปัญญา/ผู้ตรวจ ๙ กันยายน ๒๕๕๔ วศิน/เพิ่มเติม ปัญญา/ตรวจ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๔ นุสรา/ปรับปรุง ๑๒ มกราคม ๒๕๕๕ พัชรา/เพิ่มเติม กรกฎา/ตรวจ ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๐ วิชาพร/ตรวจ กรกฎา/ตรวจ ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๐ พิชฌ์/เพิ่มเติม ๒๐ มกราคม ๒๕๖๒ นุสรา/ตรวจ ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๒ อัมพิกา/เพิ่มเติม ๙ กันยายน ๒๕๖๓ ภานุรุจ/ตรวจ ๙ กันยายน ๒๕๖๓